Szczególnie narażone na próchnicę są dzieci posiadające zęby mleczne – rozwija się ona bardzo szybko, często obejmując miazgę zęba oraz zębinę, a niekiedy przenosi się na zęby stałe. Choć oczywiście nie musi tak być. Jak mówi stomatolog Dorota Czubińska-Grodecka:

Próchnica jest wypadkową wielu czynników. Jeśli te czynniki będą działały także na zęby stałe, to faktycznie także one mogą być podatne na próchnicę. Ale nie jest to z góry przesądzone. Dziecko z rozległą próchnicą zębów mlecznych może mieć zdrowe zęby stałe. Zęby stałe mogą ulec uszkodzeniu przez stany zapalne w okolicy zębów mlecznych.

(Przeczytaj: Jak dbać o zęby dzieci przed i po narodzinach)

W dzisiejszych czasach producenci drogeryjnych past do zębów prześcigają się w wymyślaniu nowych receptur, w ilości fluoru dodawanego do swoich produktów czy ścierniwa zapewniającego biel zębów. Niestety nadmiar fluoru może szkodzić i uczulać dzieci. Dodatki zagęszczające, SLS (laurylosiarczan sodu), zbyt duża ilość substancji ściernej, kompozycje zapachowe – to wszystko może mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie.

[natuli]

Przeczytaj: Fluor – pomaga czy szkodzi?

Popularnymi, szkodliwymi substancjami w pastach do zębów są:

• glikol propylenowy – substancja o działaniu drażniącym skórę i tkanki śluzowe, wchodzi w skład odmrażaczy do zamków samochodowych;
• słodziki – np. sorbitol, sacharyny – bardzo często uznawane za przyczyny powstawania niektórych nowotworów – czy ksylitol (korzystnie wpływający na zęby), który nie jest właściwie prawdziwym “cukrem brzozowym”, a tylko jego zbliżonym budową zamiennikiem produkowanym m.in. z kukurydzy;
• detergenty – mające zapewnić pienienie się pasty, co absolutnie nie jest potrzebne, ponieważ to technika mycia zębów jest ważna, a nie ilość piany;
• SLS – który powoduje krwawienie dziąseł, a nawet paradontozę, gwarantuje lepsze wchłanianie składników pasty z całym wachlarzem wątpliwych „korzyści”;
• karbomer – pochodna ropy naftowej, polimer działający jako zagęstnik; ma bardzo kwaśne pH, dlatego wymaga obecności innych substancji (na przykład sody kaustycznej), aby go zobojętnić.

Z pomocną alternatywą przychodzą producenci aptecznych past do zębów, które zawierają mniej emulgatorów i substancji pobocznych. Bardzo często nie mają one fluoru, a ich prosty skład opiera się na ksylitolu, olejku eukaliptusowym czy sodzie oczyszczonej. To składniki naturalne i dostępne dla każdego. Dlaczego więc nie przygotować na ich bazie własnej pasty do zębów – bez sztucznych substancji emulgujących i odpowiadającej naszym preferencjom?

3 przepisy na naturalne, domowe pasty do zębów

Proszek do zębów na bazie glinki bentonitowej

Składniki:

• 4 łyżki glinki bentonitowej,
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej,
• 1 łyżeczka miałkiej soli morskiej (utłuc w moździerzu),
• 1 łyżeczka mielonego cynamonu,
• 1½ łyżeczki sproszkowanej stewii,
• ½ łyżeczki proszku z goździków (utłuc w moździerzu).

Opcjonalnie:

• ¾ łyżeczki węgla aktywnego,
• odrobina olejku eterycznego (jeśli nie istnieją przeciwwskazania).

Wystarczy wymieszać składniki. Najprostszym sposobem użycia jest zmoczenie szczoteczki i nabranie na nią małej ilości proszku oraz mycie zębów tak jak zwykle.

Pasta w smaku nie przypomina niczego konkretnego – jest nieco słona, nieco słodka i korzenna. Ze względu na zawartość cynamonu i goździków – także silnie antybakteryjna. Glinka bentonitowa ma właściwości absorbujące metale ciężkie, jest hipoalergiczna oraz uzupełnia minerały, co przy higienie zębów jest ważnym krokiem. Soda oczyszczona oraz sól morska zapewniają właściwości ścierne, usuwając płytkę nazębną.

Pasta dla dzieci z zębami mlecznymi

Składniki:

• 3 łyżki oleju kokosowego (nierafinowanego),
• ½ łyżki żelu aloesowego,
• 1 łyżeczka ksylitolu.

Ksylitol należy wymieszać z żelem aloesowym, tak aby mógł się trochę rozpuścić. Następnie dodać olej kokosowy w temperaturze pokojowej i ponownie wszystko wymieszać. Można go przechowywać w temperaturze pokojowej około 5 dni, a w lodówce (chociaż pasta w niej twardnieje) około 2 tygodni.

Ze względu na zawartość ksylitolu działa przeciwpróchniczo, a dodatek żelu z aloesu zapewnia ochronę delikatnych, dziecięcych dziąseł.

Proszek dla osób lubujących się w ziołach

Składniki:

• 2 łyżki węglanu wapnia lub glinki bentonitowej,
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej,
• 1 łyżka suszu szałwii (rozdrobnić w moździerzu lub blenderze),
• 1 łyżeczka suszu z liści malin (rozdrobnić podobnie jak szałwię).

Aplikacja wygląda jak w przypadku pierwszego proszku.

Smak przypomina herbatkę ziołową. Soda delikatnie ściera płytkę nazębną. Zioła zapewniają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Proszek sprawdzi się przy problemach z dziąsłami lub wyrzynającymi się zębami stałymi.

Przed przystąpieniem do domowej produkcji pasty do zębów warto poznać kilka faktów:

Czy soda oczyszczona niszczy zęby? Jak wpływa na szkliwo?

Soda znakomicie usuwa kamień, likwiduje na długo zapach i ogranicza próchnicę. Stosowana w odpowiedniej ilości mechanicznie niweluje osady i płytkę nazębną. Choć absolutnie nie powinno się używać samej sody, jako dodatek wspiera w efektywnym czyszczeniu zębów. Ze względu na swoje wysokie pH przyczynia się też do niwelowania zgubnego działania kwasów na nasze szkliwo czy przestrzenie międzyzębowe.

Czym są glinka bentonitowa, węgiel aktywny, węglan wapnia? Gdzie kupić te składniki?

Glinka bentonitowa to nic innego jak bogata w minerały glinka lecznicza powstała z pyłu wulkanicznego. Bentonit to surowiec całkowicie naturalny, którego głównym składnikiem jest minerał o nazwie montmorylonit. Po zmieszaniu z wodą pęcznieje niczym gąbka, dzięki czemu ma właściwości absorbujące toksyny, nawet metale ciężkie. Glinkę bentonitową można zakupić w sklepach internetowych, a nierzadko jest również dostępna w sklepach zielarskich, z naturalnymi kosmetykami lub niektórych aptekach.

Węgiel aktywny to po prostu węgiel w formie bezpostaciowej, tzw. sadzy. Charakteryzuje go bardzo duża powierzchnia absorbująca w przeliczeniu na masę (czyli jest bardzo lekki, a jego drobiny mają bardzo dużą powierzchnię), przez co jest doskonałym absorbentem. Zapewne niejednokrotnie każdy używał go w maseczkach do twarzy lub przy biegunkach. Jest substancją zupełnie nietoksyczną, ma działanie detoksykacyjne – dlatego świetnie sprawdza się w naturalnych pastach do zębów. Można go kupić w każdej aptece w postaci kapsułek lub prasowanych tabletek.

Węglan wapnia stanowi podstawowy składnik wielu minerałów np. argonitu czy kalcytu, a także marmurów i skał wapiennych. W postaci zmielonej jest glinką, szeroko stosowaną w przemyśle np. kosmetycznym. Wspomaga mineralizację szkliwa. Jest całkowicie naturalny i hipoalergiczny. Można go kupić w aptekach lub sklepach internetowych.

Warto również pamiętać o innych elementach wspomagających higienę jamy ustnej jak np. płukanki. Najprostszą z nich jest zwyczajny napar z suszu szałwii z dodatkiem ksylitolu. Można również podawać dziecku do ssania nierafinowany olej kokosowy, który powleka dziąsła i przestrzenie międzyzębowe, zapobiegając namnażaniu się bakterii.

Foto: flikr.com/anais_nannini