– Dzięki wczesnemu wykryciu odchyleń od prawidłowych wyników badań można w maksymalnym stopniu zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań u dziecka i matki. Jeśli więc ktokolwiek zadaje sobie pytanie, jak przygotować się do ciąży, powinien rozważyć sprawę wykonania kilku prostych badań – wyjaśnia ekspert z serwisu swisslab.pl.
Jakie badania zrobić przed zajściem w ciążę?
Morfologia krwi obwodowej
Umożliwia sprawdzenie ogólnego stanu zdrowia. Odchylenia w poziomie czerwonych i białych krwinek oraz płytek mogą świadczyć o występowaniu wielu chorób m.in.: anemii, zaburzenia krzepliwości, infekcji bakteryjnych i wirusowych.
Profilaktyka toksoplazmozy, różyczki i cytomegalii
Oznaczenie przeciwciał wirusa różyczki klasy IgG (Rubella G) i klasy IgM (Rubella M) jest niezbędne, by stwierdzić, czy przyszła mama miała kontakt z wirusem różyczki, a także czy występuje u niej odporność po szczepionce. Badanie to umożliwia również wykluczenie bądź potwierdzenie aktualnego zakażenia wirusem różyczki, które jest bardzo niebezpieczne dla płodu – dodaje ekspert z serwisu (swisslab.pl).
Badanie na obecność przeciwciał przeciw Toxoplasma gondii klasy IgG (Toxo G) i klasy IgM (Toxo M) wykonuje się, by sprawdzić, czy kobieta przebyła zakażenie tym pierwotniakiem. Ich wykrycie mówi, że zakażenie miało miejsce, choć nie określa, kiedy do niego doszło. Na jego podstawie można też stwierdzić lub wykluczyć zakażenie toksoplazmozą. Jest to choroba bardzo niebezpieczna, ponieważ powoduje nieodwracalne wady płodu.
Coraz więcej lekarzy zleca również wykonanie badań krwi na poziom hormonów tarczycy: TSH i fT3, fT4. Choroby tego gruczołu nie tylko utrudniają zajście w ciążę, ale również niosą z sobą ryzyko powikłań dla matki i dziecka.
Spokojna ciąża to zdrowa ciąża. Gdy matka ma pewność, że nic nie grozi jej i dziecku, może radośnie na nie oczekiwać. Oczywiście należy pamiętać o tym, że opieka lekarska i laboratoryjna są niezbędne również po zajściu w ciążę.
Jakie badania krwi wykonuje się w ciąży?
Przyszła mama po potwierdzeniu ciąży u lekarza ginekologa otrzymuje od niego zalecenie wykonania kilkunastu badań krwi. Jest ich więcej na początku ciąży, ponieważ pierwszy trymestr jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju płodu. Rodzaj badań i ich dalszy harmonogram w kolejnych trymestrach jest najczęściej zgodny z kalendarzem badań krwi w ciąży rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne.
Na początku ciąży (do 10 tygodnia) wykonywane są następujące badania krwi:
- grupa krwi i Rh,
- przeciwciała odpornościowe (anty Rh),
- morfologia krwi,
- badanie WR (odczyn Wassermanna).
Dodatkowo zaleca się wykonanie badania w kierunku różyczki i toksoplazmozy (jeśli takie badania nie były wykonywane przed ciążą), a także oznaczenie przeciwciał HIV i HCV typu B i C.
Glukoza we krwi (test obciążenia glukozą)
Ryzyko stanowi zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom glukozy we krwi. Test obciążenia glukozą (wykonywany między 24 a 28 tygodniem ciąży) jest bardzo ważnym badaniem, ponieważ glukoza wpływa na pracę trzustki płodu. Dzieci matek z cukrzycą ciążową rozwijają się szybciej, często rodzą się bardzo duże, więc ciąże rozwiązywane są przez cięcie cesarskie. Z kolei dla matki zbyt wysoki poziom cukru we krwi stwarza niebezpieczeństwo stanu przedrzucawkowego i wielowodzia. Dzięki testowi na glukozę we krwi można tych powikłań uniknąć. Najczęściej wystarczy ściśle przestrzegać diety i zaleceń lekarza, m.in. regularnie kontrolując poziom cukru.
Badania genetyczne w ciąży
Niekiedy ze względu na wiek bądź obciążenia rodzinne pojawiają się obawy co do stanu zdrowia dziecka. Badania genetyczne w ciąży pozwalają wykryć jego wady genetyczne. Jest to istotne dla lekarza, który może dzięki temu ze zwiększoną uwagą prowadzić ciążę i przygotować sposób leczenia dziecka po jego przyjściu na świat. Dzięki wczesnemu wykryciu wad niektóre z nich można leczyć już w łonie matki. W przeważającej większości przypadków wynik badań genetycznych nie przynosi niczego niepokojącego.
Do najpopularniejszych badań genetycznych należy wykonywany z krwi matki test PAPP-A. Badanie to sprawdza poziom dwóch substancji – ciążowego białka PAPP-A oraz wolnej podjednostki β gonadotropiny kosmówkowej (β-hCG). Test PAPP-A jest wykonywany wraz z badaniem USG, podczas którego sprawdzana jest przezierność fałdu karkowego. Test PAPP-A nie daje stuprocentowej pewności wyniku, a jedynie określa prawdopodobieństwo wystąpienia wady. Nowością wśród badań genetycznych są testy typu NIPT. W tym przypadku analizie poddawana jest również krew matki. To bardzo czułe badanie pozwala wykluczyć na podstawie DNA dziecka określone trisomie i inne nieprawidłowości. Testy typu NIPT np.: Harmony czy NIFTY można wykonać już od 10 tygodnia ciąży.
Ciąża i czas przygotowania się do niej to wyjątkowy okres w życiu kobiety. Obawy mieszają się z radością. Odpowiedzialność idzie w parze ze szczęściem, że rośnie w niej nowe życie. By okres ten przeżywać bez niepotrzebnego niepokoju, warto zarówno przed ciążą, jak i w jej trakcie regularnie wykonywać badania krwi.
Konsultacja merytoryczna: położna Celina Szwinta
Foto: flikr.com/rahego
