Obecnie na rynku europejskim dostępnych jest ponad 140 tysięcy chemikaliów i co roku dochodzi ok. 700 nowych produktów. Według prawa Unii Europejskiej nie ma jednak oficjalnych rejestrów tych substancji. Programy takie jak REACH (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals) mają „ambitne” plany zarejestrowania co najmniej 30 tysięcy ze wspomnianych chemikaliów do 2018 r.

Brak informacji o wpływie na zdrowie

W ciągu 30 lat przemysł chemiczny zwiększył swoje przychody z 171 biliona dolarów w 1970 do 4,12 tryliona dolarów w 2010 r.

W Global Chemical Outlook, raporcie wygenerowanym przez Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych z 2013 r., czytamy: „Pomimo wielu dowodów na szkodliwy wpływ substancji chemicznych na środowisko, jak i ludzki organizm istnieją ogromne braki informacji. Z setek tysięcy chemikaliów obecnych na rynku jedynie niewielka ich ilość została przebadana pod kątem szkodliwości na zdrowie człowieka oraz środowisko” (GCO, 2013, s. 48).

Dodatkowo raport Europejskiego Biura do spraw Substancji Chemicznych stwierdza, że jedynie 350 z 2500 najczęściej używanych chemikaliów pochodzących z grupy HPV (High Production Volume Chemicals, czyli produkowanych w ilościach większych niż 1000 ton rocznie) ma jakiekolwiek informacje o bezpieczeństwie, które byłyby miarodajne, 65% ma jedynie bardzo okrojone analizy, zaś 21% nie ma ich wcale (Allanou, Hansen i van der Blit, 1999, Geco, 2013). Na przykład w Stanach Zjednoczonych spośród bardzo popularnych substancji chemicznych, których sprzedaje się nawet 500 milionów ton rocznie (jest ich około 3000), jedynie 7% ma minimalną ilość informacji na temat szkodliwości, zaś 43% nie ma ich wcale (GCO, 2013).

Ponadto nie ma obecnie żadnych informacji związanych z wpływem chemikaliów na środowisko i zdrowie człowieka, które analizują wzajemne oddziaływanie na siebie wielu chemikaliów w tym samym czasie. Kiedy chemikalia są testowane pod kątem toksyczności, badane są indywidualnie lub też maksymalnie w kombinacji do trzech różnych substancji. Nie ma natomiast badań, które analizowałyby oddziaływania pomiędzy kilkoma chemikaliami naraz (EU 13, 2013). Na co dzień rzadko które substancje chemiczne używane są pojedynczo, częściej używamy różnych „koktajli”, ponieważ w ciągu jednego dnia trzeba np. wymyć okna, zetrzeć kurze i przetrzeć podłogę. Co więcej, spora grupa chemikaliów, które dostają się do naszego ciała, mogą być w nim odkładane latami. Naukowcy określili, że każdy z nas jest skażony przez co najmniej 150 różnych substancji chemicznych. W naszych organizmach znajdziemy pestycydy czy metale ciężkie i nie ma znaczenia to, gdzie mieszkamy (Thorton i inni, 2002). Chemikalia te odkładają się w największych ilościach w tkance tłuszczowej, wątrobie, mięśniach, kościach, nasieniu i pokarmie matki. Dodatkowo w naszym ciele pojawiają się kolejne substancje chemiczne, pochodzące chociażby z płynu do kąpieli, i wtedy nie jesteśmy w stanie określić, co się stanie wskutek reakcji pomiędzy nowymi substancjami chemicznym a tymi już zawartymi w naszym organizmie.

Jedynie odsetek chemikaliów (tych produkowanych na dużą skalę) musi być przetestowany pod kątem wpływu na ludzki organizm. System REACH nakazuje producentom przeprowadzić krótkoterminowe badania na temat wpływu chemikaliów na środowisko, toksyczność wśród alg i bezkręgowców ‒ i w tym wypadku wystarczy jedynie pięć testów! Ponadto REACH dopuszcza zatwierdzenie najbardziej kancerogennych środków tak długo, jak firma je produkująca jest w stanie zademonstrować społeczne i ekonomiczne korzyści, które przewyższają wady (skutki uboczne) danego produktu (GAO, 2007). Toksyny są kumulowane w naszym organizmie, dlatego wymierne badania dotyczące wpływu chemikaliów na ludzki organizm musiałyby być prowadzone przez kilka lat z rzędu przed wprowadzeniem danych produktów do sprzedaży. To oznacza straty finansowe dla producentów ze względu na wydłużony czas wprowadzania produktu na rynek.

„Zielone” środki czystości

Zastanówmy się, czym tak naprawdę sprzątamy mieszkanie i jaki wpływ ma to na nasz organizm. Warto zainteresować się „zieloną” chemią gospodarczą, dzięki której oszczędza się nie tylko pieniądze, ale przede wszystkim zdrowie.

Przeczytaj: 8 przepisów na domowe środki czystości

Bibliografia:

• Hopkins, J. (2009) European REACH Legislation For Chemicals May Require More Animals And Funds Than Estimate. University Bloomberg School of Public Health. Dostępny online: http://www.sciencedaily.com/releases/2009/08/090826152544.htm
• GAO (2007) CHEMICAL REGULATION: Comparison of U.S. and Recently Enacted European Union Approaches to Protect against the Risks of Toxic Chemicals. United States Government Accountability Office. Dostępny online: http://www.gao.gov/assets/270/265550.pdf
• REACH 2 (2009) Harmful chemicals in products you buy? Your right to know! Chemicals Health Monitor. Dostępny online: http://www.cecu.es/campanas/seguridad/REACH_consumers_FINAL.pdf
• Eu 13 (2011) Toxicity and Assessment of Chemical Mixtures. Scientific Committees Dostępny online: http://ec.europa.eu/health/scientific_committees/environmental_risks/docs/scher_o_155.pdf
• GCO (2013) Global Chemicals Outlook Toweards Sound Managment of Chemicals: Trends and changes. Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych. 15 lutego 2013. Dostępny online: http://www.unep.org/chemicalsandwaste/Portals/9/Mainstreaming/GCO/The%20Global%20Chemical%20Outlook_Full%20report_15Feb2013.pdf
• Allanou, R., Hansen, B.G., van der Bilt, Y. (1999). Public Availability of Data on EU High Production on Volume Chemicals. European Commission Joint Research Centre, Institute for Health and Consumer Protection, Chemical Bureau. Dostępny online: http://www.regeringen.se/content/1/c4/26/31/94e4bea7.pdf sekcja 2.2.2.
• Thorton, J.W., McCally, M., i Houlhan, J. (2002) Biomonitoring of Industrial Pollutants: Health and Policy Implications of the Chemical Body Burden. Dostępny online: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1497458/pdf/12477912.pdf

Foto