Kategorie
Kosmetyki naturalne Pielęgnacja naturalna Zdrowie

Jak zrobić mydło w domu?

Kiedy mój syn podrośnie i zacznie odwiedzać domy swoich małych przyjaciół, jedna rzecz prawdopodobnie go zdziwi. Będzie to fakt, że nie wszystkie mamy krzątają się po kuchniach przyrządzając pociechom apetycznie wyglądające… mydła.

Mnie zadziwiło to parę lat temu – pomyślałam wówczas, że skoro ludzie robią własne jogurty, pieką domowy chleb i osobiście kiszą ogórki, to dlaczego nie mogą sami tworzyć domowych kosmetyków? Przecież to, co leży na sklepowych półkach, prezentuje wartość co najmniej kontrowersyjną.

Takie na przykład mydło: podstawa. “Must have” każdego domu, zazwyczaj mamy go kilka kostek. Wytwarzane na bazie tłuszczów zwierzęcych, utwardzane i wybielane, okradzione z naturalnej gliceryny, którą oddziela się w procesie produkcji tak, aby wzbogacać nią inne kosmetyki. To nie brzmi dobrze… Mydlanego honoru nie ratują nawet kostki dla niemowląt – uważnie przeglądając długi po horyzont regał z tymi kosmetykami, załamałam ręce. Pozostają eko-mydełka naturalne, które są w porządku pod jednym warunkiem – jeśli kogoś na nie stać. A ja na przykład lubię mieć dużo i nie płakać nad każdą kończącą się kostką – postanowiłam więc wziąć sprawę w swoje ręce.

mydlo1

Mydła oliwkowe

Mydło to podstępna bestia: z jednej strony łatwo je zrobić: wystarczy trzymać się przepisu i sprawnie przeprowadzić produkcję. Z drugiej jednak stworzenie własnej receptury wymaga mnóstwo wiedzy i praktyki, a i wówczas zdarza się, że coś idzie nie tak i długo trzeba szukać przyczyn porażki. Na początek najłatwiej po prostu podążać za recepturą, stopniowo wgłębiając się w jej szczegóły. Dlatego zaczniemy od najprostszego przepisu, bez żadnych szaleństw i kosztownych akcesoriów – żeby udowodnić, że każdy może.

Uwaga! Reklama do czytania

Ciąża i poród – poradniki

Książki, które wspierają w ciąży, porodzie i przy karmieniu piersią.

Zobacz w księgarni Natuli.pl

Z góry uprzedzę pytania o wodorotlenek w naszym naturalnym mydełku: musi być. Zmydlanie tłuszczu jest procesem chemicznym, do którego NaOH jest po prostu konieczny. Aby otrzymać ług używano kiedyś wody mieszanej z popiołem, specyficznie przygotowana jest bowiem mieszaniną silnie zasadową. Trudniej jest jednak kontrolować jej ph i aby jej używać trzeba być bardzo uważnym i doświadczonym. Czysty NaOH rozwiązuje ten problem, wchodząc w reakcję z fazą olejową dezaktywuje się i nie jest szkodliwy w końcowym produkcie.

Potrzebne nam więc będą:

  • 1000 g. (ponad litr) wytłoków z oliwek (hasło “wytłoki” jest tu bardzo ważne, nie wystarczy żadna oliwa virgin – tylko „olive pomace”),
  • 127 g. wodorotlenku sodu – NaOH (do kupienia w sklepach z odczynnikami i w hurtowniach chemicznych, sprzedawany w kilogramowych opakowaniach),
  • 380 ml. zimnej wody destylowanej (można dostać na stacjach benzynowych, warto uprzednio wstawić do lodówki),

oraz akcesoria:

  • 1 para gumowych rękawic,
  • okularki ochronne,
  • ubranie, do którego nie żywimy sentymentu lub fartuch na wierzch,
  • stary ręcznik,
  • waga kuchenna,
  • szklany dzbanek lub zwykły słoik do rozrabiania wodorotlenku,
  • plastikowy kubeczek bądź mały słoik do odmierzania wodorotlenku,
  • blender lub drewniana łyżka,
  • termometr kuchenny,
  • stary garnek ze stali nierdzewnej,
  • foremka (najlepiej drewniana lub silikonowa; może być umyty, dwulitrowy karton po napoju z obciętą górą.
Mydla

Najpierw wdzianko!

Początkiem naszej pracy jest zawsze założenie rękawic ochronnych. Maruderom posłużę przykładem z autopsji: spalonym na czarno stołem kuchennym, zniszczonymi panelami i odzieżą z dziurami o czarnych obwódkach. Zawsze może nam się coś wysypać lub wylać, i jeśli nie trafi na nasze gołe dłonie, straty będą do odrobienia. To samo tyczy się oczu, które również przydadzą nam się na później. Zapobiegliwi mogą też zabezpieczyć miejsce pracy kawałkiem ceraty lub kartonu, pamiętając jedynie o stabilności powierzchni.
Wyganiamy z pomieszczenia dzieci, zwierzęta i niesubordynowanych dorosłych, tłumacząc to naszym i ich bezpieczeństwem. Na wszelki wypadek.

Faza ługowa

Następnie spryciarsko przygotowujemy fazę ługową. Gorący ług długo stygnie, więc zajmujemy się nim na początku, żeby później nie tracić czasu na czekanie, aż osiągnie odpowiednią temperaturę. W tym celu ustawiamy równiutko kuchenną wagę, stawiamy na niej naczynko do odmierzania, włączamy urządzenie i uzyskawszy na ekranie znak zera, nasypujemy 127 g. NaOH. Robimy to uważnie, nie gubiąc żadnego żrącego ziarenka. Ten sam manewr wykonujemy z wodą, odmierzając do dzbanka dokładnie 380 ml. cieczy.

mydlo2

Upewniając się, że dzbanek stoi stabilnie, powoli wsypujemy wodorotlenek do wody, mieszając miksturę łyżką. ZAWSZE robimy to w podanej kolejności: NaOH do wody. W trakcie tej czynności wydzieli się dużo ciepła, woda stanie się gorąca.

Delikatnie umieszczamy w ługu termometr i odstawiamy w bezpiecznym miejscu. Jeżeli zależy nam na czasie a mamy pewność co do swojego dzbanka, możemy umieścić go w zlewie z chłodną wodą, mieszanina ostygnie szybciej. Choć to wszystko brzmi groźnie, w rzeczywistości niczym nie różni się od gotowania gorących potraw. Po prostu trzeba uważać, aby odbywało się bezpiecznie. Musimy jednak pamiętać, żeby w doborze mydlanych akcesoriów pominąć te wykonane z aluminium. Wszystko co ma kontakt z ługiem musi być szklane, drewniane lub ze stali nierdzewnej.

mydlo4

Faza olejowa

Ług stygnie gdzieś na uboczu, czekając na temperaturę ok 40 stopni Celsjusza, a my tymczasem przygotowujemy olej. Odmierzamy dokładnie 1000 g. oliwkowych wytłoków i przekładając garnek na kuchenkę, podgrzewamy je do ok 40 stopni. Źródła podają różnie, ale w istocie temperatury obu faz nie muszą być identyczne – w przedziale między 37 a 45 stopni Celsjusza wszystko odbędzie się jak należy. Chodzi o to, aby zarówno ług jak i oleje były w możliwie najbliższej sobie temperaturze.

mydlo8

Mieszanie

Osiągnąwszy odpowiednie wskaźniki na termometrze przystępujemy do łączenia obu faz. Powolutku, cienką strużką wlewamy ług do oleju, mieszając całość drewnianą łyżką. Możemy oczywiście zrobić to sami, trzymając dzbanek w jednym a łyżkę w drugim ręku, ale łatwiej jest zatrudnić do tego pomocną dłoń (ubrawszy ją wcześniej w rękawice i okularki). Kiedy w garnku znajdzie się już cała zawartość dzbanka, odpalamy blender. Z absolutnego braku elektrycznego sprzętu możemy od biedy dalej mieszać łyżką, co jednak w przypadku tej receptury zdecydowanie odradzam (zajmie nam milion lat i niekoniecznie wróży powodzenie).

mydlo6
Miksujemy dokładnie, mieszając równomiernie blenderem. Stopniowo żółta ciecz przekształca się w kremowy budyń, na który nadal musimy uważać, bo jest silnie kaustyczny. Zdecydowanie niedobrym pomysłem jest teraz podnoszenie blendera w trakcie pracy – fala żrącego budyniu narobi nam dużych i niepotrzebnych szkód. Miksujemy do uzyskania gładkiej konsystencji – możemy „pisać” po powierzchni skapującą z blendera strużką.

Uwaga! Reklama do czytania

Ciąża i poród – poradniki

Książki, które wspierają w ciąży, porodzie i przy karmieniu piersią.

Zobacz w księgarni Natuli.pl

Przekładanie do formy

Gotową masę przelewamy do przygotowanej foremki. Jeśli zdążyła zamienić się w gęsty budyń, pomagamy sobie łyżką. Następnie szczelnie przykrywamy formę folią spożywczą lub otulamy ręcznikiem w celu zaizolowania jej. Pomoże ciepło pochodzące np. grzejnika, w pobliżu którego postawimy nasze cudo. Warto opatrzyć konstrukcję karteczką z opisem tego co znajduje się w środku – znane są bowiem przypadki wygłodzonych domowników, którzy z entuzjazmem pakowali do buzi łyżkę „pysznie wyglądającego budyniu”, co zazwyczaj kończyło się na pogotowiu. Tymczasem nawet najgłodniejszy (acz świadomy) mąż nie będzie się przecież opychał mydłem.

mydlo3
mydlo10

Czekanie

Teraz nasz wyrób musi już sobie radzić sam. Przejdzie przez fazę żelową, podczas której stanie się niemal przezroczystą masą, po czym zacznie twardnieć i stawać się jasnym, nieprzezroczystym blokiem. My w tym czasie nie pchamy palców i nie przeszkadzamy w metamorfozach.

Krojenie

Po ok 24 godzinach (zależy od temeratury i wilgotności powietrza) zaglądamy do mydełka. Jeśli jego powierzchnia jest dość twarda i nieprzezroczysta, możemy przystąpić do krojenia. Przystrajamy się więc w rękawiczki, delikatnie wyjmujemy produkt z formy i kroimy w plastry ciepłym, suchym nożem lub (co osobiście preferuję) metalową szpachelką (do kupienia w każdym budowlanym).

mydlo9

Gotowe kosteczki układamy na jakiejś niepotrzebnej tacy, wyściełając ją uprzednio papierem do pieczenia. Wierzch również nakrywamy papierem, żeby owoc naszej pracy się nie zakurzył, i odkładamy do leżakowania na ok. 6 tygodni. Tak pocięte mydło ma bowiem wciąż zbyt wysokie Ph i byłoby silnie drażniące dla skóry. W trakcie leżakowania zmienia ono swój odczyn, stając się coraz twardsze i łagodniejsze dla skóry. Jeśli posiadamy papierki lakmusowe, możemy dokonać porównań. Przeciętne mydełko ma odczyn między 7 a 10 Ph, zdecydowanie odpowiedni dla naszej skóry.

Biały osad

Tak, biały osad śni się po nocach całym rzeszom drobnych mydlarzy. Może pojawić się na wyleżakowanych mydełkach delikatny biały pyłek pokrywający wierzch kostek. Mówi się o minerałach pochodzących z wody, które gromadzą się na powierzchni mydła. Jest to pasażer niegroźny, stanowi raczej defekt kosmetyczny. Można go zignorować, ściąć cienko brzegi, na których się pojawił lub delikatnie go zetrzeć.

I co, trudno było? Oto przed nami dobry kilogram własnoręcznie wyprodukowanego mydła. Dużo piany życzę!

mydlo11
Avatar photo

Autor/ka: Ania Bieluń

Dziennikarka, fotografka, wraz z siostrą założyła i prowadzi małą rodzinną mydlarnię - Ministerstwo Dobrego Mydła. Mama 5 letniego Olafa.


Mądry rodzic, bo czyta…

Sprawdź, co dobrego wydaliśmy ostatnio w Natuli.

Czytamy 1000 książek rocznie, by wybrać dla ciebie te najlepsze…

17 odpowiedzi na “Jak zrobić mydło w domu?”

Ja mam takie może głupie pytanie. Czy blender, który używasz do robienia mydła, używasz potem w celach kuchennych? Nie ma w tym żadnego zagrożenia? Pytam bo blender nie mój i wolę uniknąć potem nieprzyjemności ;)

Nie wiem, jak robi autorka, ale ja używam. Blender ma ostrza ze stali nierdzewnej, więc niczym to nie grozi (ofc. wymyć go tylko trzeba).

przeszukałam wszystkie sklepy i nigdzie nie mogę znaleźć wytłoku z oliwek! gdzie mogę taki nabyć :)? bo już od dawna mam zamiar zrobić sobie takie mydełko

Nie chodzi o jakieś specjalne wytłoki, jedynie o tańszą oliwę właśnie z wytłoków oliwek. Idź do większego sklepu, stań przed półką z oliwami i poszukaj takiej, na której jest napisane Oliwa z wytłoków oliwek czy coś w tym stylu ;)

witam, a czy moze byc zwykla woda czy musi byc koniecznie destylowana? Co z mieszaniem olei, np. rzepakowy, pomace, kokosowy? Pozdrawiam

Witam, dlaczego nie można używać oliwy ExVergin? – tylko wytłoczyny. Czy chodzi o cenę – czy też podgrzanie oliwy do zrobienia mydła niweluje jej cenne właściwości? Paweł

Paweł, raz, że oliwa Virgin czyli z 1 tłoczenia jest droższa a dwa, że wydłuża proces dojrzewania mydła w porównaniu z pomace. Jakąkolwiek oliwę użyjesz, po wlaniu do formy, w ciągu kilku pierwszych godz. nagrzeje się do około 70 stopni w wyniku procesu zmydlania. To bardzo ważne żeby opatulić nasze mydło w kilka ręczników i kroić nie odwijać szybciej jak po 24h. Tego typu mydło potrzebuje tak naprawdę 4-6 miesięcy aby uzyskało odpowiednią twardość, łagodność i pienistość. Udział oleju kokosowego 25% w olejach, przyśpiesza, utwardza i napienia mydło.

Polecam przeprowadzanie dysocjacji NaOH (dla chemio-opornych – to mieszanie z wodą) – W łaźni lodowej, lub wodno lodowej, tj, dzbanek z wodą już wcześniej włożyć do wiekszej miski z wodą i lodem.
można też zamrozić część H2O którego chcemy użyć do reakcji.
Ciepło reakcji rozpuści lód, dzięki czemu temperatura roztworu nie wzrośnie tak znacznie, nie zagotuje się + szybciej wystygnie.

Jako wielka milosniczka mydel, marzylam o tym, aby zrobic wlasne mydlo. Okazalo sie to prostsze niz przypuszczalam. Robienie mydla moze okazac sie rozwiazaniem niezwykle ekonomicznym, poniewaz wytworzenie kilograma mydla z oliwy z oliwek to inwestycja rzedu 20 zl. Mydlo powstaje w reakcji zmydlania tluszczu poprzez zwiazek zasadowy. W podanym przepisie te funkcje bedzie pelnil wodorotlenek sodu (soda kaustyczna – NaOH). 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.