Konflikt w rodzeństwie. Dlaczego nie warto zmuszać dziecka do przeprosin?

Przeanalizujmy, co mogą myśleć w takich sytuacjach dzieci:

„Kiedy jestem wściekły, nienawidzę przepraszać. I nie lubię, kiedy rodzice na mnie naciskają”.

„Nie lubię, kiedy mój brat przeprasza mnie tylko dlatego, że rodzice go o to proszą. Wtedy wiem, że on niekoniecznie chce to zrobić, ale musi. I wtedy jestem na niego jeszcze bardziej wściekła”.

„Kiedy moi rodzice namówią brata, by mnie przeprosił, czuję się jak wygrany”.

„Być może przeproszę siostrę za kilka chwil. Muszę chwilę ochłonąć, a nie przepraszać w gniewie”.

^{_{Uwaga! Reklama do czytania}}

Przez wypowiedzi dzieci przewija się kwestia namawiania rodziców do przeproszenia brata lub siostry. Zamiary rodziców na pewno są dobre, jednak efekty często są odwrotne niż te, na których zależy opiekunom. Rodzice chcą, by dzieci nauczyły się przyjmować odpowiedzialność za swoje zachowanie i szukać porozumienia w trudnych chwilach. Co możemy zrobić, by pomóc dziecku osiągnąć ten cel?

1. Skupmy się na pomocy dziecku w dobrej komunikacji, a nie na uczeniu go rytualnych przeprosin

Warto pokazywać dziecku na własnym przykładzie, jak wyrażać swoje pragnienia i potrzeby, jak słuchać siebie nawzajem. Często źródłem nieporozumień jest błąd w komunikacji – zdarza się, że dzieci (i dorośli!) przekształcają i źle interpretują słowa wypowiedziane przez drugą osobę. Tymczasem dobre zrozumienie jest w stanie zażegnać konflikt, a wtedy przeprosiny są zwykle zbędne.

2. Poczekajmy, aż gniew ustąpi

Cisza nie jest zła. Czasem potrzeba czasu, właśnie spędzonego w ciszy, by po chwili ponownie wysłuchać strony przeciwnej, poznać perspektywę rodzeństwa.

3. Zastanówcie się wspólnie, co można zrobić, by pogodzić się z rodzeństwem

„Twój brat cię kocha, obserwuje cię i bierze z ciebie przykład. Gdy krzyczałeś na niego, naprawdę poczuł się dotknięty. Zastanówmy się, co można zrobić, żeby było wam ze sobą lepiej?”

4. Jeżeli dziecko zasugeruje przeprosiny, słuchaj jego głosu

Jeśli dziecko jest zdenerwowane, nie przyjmuje do wiadomości, że może być winne w sporze, jeśli na tym etapie pojawią się przeprosiny, z pewnością nie będą one szczere. Możesz wtedy powiedzieć dziecku:

„Przepraszanie to wspaniały sposób, aby kontakty między wami stały się lepsze. Jeśli nie chcesz przepraszać brata (siostry), dopóki się nad tym nie zastanowisz, ja to rozumiem.  Nie proszę cię, żebyś powiedział coś, co jest nieprawdą. Nie sądzę, żeby wtedy ktokolwiek poczuł się lepiej”.

5. Opracujcie pomysły na zadośćuczynienie

Wspólnie z dzieckiem przygotujcie listę pomysłów na to, jak może ono wziąć odpowiedzialność za swoje zachowanie. Oto przykłady:

• Okaż zrozumienie dla trudnych emocji brata / siostry.
• Pomóż odbudować wieżę, którą zburzyłeś/aś.
• Napraw szkody wyrządzone rodzeństwu (zwykle chodzi o uszkodzenie zabawki albo pracy plastycznej).
• Mocno przytul brata (siostrę).
• Zagraj w grę, w którą jeszcze nigdy nie graliście razem (bo przykładowo siostra jest na nią za mała).
• Pomóż rodzeństwu w wykonywaniu codziennych obowiązków, np. w ścieleniu łóżka, karmieniu pupila, podlaniu kwiatków.
• Zawrzyj umowę z rodzeństwem, podpisz ją, ale nie obiecuj, że taka sytuacja (konfliktowa) już się nie powtórzy. Raczej napisz, w jaki sposób można podobny konflikt rozwiązać w przyszłości.

Rodzice powinni pamiętać o tym, by nie traktować przeprosin jako oczywistej konsekwencji każdej zwady. Co więcej, to dziecko musi znaleźć drogę do porozumienia – nie zawsze są na tej drodze przeprosiny. To osoby zaangażowane w konflikt muszą wybrać czas na te działania, prowadzące do pojednania. Rodzic może wspierać dziecko swoją obecnością lub informacją zwrotną, nazywając potrzeby dzieci zaangażowanych w konflikt. Często zaś wystarczy pełna miłości i akceptacji obecność.

Foto: flikr.com/demandaj