Opryszczka u dziecka – naturalne sposoby leczenia

Opryszczka wargowa jest chorobą wirusową skóry i błon śluzowych o często przewlekłym i nawrotowym przebiegu. W większości przypadków opryszczka u dziecka ma charakter utajony. 

Jak dziecko może zarazić się opryszczką?

Za opryszczkę u dzieci odpowiedzialne są dwa spokrewnione ze sobą wirusy – HSV-1 i HSV-2 (Herpes simplex virus). Do zakażenia najczęściej dochodzi pomiędzy 6. miesiącem a 5. rokiem życia (przeniesienie wirusa w czasie porodu należy do rzadkości). Dzieci bardzo często zarażają się od innych dzieci (np. w przedszkolu) – drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z rówieśnikiem (dotykanie zmian skórnych, jedzenie tymi samymi sztućcami, picie z tego samego kubeczka).

Opryszczka u dzieci. Jakie są objawy choroby?

Pierwotne zakażenie najczęściej jest bezobjawowe. Zdarza się jednak, że u dzieci od 1. do 3. roku życia diagnozuje się opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – choroba przebiega zwykle wtedy z gorączką i pęcherzykami, a następnie nadżerkami na błonie śluzowej jamy ustnej. Po zakażeniu pierwotnym wirus opryszczki ukrywa się w zwojach nerwowych i ujawnia, gdy dojdzie do osłabienia odporności. Objawy mogą pojawić się po kilku dniach od zakażenia lub nawet po kilku latach. Czynniki, które sprzyjają wystąpieniu opryszczki to np. silny stres, promieniowanie słoneczne, brak witamin w organizmie, gorączka, osłabienie po przebytej chorobie. Zdarza się, że opryszczka u dzieci pojawia się w trakcie przeziębienia lub bezpośrednio po nim, stąd jej potoczna nazwa – „zimno”.

Od wystąpienia objawów do wygaszenia opryszczki – jak wygląda zakażenie?

Pierwszym zwiastunem opryszczki może być swędzenie, pieczenie lub kłucie w miejscu, gdzie uaktywnił się wirus. Następnie pojawia się grupka małych pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. Kiedy pęcherzyki pękają, tworzą bolesne ranki. Po paru dniach pęcherzyki wysychają i tworzą gruby strupek, który z czasem sam odpada.

Poza powyższymi objawami, czasami obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych położonych w pobliżu opryszczki. Warto też wiedzieć, że opryszczka może się pojawić na narządach płciowych dziecka. Maluch skarży się wtedy na pieczenie i ból tej okolicy.

Czy zakażenie opryszczką jest niebezpieczne?

Opryszczka pospolita, czyli ta, która pojawia się najczęściej na wargach i nosie, zazwyczaj nie jest groźna. Zmiany zwykle goją się, nie pozostawiając blizn. Inaczej jest w przypadku opryszczki u noworodków, gdy do zarażenia wirusem dochodzi w okresie okołoporodowym – ta postać rzeczywiście bywa groźna. U noworodków wirus może zaatakować układ nerwowy, płuca, wątrobę; na skórze całego ciała występują pęcherzyki, dziecko zwykle gorączkuje i jest w ciężkim stanie. Musi być wtedy hospitalizowane i wymaga intensywnego leczenia objawowego i przeciwwirusowego. U starszych dzieci opryszczka może być bolesna, ale nie niebezpieczna, chyba że dochodzi do zajęcia gałki ocznej lub dziecko ma inne choroby obniżające odporność.

Leczenie opryszczki – kiedy należy podać leki przeciwgorączkowe, a kiedy skonsultować się z lekarzem?

Opryszczka jest chorobą wirusową, przy czym do 12. roku życia leki przeciwwirusowe nie są rutynowo zalecane, a stosuje się je tylko w ciężkich postaciach. Wskazaniem do takiego leczenia jest opryszczka oczna. Pojawienie się pęcherzyków na powiekach, zaczerwienienie, a zwłaszcza silny ból oka to znak, że trzeba się jak najszybciej skonsultować z lekarzem. Jak najszybciej oznacza w tym przypadku natychmiast, a nie za dwa dni.

Natomiast przy opryszczce wargowej podaje się jedynie leki objawowe – zwykle są to preparaty osuszające i odkażające. Takie środki należy zastosować niezwłocznie po pojawieniu się pierwszych oznak choroby, bo przy pełnych symptomach działają dużo wolniej i mniej skutecznie.

Domowe sposoby na opryszczkę – kilka sprawdzonych metod

Aby przeciwdziałać pojawiającej się opryszczce u starszych dzieci, warto:

• podać dziecku napój z soku z cytryny – sok z cytryny rozcieńczyć z ciepłą wodą i posłodzić miodem, należy go podawać dziecku do picia 1-2 razy dziennie,
• podać dziecku łyżeczkę miodu, który powinno zlizywać nawilżając pęcherzyki, (powyżej 12 miesiąca życia; kilka razy dziennie),
• podać dziecku herbatkę ze skrzypu polnego, która działa leczniczo na stany zapalne skóry,
• nawilżać pęcherzyki olejkiem eterycznym z melisy, 3-4 razy dziennie,
• zastosować pastę do zębów z zawartością mirry – do smarowania miejsca, w którym wirus się uaktywnił, np. Ratanhia, firmy Weleda.

Jak leczyć zmiany w obrębie jamy ustnej naturalnie?

W leczeniu opryszczki można stosować leki homeopatyczne. Które z nich wybrać?

• Gdy pojawia się zapowiadające wystąpienie opryszczki swędzenie i pieczenie można zaaplikować maluchowi lek homeopatyczny o nazwie Apis mellifica. Zmniejszy on dolegliwości, a jeśli podamy go wystarczająco wcześnie, może zapobiec powstaniu pęcherzyków. 
• Jeśli jednak pęcherzyki już się pojawiły, bardziej pomocny będzie Rhus toxicodendron – częste podawanie tego leku powoduje szybsze ustępowanie objawów. 
• Gdy pęcherze są duże, Rhus toxicodendron stosujemy naprzemiennie z preparatem Cantharis. 
• Natomiast gdy pęcherzyki występują w jamie ustnej, odpowiednim środkiem jest lek homeopatyczny Borax (nie należy go mylić ze środkiem chemicznym – boraksem). 
• Gdy maluch skarży się na pieczenie i ból w okolicy narządów płciowych, a przy oględzinach zaobserwujemy charakterystyczne dla opryszczki pęcherzyki, podajmy mu Rhus toxicodendron oraz Croton tiglium, czasem dodatkowo Borax, gdy zmiany występują na błonie śluzowej.

Opryszczka u dzieci – jak zapobiegać nawrotom?

• Jeśli opryszczka u dziecka nawraca w przebiegu infekcji wirusowych czy bakteryjnych, w celu wzmocnienia odporności stosuje się Sulfur iodatum lub Sulfur. 
• Inną sytuacją, w której pojawiają się nawroty opryszczki, są wakacje, szczególnie te letnie, nad morzem. Można temu zapobiec, podając dziecku na dwa tygodnie i na dzień przed wyjazdem Natrium muriaticum. 
• Dziewczynki, które już miesiączkują, miewają też nawroty opryszczki na kilka dni przed menstruacją lub w jej trakcie. Wtedy często skutecznym lekiem jest Sepia.

Opryszczka u dziecka. W jaki sposób można zapobiegać pojawieniu się opryszczki?

Aby zminimalizować zakażenie wirusem, warto pamiętać o kilku zasadach.

• Nie należy korzystać z tych samych ręczników co dziecko, każdy maluch powinien mieć swój własny. 
• Nie używamy również tych samych naczyń, jeśli nie zostaną one wcześniej umyte. 
• Jeżeli ktoś ze znajomych ma objawy opryszczki, nie należy pozwalać mu na kontakt z dzieckiem.
• Nie należy zdrapywać strupków, ponieważ wtedy uwalnia się płyn surowiczy zawierający wirusy, co zwiększa ryzyko zarażenia innych.

Niestety, mimo środków ostrożności, może dojść do zakażenia, bo zarazić można się także od osoby, która nie ma objawów. Warto zatem poprosić znajomych, by, witając się z naszym dzieckiem, nie całowali go w usta. To zapobiegnie zarażeniu się nie tylko opryszczką, ale także innymi chorobami.

Konsultacja: dr n. med. Sylwia Sulimiera-Michalak