Kategorie
Ciąża Ciąża i narodziny

Suplementacja w ciąży – warto dobierać ją indywidulanie

Każda obecnych i przyszłych mam spotkała się zapewne z sugestią ze strony lekarza prowadzącego, by stosować preparaty zwane suplementami diety. Czy ich przyjmowanie jest konieczne i jakie mogę być skutki ich niestosowania? Czy zbilansowana dieta w ciąży jest wystarczająca?

Czym jest suplement diety?

Suplementy to środki spożywcze, które powinny uzupełniać codzienną dietę i stanowić skoncentrowane źródło witamin, składników mineralnych i innych substancji odżywczych. Warto pamiętać, że nie są one lekami, pomimo że część z nich sprzedawana jest w aptekach.

Zasady i tryb dopuszczenia do obrotu produktów leczniczych określa ustawa –Prawo farmaceutyczne, a suplementów – ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia. W Polsce dopuszczeniem do obrotu suplementów diety zajmuje się Główny Inspektor Sanitarny. Producent chcący dokonać rejestracji musi na 14 dni przed rozpoczęciem swej działalności złożyć wniosek do rejestru zakładów w stacji sanitarno-epidemiologicznej. GIS traktuje suplementy jak żywność; produkty tego typu nie mają dawać żadnej korzyści zdrowotnej, a jedynie uzupełniać codzienną dietę.

Stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w 2014 roku stworzyło „Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących”.

Uwaga! Reklama do czytania

Poród naturalny

Świadome przygotowanie się do cudu narodzin.

Karmienie piersią

Twoje mleko to cudowny dar. Naucz się nim dzielić.

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

W dokumencie tym pojawiły się konkretne sugestie dotyczące zasadności stosowania konkretnych związków i minerałów u kobiet ciężarnych:

  • Kwas foliowy

    Niedobór tego pierwiastka zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia otwartych wad ośrodkowego układu nerwowego, a także może przyczynić się do wzrostu ryzyka wystąpienia wad serca oraz poronień. PTG potwierdza rekomendację suplementacji w okresie planowania ciąży (co najmniej 6 tygodni przed planowanym poczęciem).
    Dodatkowo Zespół Ekspertów ds. Pierwotnej Profilaktyki Wady Cewy Nerwowej w 1997 roku rekomendował suplementowanie u ciężarnych 0,4 mg kwasu foliowego na dobę. Zmniejsza t
    o o 72% ryzyko wystąpienia wad otwartych cewy nerwowej u dzieci, których matki przyjmowały zalecaną dawkę kwasu foliowego. Warto pamiętać, że wiele produktów spożywczych również jest wzbogacanych kwasem foliowym. Dodatkowo istotną informacją jest, że osoby z mutacją genu MTHFR powinny skonsultować suplementację tego pierwiastka z lekarzem. W wielu przypadkach potrzebna jest metylowana forma kwasu foliowego.

  • Jod

    Ze względu na profilaktyczne jodowanie soli kuchennej ryzyko wystąpienia niedoboru tego pierwiastka w diecie nie jest duże. W trakcie ciąży niedobór jodu może skutkować uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, niedosłuchem i głuchotą noworodków. W I trymestrze ciąży zapotrzebowanie na jod wzrasta do 200 µg na dobę. WHO rekomenduje przyjmowanie go w ilości nawet 200500 µg na dobę. Warto wybierać naturalne źródła jodu.

  • Witamina D

    Wpływa między innymi na: utrzymanie prawidłowej gęstości mineralnej kości i modulowanie funkcji układu odpornościowego. Kobiety ciężarne są zagrożone jej niedoborem ze względu na większą utratę wapnia z kości. Dzienna dawka tej witaminy w diecie wynosi do 2000 IU na dobę. Najlepszym sposobem na zapewnienie organizmowi potrzebnej mu dawki witaminy D jest 20-minutowy spacer w słoneczny letni dzień (bez zastosowania kremów z filtrem).

  • Magnez

    Wpływa na prawidłową gospodarkę mineralną kości, jego niedobór może zwiększać kurczliwość mięśni i podnosić ryzyko wystąpienia nadciśnienia. Sugerowane dawki magnezu wahają się od 200 do 1000 mg na dobę.

  • Wielonienasycone kwasy tłuszczowe

    Właściwa ich zawartość w diecie wpływa na prawidłowy rozwój siatkówki oka płodu, wydłużenie czasu trwania ciąży, wzrost masy urodzeniowej noworodka i spadek ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego. PTG sugeruje przyjmowanie co najmniej 600 mg wielonienasyconych kwasów tłuszczowych dziennie, podkreślając, że ich bezpiecznym źródłem są małe ryby i algi z rodzaju Schizochytrium sp., hodowane sztucznie. Bardzo istotna jest wysoka jakość przyjmowanych suplementów, ponieważ zmniejszenie to ryzyko skażenia produktu metalami ciężkimi takimi jak rtęć.

  • Żelazo

    Ze względu na fakt, że u kobiet ciężarnych często stwierdza się niedokrwistość niedoborową, która może zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu, przyszłym mamom zaleca się suplementację żelaza na poziomie 2627 mg na dobę. Warto mieć na uwadze, że przyjmowanie preparatów żelazowych przy kłopotach z wypróżnianiem może pogłębić ten problem. Niezastąpionym źródłem żelaza są zielone części warzyw.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne stwierdza, że zgodnie z zasadami EBM (praktyki medycznej opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach) bezsporne jest suplementowanie podczas ciąży kwasu foliowego, jodu i witaminy D3, a składniki takie jak żelazo, DHA, magnez należy przyjmować w zależności od stopnia istniejącego niedoboru. Warto pamiętać, że dawki witamin i minerałów powinny być dostosowane do diety przyszłej mamy.

Zdrowe odżywianie kontra suplementacja

Prawidłowe odżywianie w ciąży bywa dla kobiety wyzwaniem. Spożycie mikroelementów wpływa na rozwój narządów dziecka, ale także na zdrowie matki. Niewłaściwa dieta w okresie ciąży może doprowadzić do licznych niedoborów, a te mogą skutkować upośledzeniem funkcji łożyska, przedwczesnym porodem lub stanem przedrzucawkowym.

Kobiety dbające o zdrową dietę mogą z powodzeniem uniknąć suplementacji kwasów DHA, spożywając tygodniowo od 1 do 2 porcji wysokiej jakości tłustych ryb. Podobnie kobiety spożywające dziennie np. 80 g półtłustego twarogu lub 15 g orzechów nie muszą decydować się na suplementowanie wapnia. Także właściwa ekspozycja na promienie słoneczne (w Polsce w okresie od marca do września) wystarcza do syntezy odpowiedniej ilości witaminy D. Decyzję o niewprowadzeniu suplementacji jakiegokolwiek ze składników warto jednak skonsultować z lekarzem.

W artykule „Systematyczny przegląd i metaanaliza spożycia mikroskładników w czasie ciąży w krajach rozwiniętych”(2), który ukazał się w PubMed w 2013 roku, stwierdzono, że średnia spożycia kwasu foliowego wśród kobiet ciężarnych różniła się w zależności od kraju, np. w Australii wynosiła 190, w USA 334, w Europie 280 μg/dzień.

Warto jeszcze przeczytać:


Badania dotyczące poziomu witamin i mikroelementów spożywanych przez kobiety podczas ciąży, przeprowadzone wśród ciężarnych z krajów rozwiniętych, wykazały, że w porównaniu z odpowiednimi zaleceniami krajowymi zawartość kwasu foliowego, żelaza i witaminy D była zbyt niska w każdym regionie geograficznym, a szacowane spożycie kwasu foliowego było od 13 do 63% niższe niż sugerowane na danym obszarze.

Bez wątpienia w ciąży należy zadbać o prawidłowe nawyki żywieniowe. Niewłaściwa dieta może bowiem doprowadzić do niedoborów składników takich jak żelazo, kwas foliowy, wapń i witamina D, niezbędnych dla zdrowa matki i rozwijającego się w niej dziecka. Warto, by opieka prenatalna była spersonalizowana i brała pod uwagę nawyki żywieniowe matki, a także by uwzględniała opracowanie wspólnie z lekarzem planu odpowiedniej suplementacji.

Konsultacja merytoryczna: Emilia Lorenc

Uwaga! Reklama do czytania

Poród naturalny

Świadome przygotowanie się do cudu narodzin.

Cesarskie cięcie i poród po cięciu cesarskim

Pomoc i wsparcie przy CC i VBAC

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

Źródła:

(1) Rekomendacja Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących.”

(2) M.L Blumfield, A.J. Hure, L. Macdonald-Wicks, R. Smith, C.E. Collins

Avatar photo

Autor/ka: Agnieszka Jadoszewska

Z wykształcenia historyk i anglista, prywatnie mama Antosia i Ksawerka. Macierzyństwo i wcześniejsze doświadczenia zawodowe (kierowanie kilkoma placówkami edukacyjnymi) sprawiły, że zainteresowała i kształciła się w zakresie pedagogiki Montessori. Lektor języka angielskiego, kochająca książki, propagująca ideę rodzicielstwa bliskości i zdrowego odżywiania.


Mądry rodzic, bo czyta…

Sprawdź, co dobrego wydaliśmy ostatnio w Natuli.

Czytamy 1000 książek rocznie, by wybrać dla ciebie te najlepsze…

1 odpowiedź na “Suplementacja w ciąży – warto dobierać ją indywidulanie”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.