Ateiści obchodzą święta? O świeckim życiu rodzinnym

Organizacja rodzinnego kalendarium zgodnie z innym światopoglądem jest bardzo trudna w kraju tak mocno zdominowanym przez jedną religię. Rodziny ateistyczne mają zadanie najtrudniejsze, ale i najbardziej kreatywne. Ateizm nie oznacza jednak nieuczestniczenia w religijnym życiu bliskich. Wręcz przeciwnie, to zaproszenie także do swojego świata – cel jest taki sam, ale zasady inne. Czy ateiści obchodzą święta Bożego Narodzenia?

Życie religijne w Polsce/stat.gov.pl

Czy ateiści nie obchodzą świąt i uroczystości? O wolności i pomocy

Poczucie braku ograniczeń może wywoływać zarówno ogromny entuzjazm, jak i strach. Trzeba dokonać decyzji, co będzie filarami życia rodzinnego. Jak wypełnić wolne miejsce treścią, która będzie konstruktywna i nauczy bliskich wartości ważnych dla każdego człowieka? Wydaje się, że wszystko, co kojarzy się z ciepłem domu rodzinnego, ma konotacje religijne. Nic bardziej mylnego. Trzeba oswobodzić umysł ze stereotypów i sięgnąć po pomoc do literatury, internetu i doświadczeń innych ludzi. Istnieje niesamowita możliwość pokazania dzieciom piękna i różnorodności świata poza religią. W tę podróż warto zabrać innych, również wierzących, bo tak najlepiej uczyć się szacunku do odmienności. Pierwszy etap to ustalenie fundamentów – otwartość, wolność, bliskość, humanizm, racjonalizm – możliwości jest nieskończenie wiele. Najlepiej zacząć od spotkań rodzinnych, rocznic i wydarzeń, które wejdą do kanonu naszych imprez. Są to zazwyczaj wydarzenia wspólne dla wszystkich kultur, np. narodziny dziecka, dorastanie, śmierć osób bliskich.

Obchodzić święta od narodzin. Chrzest

Od razu nasuwa się pytanie o rodziców chrzestnych i obawa, że dziecko straci, zostanie czegoś pozbawione przez brak chrztu katolickiego. Niech ceremonia powitania nowego członka rodziny będzie także hołdem dla bliskich, którzy podejmują się tej ważnej roli – pomocnika rodzica, opiekuna życia. Katolickie symbole można zastąpić innymi – posadzeniem drzewa, pamiątkową książką z dedykacją, własnoręcznie wykonanym kocykiem czy biżuterią przechodzącą z pokolenia na pokolenie.

Dlaczego nie warto rezygnować z obchodzenia świąt i uroczystości? O świeckiej komunii

O ile ceremonia świeckiego chrztu angażuje jedynie dwie strony układu (rodzice dziecka – przybrani opiekunowie), o tyle do ceremonii komunijnej dołącza już całkiem świadomy 8-letni człowiek. Zazwyczaj ten człowiek zadaje też całe mnóstwo pytań… Psychologowie są zdania, że dziecko w tym wieku bardzo mocno przeżywa inność, traktuje ją jako wykluczenie, dlatego warto przygotować się do tego dnia z rozmysłem i rozwagą. Rówieśnicy z rodzin katolickich będą w centrum uwagi, zapewne dostaną górę prezentów…

W wielu kulturach właśnie w wieku około 10 lat dziecko zaczyna mieć obowiązki i uczestniczyć w większym stopniu w życiu wspólnoty (np. słowiański obrzęd zaplecin w przypadku dziewcząt i postrzyż u chłopców, indiańskie obrzędy przejścia). Niech na ten czas rodzina wyznaczy sobie jakiś cel, a dziecko będzie współtwórcą swojego ważnego wydarzenia. Inicjacja, ognisko, wycieczka, biwak, nowy pokój – dzieci mają swoje małe i duże marzenia.

^{_{Uwaga! Reklama do czytania}}

Śmierć. Pożegnanie zgodne z tradycją chrześcijańską

Temat niesamowicie trudny i delikatny dla wszystkich, niezależnie od światopoglądu. Strata bliskiej osoby jest podróżą umysłu poprzez nieznane emocje i uczucia. Dziecko tym bardziej potrzebuje asysty kogoś zaufanego i kochającego. Oczywiście uczuciem dominującym na początku jest smutek. Warto pamiętać, by nie skupiać uwagi dziecka na braku osoby, która odeszła, lecz na wspominaniu jej. Należy rozmawiać o śmierci, oswajać ją. Nie warto jednak pielęgnować w dziecku wiary, że zmarła osoba wróci lub kiedyś się z nią spotkamy.

Sam obrzęd pogrzebowy można zorganizować z pomocą z zewnątrz. Istnieją osoby, którzy zawodowo zajmują się pogrzebami świeckimi. Zazwyczaj taka ceremonia jest bardziej kameralna, intymna i indywidualna, prowadzona przez mistrza ceremonii. Przemowy, koncerty, wspólne biesiadowanie, podarunki są najczęstszymi punktami takiego obrzędu. Dziecko może brać aktywny udział takiej w ceremonii.

Boże Narodzenie i celebrowanie narodzin Jezusa. Ateiści przy świątecznym stole

Życie odmienne światopoglądowo nie powinno oznaczać negacji tradycji i wierzeń drugiego człowieka. Ateista, choć odrzuca wiarę w istnienie Boga, zwykle chce spędzać czas z bliską osobą, która obchodzi Boże Narodzenie czy Wielkanoc. Najważniejsze, by ten szczególny czas móc spędzić w rodzinnym gronie. Ateiści mogą razem z najbliższymi spożywać tradycyjne potrawy, dobrym pomysłem jest również grudniowe strojenie choinki czy wiosenne malowanie jajek. Na czas obrzędów religijnych (modlitwy) można przystanąć z boku lub wręcz przeciwnie – brać w nich udział i w ten sposób okazać szacunek gospodarzom, z serca pożyczyć im pomyślności, by pielęgnować tradycję, by uczyć ich dzieci. Ideałem byłaby rewizyta podczas przyszłych świąt, zorganizowanie ateistycznej, humanistycznej wieczerzy.

„Nie obchodzę świąt, ale chcę rozwinąć skrzydła”

Zapewne dziecko ateistów szybko nauczy się tradycji katolickiej, bo większość rodzin żyje właśnie w takiej. Dodatkowo może uczyć się o ceremoniach i obrzędach z innych kultur. To wspaniały sposób na zdobywanie wiedzy i szacunku dla innych. Indiański rytuał przejścia, pacyficzny obrzęd Kula, żydowska bar micwa – wszystko jest na kliknięcie palcem.

Niewiara, tak jak i wiara, może mieć różne oblicza – wojownicze, negujące, napastliwe. Humanistą można stać się  niezależnie od światopoglądu, wystarczy otworzyć się na drugiego człowieka, szanować jego odmienność czy poznać jego świat. Nie trzeba przemierzać w tym celu tysiąca kilometrów, można zacząć do sąsiada, a najlepiej od samego siebie.

Instytucje wspierające i informacyjne dla rodzin niekatolickich:

• wolnoscodreligii.pl – ochrona praw mniejszości bezwyznaniowej;
• liberte.pl – portal blogowy o kulturze, polityce, religii. Inicjatorzy obywatelskiej akcji Świecka Szkoła (ponad 150 tys. podpisów za zaprzestaniem finansowania religii z budżetu państwa);
• racjonalista.pl – portal dla poszukujących, ciekawych i otwartych;
• czarnaowca.pl/kategorie/humanistyka – księgarnia zajmująca się tematyką humanizmu, filozofii, religijności. Szeroka oferta pozycji światowych przetłumaczonych na język polski;
• niewierze.eu – sklep internetowy\księgarnia.