Kategorie
NATULI

Tokofobia – lęk przed ciążą i porodem

Tokofobia jest tematem mało znanym i ciągle wstydliwym. Szacuje się, że na przypadłość tę o różnym natężeniu cierpi aż 6% kobiet będących w ciąży. Czym właściwie jest, jak ją rozpoznać i czy warto leczyć?

Uwaga! Reklama do czytania

Poród naturalny

Świadome przygotowanie się do cudu narodzin.

Karmienie piersią

Twoje mleko to cudowny dar. Naucz się nim dzielić.

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

Tokofobia to paniczny lęk przed ciążą i/lub porodem. Wyróżnia się tokofobię pierwotną, gdy stanów lękowych doświadcza kobieta, która nigdy wcześniej nie była w ciąży i nie rodziła, oraz tokofobię wtórną, której podłoże zazwyczaj tkwi w traumatycznych doświadczeniach z przebytej już ciąży i/lub porodu.

tokofobia

Czym różni się strach od fobii?

Odczucie strachu przed porodem towarzyszy większości kobiet, dodatkowo nasila się ono w III trymestrze ciąży. Szacuje się, że lęku o przebieg porodu, ból związany z porodem oraz o ewentualne komplikacje doświadcza przeszło 80% kobiet będących w ciąży.

Organizm kobiety jest tak skonstruowany, aby radzić sobie z normalnym natężeniem strachu poprzez wydzielanie naturalnej mieszanki hormonalnej. Jednak w sytuacji, gdy lęk jest bardzo silny, ten naturalny mechanizm obronny może nie wystarczyć. Pojawiają się wtedy u kobiety uporczywe, męczące myśli dotyczące porodu, które dodatkowo nasilają odczuwany już lęk. Sytuacja taka dotyczy mniej niż 20% kobiet. Obniża się nastrój, może nawet wystąpić epizod depresyjny. Są to często pierwsze sygnały ostrzegawcze. Niestety, równie często są one lekceważone, a stan gorszego samopoczucia składany jest na barki „bycia w ciąży”.

Jak rozpoznać tokofobię?

Postawienie diagnozy tokofobia nie jest łatwe, brakuje bowiem jednoznacznych narzędzi diagnostycznych i w większości przypadków decydujący jest rozbudowany wywiad kliniczny. Dodatkowo niewielu lekarzy ginekologów kieruje swoje pacjentki na konsultację psychologiczną bądź psychiatryczną z powodu pogorszonego samopoczucia w ciąży, chyba że dodatkowe objawy są bardzo widoczne i nasilone. Dlatego często kobiety trafiające do gabinetu psychologa są już w zaawansowanej ciąży i nie ma czasu na rozpoczęcie odpowiedniej terapii.

Ponadto, w sytuacji gdy kobieta trafia już do specjalisty, często zależy jej nie tyle na rozwiązaniu swojego problemu, co na otrzymaniu dokumentu poświadczającego wystąpienie wskazań do przeprowadzenia zabiegu cesarskiego cięcia. Takie podejście do konsultacji budzi wątpliwości – czy to, co mówi jest prawdziwe, czy też wyolbrzymia swoje obawy, aby zrealizować założony cel?

Nie mniej jednak tokofobię rozpoznaje się w około 6% ciąż w Wielkiej Brytanii, przy czym silna tokofobia dotyczy jedynie 2% kobiet.

Czy tokofobia jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Z jednej strony silny stres i lęk nie sprzyja postępowi naturalnego porodu i może wywołać wiele szkód natury psychicznej dla kobiety. Z drugiej nie istnieją wskazania medyczne do tego, by tokofobię uznać za bezpośrednie wskazanie do zabiegu. Faktem jest jednak, że większy odsetek cesarskich cięć wykonywanych jest u kobiet cierpiących na to zaburzenie.

Gdy postawiono diagnozę tokofobii, najlepszym postępowaniem jest natychmiastowe rozpoczęcie terapii psychologicznej. Zrozumiałe jest więc, że im wcześniej zostanie postawione rozpoznanie, tym więcej psycholog ma czasu na wdrożenie odpowiednich rozwiązań, w tym na edukację i pracę z emocjami pacjentki.

Czasem słyszy się, że skoro ciąża i poród „zdarzają się” najczęściej dwa razy w życiu kobiety, nie warto inwestować czasu i wysiłku w leczenie tokofobii. To podejście oparte jest na niezrozumieniu natury problemu oraz na umniejszeniu roli ciąży i porodu dla przyszłej relacji rodzic-dziecko. Tokofobia predysponuje do występowania innych dolegliwości psychologicznych, np. depresji poporodowej, problemów z samooceną, problemów z wyrażaniem emocji, problemów z kontrolą. Choćby z tego powodu kobieta cierpiąca na tę dolegliwość powinna zostać otoczona wsparciem psychologa, najlepiej na jak najwcześniejszym etapie ciąży.

Uwaga! Reklama do czytania

Poród naturalny

Świadome przygotowanie się do cudu narodzin.

Cesarskie cięcie i poród po cięciu cesarskim

Pomoc i wsparcie przy CC i VBAC

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Jednym z początkowych czynników ryzyka wystąpienia tokofobii jest zajście w nieplanowaną ciążę oraz trudna sytuacja rodzinna i finansowa. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się też kobiety, które wcześniej cierpiały na depresję, zaburzenia lękowe bądź PTSD, były molestowane lub doświadczyły przemocy fizycznej. Do psychologa warto zgłosić się:

  • jeśli myśl o byciu w ciąży i porodzie Cię paraliżuje i uniemożliwia normalne funkcjonowanie w domu bądź w pracy;
  • jeśli lęk utrudnia bądź uniemożliwia sen i wypoczynek;
  • jeśli z powodu doświadczanego strachu masz znacznie osłabiony lub zwiększony apetyt i stan ten utrzymuje się;
  • jeśli masz poczucie, że bliscy nie rozumieją Twoich obaw, czujesz się w nich osamotniona;
  • jeśli doświadczasz obniżonego nastroju, utrzymującego się bez wyraźnych przyczyn.
Avatar photo

Autor/ka: Karolina Piotrowska

Psycholog, seksuolog. Autorka książek "Rozwój seksualny dzieci", "Błogosławiony stan umysłu" oraz programu "Cud Narodzin". Pracuje z rodzicami w ramach spotkań indywidualnych, warsztatów i grup wsparcia. Prywatnie mama dwóch chłopców.


Mądry rodzic, bo czyta…

Sprawdź, co dobrego wydaliśmy ostatnio w Natuli.

Czytamy 1000 książek rocznie, by wybrać dla ciebie te najlepsze…

1 odpowiedź na “Tokofobia – lęk przed ciążą i porodem”

Ja miałam momenty, że bałam się panicznie porodu. Kilka razy nawet myślałam, jakby to CC rozwiązało wszystkie moje problemy, ale wiedziałam też, że coś za coś i po CC połóg będzie prawdziwym koszmarem (takie miałam wyobrażenie). Skończyło się oczywiście na sn. Jak odeszły mi wody, wpadłam w euforię :) Poród trwał 4h :)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.