Kategorie
Wychowanie

Czy mamy zbyt wysokie oczekiwania względem swoich dzieci?

Pomimo że z każdym dniem wiemy coraz więcej o rozwoju emocjonalnym dziecka, wciąż w pierwszych latach skupiamy się głównie na jego rozwoju motorycznym, siatkach centylowych i przyrostach. Okres pierwszych 3 lat, jako czas silnego rozwoju emocjonalnego, intensywnego wzrostu mózgu i budowania nowych połączeń międzyneuronalnych, jest bardzo mocno niedoceniany. Koncentrujemy się na intelekcie, nierzadko zapominając o tym, jak ważne jest dbanie o sferę uczuciową naszych dzieci.

Badanie z 2015 roku przeprowadzone przez Zero to three i Bezos Family Foundation miało na celu sprawdzić, jak wygląda rodzicielstwo z perspektywy pokolenia Y (tzw. millennialsów) i pokolenia X. Chodziło o poznanie postaw i problemów współczesnych rodziców, by jak najlepiej wspierać ich w ich wyzwaniach. Wyniki, choć bardzo ciekawe, pokazują, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w obszarze budowaniu świadomości społecznej.

Rozwój emocjonalny i intelektualny w pierwszym okresie życia:

  • Znaczna liczba ankietowanych osób nie wiedziała, kiedy dziecko jest zdolne do odczuwania całego spektrum emocji. Wciąż wiele osób nie ma świadomości, jak kluczowe są pierwsze miesiące budowania więzi (spora część badanych podawała odpowiedzi w latach zamiast w miesiącach, całkowicie ignorując okres niemowlęcy).
  • Prawie połowa ankietowanych nie doceniała wrażliwości społecznej dzieci i ich rozwiniętej inteligencji emocjonalnej. Według ich odpowiedzi dzieci poniżej 1 roku życia nie są w stanie odczuwać smutku lub strachu. Badani nie zdawali sobie sprawy, że niemowlęta potrafią wyczuć nastrój rodzica. To, co najbardziej druzgocące, to fakt, że prawie 50% rodziców uważała, że bycie świadkiem przemocy nie wpływa na rozwój mózgu dzieci poniżej 12 miesięcy. Podobnie jak słuchanie kłótni rodziców.
  • Prawie połowa badanych była zdania, że dzieci znacznie później zaczynają odnosić korzyści z czytania im na głos (wielu z nich zaniżało ten wiek nawet o 1–1,5 roku), a 1 na 3 rodziców uważał, że zdolności językowe dziecka zaczynają się kształtować dopiero po skończeniu przez nie roku. Tak naprawdę dzieje się to każdego dnia, począwszy od narodzin!

[natuli2]

Zawyżone oczekiwania

Choć wielu rodziców nie ma świadomości, jak bardzo intensywny pod względem rozwoju emocjonalnego jest okres pierwszych 3 lat życia (a zwłaszcza 1 rok), duża część badanych miała tendencje do zawyżania swoich oczekiwań pod pewnymi względami:

  • 43% badanych rodziców sądziło, że ich dziecko jest w stanie dzielić się z innymi przed ukończeniem 2 roku życia. W rzeczywistości zdolność ta rozwija się między 3 a 4 rokiem.
  • 36% rodziców uważało, że ich dziecko przed ukończeniem 2 roku życia jest w stanie opanować się przed zrobieniem czegoś zabronionego, 56% ankietowanych twierdziła, że potrafią to 3-latki. W rzeczywistości dziecko jest do tego zdolne mniej więcej około 3,5–4 roku życia.
  • 24% rodziców twierdziło, że ich dzieci potrafią kontrolować emocje w wieku poniżej roku. 42% jest przekonanych, że 2-latki posiadają tę umiejętność. Tak naprawdę zaczyna się to dziać w okolicach 4 roku życia.

Dyscyplina jako konieczny element wychowania

Badania pokazują także, że bardzo ważnym i trudnym aspektem działań rodzicielskich jest dyscyplina. Aż 75% ankietowanych twierdziła, że dyscyplinowanie dziecka jest obowiązkiem rodzica! Jednocześnie prawie ⅓ przyznała, że choć raz dała dziecku klapsa, chociaż nie czuje się z tym w porządku!

  • 69% rodziców uznaje, że zawstydzanie i poniżanie dziecka może być równie szkodliwe jak przemoc fizyczna.
  • 77% spośród rodziców, którzy biją dzieci regularnie (kilka razy w tygodniu), przyznało, że nie jest to najskuteczniejszy sposób dyscyplinowania.

Jak wspierać rozwój emocjonalny dziecka?

Pierwsze 3 lata życia to okres szczególnie dynamicznego rozwoju pod każdym względem. W tym czasie maluch nabywa nie tylko pełną sprawność motoryczną, ale także bardzo intensywnie rozwija się emocjonalnie. To także najbardziej intensywny okres rozwoju jego mózgu. Wszystkie czynności wykonywane przez rodziców mają duży wpływ na to, jaką osobą dziecko się stanie. To bardzo ważne, by uświadomić sobie, że dzieci przychodzą na świat jako istoty społeczne. W pełni wyposażone w całe spektrum emocji, możliwość czucia bólu itp. Nie można zaniedbywać tego obszaru! Od tego, czy nasz maluch będzie potrafił radzić sobie z całą gamą emocji, zależeć będzie jego poczucie wartości, zaufanie do siebie, zdolność nawiązywania relacji z innymi ludźmi, rozumienie ich.

To, co faktycznie nie jest w pełni rozwinięte, to umiejętność samokontroli i regulacji emocji – i tu jest olbrzymia rola rodzica, który ma zadanie wspierać dziecko i pokazywać mu, jak można z tymi różnymi stanami się uporać. Jak pisze Joanna Berendt, certyfikowany trener NVC:
Dzięki adekwatnej i dojrzałej reakcji rodzica dziecko uczy się nie tylko rozpoznawać swoje emocje i potrzeby, lecz także buduje z rodzicem relację opartą na szacunku, akceptacji i zaufaniu – a to są składniki bezwarunkowej miłości. Dziecko zdobywa także poczucie własnej wartości i uczy się że to, co przeżywa, jest ważne i warto to zaakceptować, a także działać wsłuchując się w swoje emocje. To początki asertywności, zaufania do intuicji, umiejętności działania w zgodzie ze sobą – cech tak ważnych w późniejszym dorosłym życiu.
Przeczytaj: Jak radzić sobie z trudnymi emocjami dzieci

Jak można pomóc dziecku w wyrażaniu emocji?

  • Uważnie i empatycznie słuchając. Rozmowa z dzieckiem powinna odbywać się w warunkach komfortowych, nigdy w biegu.
  • Koncentruj się na tym, co naprawdę ważne: wyłącz telefon, telewizor, laptop. To ważne, by maluch czuł się widziany i słyszany.
  • Zadając pytania otwarte, np.: Co czułeś w tej sytuacji?; Opowiedz mi o tym! Szczególnie małym dzieciom będzie to bardzo pomocne.
  • Pomagając dziecku nazwać emocje i zaakceptować je. To ważne, by maluch czuł, że również rodzic je akceptuje.
  • Pamiętaj, by oddzielić emocje od zachowań, które z nich wynikają! Nie musisz zgadzać się na każde zachowanie, jeśli narusza ono czyjeś granice lub bezpieczeństwo.
  • Nie próbując ich wartościować, dzielić na dobre i złe, trudne i łatwe. Nie oceniając. Każda emocja jest informacją o czymś ważnym. Warto sięgnąć głębiej, by dowiedzieć się, co to.
  • Po prostu będąc z dzieckiem, wspierając je, przytulając i towarzysząc mu. Nie musisz go pocieszać, by polepszyć jego samopoczucie, ani tym bardziej odwracać jego uwagi. To najlepsza lekcja, która pokazuje, że emocje przemijają.
Avatar photo

Autor/ka: Ewa Krogulska

Psycholog, doula i promotorka karmienia piersią. Współautorka książki „Jak zrozumieć małe dziecko”. Prowadzi zajęcia profilaktyczne dla dzieci i młodzieży oraz wykłady, warsztaty i konsultacje dla rodziców.


Mądry rodzic, bo czyta…

Sprawdź, co dobrego wydaliśmy ostatnio w Natuli.

Czytamy 1000 książek rocznie, by wybrać dla ciebie te najlepsze…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.