Warunki skorzystania ze zwolnienia
Możliwość skorzystania ze zwolnienia dotyczy podatników, którzy posiadają co najmniej czworo dzieci (sprawują nad nimi władzę rodzicielską w sposób zdefiniowany w ustawie podatkowej). Definicja „dziecka” na potrzeby podatkowe nie jest jednak prosta, zgodnie bowiem z treścią art. 27ea ust 1 pkt 2 Ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. dzieckiem uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia są osoby małoletnie lub pełnoletnie przy spełnieniu dodatkowych warunków, takich jak otrzymywanie zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej albo osoby pełnoletnie, które nie przekroczyły 25. roku życia, uczące się w szkołach i nieosiągające dochodów lub przychodów określonych treścią tego przepisu.
Tym samym – radzi dr Krzysztof Biernacki, ekspert podatkowy PITax.pl Łatwe podatki – podatnik przede wszystkim musi zidentyfikować, czy posiadane dzieci uprawniają do stosowania zwolnienia.
Może się bowiem okazać, że pełnoletnie dziecko zaczęło zarobkować i mimo iż z tego tytułu nie zapłaci podatku (np. skorzysta ze zwolnienia z podatku PIT od osiąganych dochodów przed ukończeniem 26. roku życia), to jednak rodzic straci prawo do zwolnienia swoich dochodów w ramach omawianej ulgi.
Wysokość zwolnienia oparta jest na obowiązującym do końca 2021 r. pierwszym progu podatkowym i wynosi 85 528 zł. Nie zmienia to jednak faktu, że zastosowane zwolnienie prowadzić będzie do zapłaty składki zdrowotnej od całej kwoty przychodu. W ostatniej chwili, przed końcem 2021 r., ustawodawca zmienił przepisy z pierwotnego brzmienia ustawy Polski Ład i objął składką zdrowotną również tę grupę przychodów.
Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli
Jakie rodzaje przychodów są zwolnione?
PITy 2022 przepełnione są nowymi regulacjami. Przepisy w sposób bardzo szeroki określają kategorie przychodów, które objęte są zwolnieniem. Należą do nich przychody ze stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, a także z tytułu zawartych umów zlecenia. Ponadto zwolnieniu podlegać będą przychody osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które wybrały rozliczenie oparte na skali podatkowej, stawce 19%, ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych lub rozliczają tzw. IP BOX.
Wbrew pozorom nie musi to jednak oznaczać łatwego rozliczenia tej ulgi w praktyce. Zwolnieniu podlega bowiem przychód. Z kolei podstawą opodatkowania, poza podatkiem zryczałtowanym i IP BOX, jest dochód. Pojawia się zatem pytanie, jak skorzystać ze zwolnienia u osoby, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą rozliczaną na podstawie podatku dochodowego?
Problem ten można zilustrować następującym przykładem: podatnik osiąga rocznie 300 tys. zł przychodów i jednocześnie ponosi 200 tys. zł kosztów. Dochód do opodatkowania to 100 tys. zł. Podatnik rozlicza się podatkiem liniowym. Jeżeli jest uprawniony do skorzystania ze zwolnienia, jego przychód w kwocie 85 528 (dla uproszczenia przyjmijmy, że to będzie kwota 85 tys. zł) objęty będzie tym zwolnieniem. A zatem przychód do opodatkowania wyniesie 215 tys. zł, a co z kosztami? Jak należy je rozliczyć w stosunku do tych przychodów? Niestety, przepisy ustaw podatkowych nie udzielają odpowiedzi na to pytanie. Możliwe są zatem następujące warianty:
- podatnik pomniejszy o całość kosztów uzyskania przychodu tylko tę wartość przychodu, która nie została objęta zwolnieniem. A zatem będzie to 215 tys. zł – 200 tys. zł = 15 tys. zł dochodu do opodatkowania;
- podatnik proporcjonalnie przyporządkuje koszty do kwoty przychodu zwolnionego i o pozostałą ich częścią pomniejszy przychód opodatkowany. W ujęciu kalkulacyjnym będzie to 215 tys. zł (kwota przychodu niezwolnionego) – 133 tys. zł (koszty proporcjonalnie przypadające na przychód niezwolniony) = 82 tys. zł dochodu do opodatkowania;
- podatnik na bieżąco będzie przyporządkowywał koszty do przychodów, a tym samym przychody opodatkowane pomniejszy o kwotę kosztów przewyższających wartość zwolnienia. Tym samym dochód do opodatkowania wyniesie 215 tys. zł – 115 tys. zł = 100 tys. zł. W tym modelu zwolnienie nie będzie miało finansowego sensu dla podatnika, gdyż jego brak i możliwość rozpoznania w tej części kosztów uzyskania przychodu prowadziłaby do tej samej kwoty dochodu do opodatkowania.
Zaprezentowane wątpliwości pokazują, że mimo istnienia ciekawej ulgi, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą mieć rzeczywisty problem z jej rozliczeniem. Tym bardziej że przyjęty sposób rozliczenia kosztów podatkowych będzie istotnie wpływał na wysokość dochodu, a tym samym podatku do zapłaty.
Wspólna roczna deklaracja małżonków
Wbrew pozorom problem związany z rozliczeniem zwolnienia u osób prowadzących działalność gospodarczą nie jest wyjątkowy. Również współmałżonkowie, którzy posiadają razem czworo dzieci i każde z nich uprawnione jest do skorzystania ze zwolnienia, mogą mieć trudność przy rocznym zeznaniu podatkowym.
Jako przykład można rozważyć małżeństwo, gdzie mąż i żona osiągają przychody z umowy o pracę o wartości rocznej odpowiednio 50 tys. zł oraz 120 tys. zł. Proste podwojenie kwoty zwolnienia daje nam wartość 170 tys., a tym samym łączne przychody małżonków są równowartością tej kwoty i w całości powinny być objęte zwolnieniem. Nic bardziej błędnego! Zwolnienie dotyczy przychodu podatnika (osoby), a nie łącznej kwoty przychodów. W konsekwencji u męża cała wartość 50 tys. zł objęta będzie zwolnieniem. Z kolei żona od różnicy pomiędzy kwotą przychodu (120 tys. zł) a limitem zwolnienia (85 tys. zł) zapłaci podatek. Tym samym żona nie skorzysta w ramach tej ulgi na łącznym rozliczeniu z mężem.
Podsumowanie
Ustawodawca niewątpliwie wysoko ustawił poprzeczkę dla tych podatników, którzy mając czworo dzieci, chcieliby skorzystać z nowej ulgi. Jest ona z całą pewnością atrakcyjna w ujęciu koncepcyjnym, ale zaprezentowane przykłady pokazują, że może nie być aż tak korzystna finansowo, jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać.
Dlatego też – radzi dr Krzysztof Biernacki, ekspert podatkowy PITax.pl Łatwe podatki – podatnik każdorazowo powinien szczegółowo sprawdzić nie tylko, czy jest uprawniony do skorzystania ze zwolnienia, ale również czy prawidłowo to zwolnienie rozliczył.