Zmysły na detoksie
Izolacja dzieci trwa w najlepsze, co wpływa negatywnie nie tylko na ich samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa, czy umiejętności społeczne, ale również na harmonijny rozwój zmysłów. W dobie zdalnego nauczania większość uczniów bardzo dużo czasu spędza przed monitorem (chociaż też wzrost ekspozycji na ekran obserwowaliśmy już przed pandemią). To obciąża bardzo mocno ich wzrok. Można powiedzieć, że nasza kultura to kultura wizji, która odgrywa główną rolę w komunikacji. Aktualnie już nie słuch czy dotyk, ale to właśnie wzrok jest na uprzywilejowanej pozycji. Wciąż coś oglądamy, a nawet rozmawiamy przy pomocy różnych komunikatorów i obrazów. A jak wyglądało nasze dzieciństwo? No właśnie, ja też pamiętam place zabaw, wycieczki do lasu, podchody, grę w zbijaka czy chowanego. A dzisiaj?
Słuch naszych dzieci też jest obciążony, ponieważ zbiera zewsząd napływające dźwięki. Niestety nie są to dźwięki charakterystyczne dla odgłosów zabaw dziecięcych, rozmów, odgłosów natury, które koją układ nerwowy. Dzieci słyszą głównie sztuczne dźwięki z filmów, seriali, bajek, radia, ale także z urządzeń elektrycznych czy też natężonego ruchu ulicznego. Zupełnie inaczej niż w naszym dzieciństwie, w którym królował śmiech, śpiewy, krzyki :„gary pobite” i jeszcze wiele innych, tak odmiennych niż to, co słyszą nasze dzieci.
Niegrzeczne Książeczki
Seria Niegrzeczne Książeczki to opowieści dla małych i dużych, które rozprawiają się z mitami dotyczącymi dzieciństwa. Czy dziecko zawsze powinno być posłuszne, zjadać wszystko z talerza i dzielić się swoimi rzeczami? Książeczki bez jasnego morału, dające przestrzeń na rozmowę i zrozumienie potrzeb, pisane w duchu Porozumienia bez Przemocy.
Czy weźmiemy taką odpowiedzialność?
Richard Louv, autor książek i dziennikarz piszący o więzi człowieka z naturą, zwraca uwagę na to, że wszystkie sygnały, które aktualnie odbierają dzieci „dzięki” cywilizacji, sprawiają, że cały organizm „jest dosłownie pod napięciem”. Nie ma tutaj miejsca na harmonijny i równomierny rozwój. Jedne zmysły są zdecydowanie obciążone, co powoduje napięcie, a inne nie otrzymują odpowiedniej stymulacji potrzebnej do ich rozwoju.
Najmniej stymulacji w porównaniu z wcześniejszymi latami dostaje zmysł równowagi. Dzieci już nie chodzą po drzewach, nie biegają po różnym podłożu, liściach, piasku, ziemi. Nie skaczą, nie turlają się, nie dostarczają sobie tylu bodźców, co kiedyś. A dlaczego? Bo często nam jest tak łatwiej. Dzieci słyszą: „nie pobrudź się, bo to nowa sukienka”, „nie szalej, bo się spocisz”, „nie skacz, bo się przewrócisz”. Gdzie zatem czas na na dzieciństwo? Dlaczego odbieramy dzieciom swobodny ruch i wiarę w ich możliwości? Przecież to właśnie zmysł równowagi pozwala utrzymywać właściwe napięcie mięśniowe, by siedzieć, chodzić. Ze względu na jego ścisły związek innymi układami sensorycznymi w ciele, również pozwala pisać, czytać czy po prostu uczyć się, z czego często nie zdajemy sobie sprawy.
Kiedy organizm małego człowieka nie jest odpowiednio stymulowany, często pojawiają się trudności ze sprawnością ruchową, jak również z uczeniem się czy emocjami. Rodzicom może się wydawać, że robią wszystko, aby młody człowiek odpowiednio się rozwijał. Przecież siedzi w domu, ma komputer i książki, uczy się. Jednak bez odpowiedniej stymulacji, to zdecydowanie za mało, by ten rozwój przebiegał prawidłowo – jesteście tego świadomi?
Co może dać nam kontakt z naturą?
Co może więc nam dać nam kontakt z naturą, chociażby spacer po lesie?
- Natura wyostrza zmysły!
Pobyt w lesie, w parku czy innym zielonym miejscu sprawia, że nasze zmysły się wyostrzają, ale też uaktywnia się ich znacznie więcej. Wzrok może patrzeć w dal, dzięki czemu odpoczywa i rozluźnia napięte mięśnie. Słuch doświadcza naturalnych dźwięków przyrody, węch poznaje wiele zapachów, możemy chodzić po zróżnicowanym podłożu oraz dotykać różnych struktury i faktur. To wszystko sprawia, że zmysły działają razem, nie są przeciążone i mogą w końcu odpocząć.
- Kontakt z naturą wywiera na nas leczniczy wpływ
Natura to tak zwana naturalna witamina N, która w Finlandii i na jednej z Wysp Szetlandzkich przepisywana jest na receptę chorym, a dokładnie spacer po lesie. W Korei Południowej powstają lecznicze lasy, które pozwalają odreagować stres. Wielu badaczy zauważyło, że kontrakt z naturą korzystnie wpływa na nasze funkcjonowanie.
- W kontakcie z naturą odzyskujemy zdrowie psychiczne
Louv w przyrodzie widzi nie tylko naturalny lek uspokajający zmysły, ale także sposób na zadbanie o zdrowie psychiczne młodego człowieka. W Danii naukowcy wykazali, że dzieci dorastające blisko natury wyrastały na szczęśliwych dorosłych z lepszym zdrowiem psychicznym, natomiast dzieci, które nie dorastały w otoczeniu przyrody, były bardziej podatne na wystąpienie zaburzeń psychicznych.
- Natura budzi kreatywność i daje szczęście
W badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie w Illinois zaobserwowano, że zielone tereny wpływają pozytywnie na kreatywność dzieci, na relacje z dorosłymi oraz łagodzą objawy zaburzeń deficytu uwagi.
- Natura pozytywnie wpływa na poziom neuroprzekaźników
W czasie pobytu w lesie wzrasta poziom oksytocyny i dopaminy, a obniża się poziom hormonu stresu, co bezpośrednio wpływa na nasze dobre samopoczucie.
- Kontakt z naturą sprzyja naszym relacjom
Z kolei z badań chińskich rodzin wynika, że kilkulatki, które mają kontakt z przyrodą, są mniej zestresowane, wykazują mniej objawów nadpobudliwości i innych problemów z zachowaniem i emocjami. Dzieci te są również lepiej przygotowane do interakcji społecznych.
- Natura zmniejsza objawy nadpobudliwości
Badania przeprowadzone na Uniwersytecie w Illinois potwierdzają, że już 20-minutowy kontakt z naturą, każdego dnia, jest zdecydowanie skuteczniejszy niż specjalistyczne leki w łagodzeniu zaburzeń występujących u dzieci z ADHD, w tym nadpobudliwości. To samo potwierdzają badania chińskich dzieci.
- Natura zmniejsza problemy z zachowaniem i emocjami
Kontakt z naturą i samo doświadczanie przyrody redukuje stres i lęk, poprawia nastrój. Dodatkowo – jak pokazują badania przeprowadzone w Japonii – pobyt w parku lub lesie zmniejsza poziom złości, agresji, zmęczenia i niepokoju. Japończycy stwierdzili, że wystarczą już dwie godziny spaceru dziennie przez kilka dni, aby osiągnąć ten efekt, tak zwanego „błogostanu psychicznego”.
Las to prawidłowy rozwój dziecka
Jak widać, kontakt z naturą jest niezbędnym elementem prawidłowego rozwoju dzieci. Wpływa on pozytywnie na zmysły, obniża poziom stresu, a mózg dzięki harmonijnej pracy zmysłów i hormonów tworzy nowe połączenia między neuronami. Dzieci mające częsty kontakt z przyrodą wykazują się większą kreatywnością, wrażliwością, są bardziej odporne na trudności i szybciej przyswajają nowe informacje. Dodatkowo kontakt z naturą pozytywnie wpływa na ich odporność oraz rozwój motoryczny
Uwaga! Reklama do czytania
Ciąża i poród – poradniki
Książki, które wspierają w ciąży, porodzie i przy karmieniu piersią.
Spacer do lasu jako praca domowa
Co więc w związku z tym robić, aby zapewnić dziecku korzyści zdrowotne i psychiczne z kontaktu z naturą? Jak najczęściej zabierajmy je na spacery. Niech te spacery będą przyjemne i dla nas, i dla niego. Niech każdy ma możliwość doświadczania natury w dogodny dla siebie sposób.
Bibliografia:
R. Louv, Ostatnie dziecko lasu. Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury, tłum. A. Rogozińska, Warszawa, 2020.
