Dokonanie wyboru właściwej szkoły dla swojego dziecka to dziś nie lada wyzwanie. Jako rodzice chcielibyśmy zapewnić naszym pociechom możliwie najlepsze warunki rozwoju. W większości stawiamy na wysoki poziom nauczania, skuteczność w zakresie przygotowania uczniów do zdania państwowych egzaminów oraz dobrą pozycję szkoły w ogólnodostępnych rankingach. Kiedy młody człowiek znajdzie się już w wytypowanym miejscu, nieustannie zamartwiamy się o jego przyszłość: Czy dobrze napisze test? Czy zda egzaminy? Jakie wyniki osiągnie? Czy na świadectwie końcowym będzie piątka czy trója? A co, jeśli zabraknie punktów i nie dostanie się do najlepszego liceum w mieście?

Drodzy Rodzice! Wasze troski są w pełni zrozumiałe, chcecie dla waszych dzieci jak najlepiej, pragniecie zapewnić im bezpieczną przyszłość. Czy dostrzegacie jednak, jakim kosztem odbywa się cały ten proces?

„Godzina wychowawcza. Rozmowy o polskiej szkole” to zbiór niezwykle inspirujących opowieści o dzieciach, rodzinie, nauczycielach i przede wszystkim o szkole. Takiej, która kocha swoich uczniów. Która od początku postrzega i traktuje ich jak istoty w pełni kompetentne. “Dziecko to nie przyszły człowiek, tylko CZŁOWIEK” – podkreśla autorka publikacji.
To opowieść o tym, że prawdziwym kluczem do sukcesu w budowaniu relacji z młodymi ludźmi są umiejętność ich wysłuchania, akceptacja oraz otwartość na komunikowane przez nich potrzeby.
To również lekcja historii, ale nie byle jakiej. Historii, którą chce się poznawać, bo jest autentyczna i porywająca. Bawi, uczy, wzrusza i zapiera dech w piersiach.

Godzina wychowawcza. Rozmowy o polskiej szkole w Natuli.pl

Książka natchnienie!

To określenie najlepiej oddające jej charakter. Zaczynasz czytać, zmieniają się pory dnia, a ty bez reszty zatapiasz się w kolejnych kartach… Trudno oderwać się od spotkania z tak pięknymi ludźmi i ich opowieściami przepełnionymi esencjonalną treścią, która nieustannie zachęca do refleksji. Nad sobą jako nauczycielem i jako rodzicem. Nad szkołą i nauczaniem w ogóle.
To wielka inspiracja dla pedagogów, rodziców, terapeutów i wszystkich tych, którym przyszłość naszych dzieci nie jest obojętna.
To niebywale eteryczne dialogi autorki z SIEDMIOMA WSPANIAŁYMI osobowościami, które zmieniały i wciąż zmieniają świat polskiej edukacji. Należą do nich m.in.: Krystyna Starczewska – polonistka, filozof, była opozycjonistka związana z KOR-em i Towarzystwem Kursów Naukowych, współtwórczyni słynnych warszawskich szkół: społecznego liceum „Bednarska” i gimnazjum nr 20 „Raszyńska”, Jacek Strzemieczny – współzałożyciel, prezes Fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO), lider programu „Szkoła Ucząca Się” (SUS), doktor nauk pedagogicznych, trener i superwizor treningu grupowego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, w latach 1989–1994 dyrektor Departamentu Kształcenia i Doskonalenia Nauczycieli w MEN czy Łukasz Ługowski – polonista, pedagog, działacz „Solidarności”, jeden z założycieli pierwszego w Polsce ośrodka socjoterapii młodzieży SOS na warszawskiej Pradze, dziś dyrektor bliźniaczego ośrodka Kąt w Aninie, za wybitne zasługi na rzecz przemian demokratycznych w Polsce odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

To opowiadanie o ludziach, którzy walczą o bezpieczną przestrzeń naturalnego rozwoju dzieci i młodzieży. O prawdziwych nauczycielach-mentorach, którzy doskonale wiedzą, że zanurzona w testomanii szkoła zabija dziecięce talenty. Ucz się, zakuwaj, zdawaj egzaminy i przynoś piątki na świadectwie – dostaniesz się do dobrej szkoły, skończysz studia i znajdziesz solidnie płatną pracę w przyszłości. Zapewnisz sobie przyszłość. Nieważne, że stracisz po drodze zdrowie, autonomię, wiarę w siebie i we własne możliwości.

Liczą się cyfry! Liczy się wynik…

Do czego jeszcze prowadzi takie podejście?
W najlepszym wypadku do stanów lękowych, depresji, ucieczki w alkohol czy narkotyki. W najgorszym – do odebrania sobie życia. Badania pokazują, że od lat rośnie w Polsce liczba samobójstw wśród młodzieży, o czym piszą profesor Agnieszka Gmitrowicz, Marta Makara-Studzińska i Anita Młodożeniec w pracy “Ryzyko samobójstwa u młodzieży”. Jedną z głównych przyczyn jest samotność. Brak osoby, z którą młody człowiek mógłby (i chciałby) podzielić się swoimi problemami. W szkole uczeń spędza większość dnia, przez resztę często odrabia prace domowe.

Czy jesteśmy pewni, że szkoła nie wychowuje?

– pyta autorka książki.
W naszej kulturze przyjęło się, że szkoła jest od tego, by uczyć, nie wychowywać, ale czy możliwe jest oddzielenie od siebie tych dwóch funkcji? Kiedy pracuje się z dziećmi, proces wychowawczy dokonuje się sam, niezależnie od naszych przekonań. To się po prostu dzieje. „Edukacja i wychowanie idą w parze” – potwierdza Elżbieta Piotrowska-Gromniak, założycielka Stowarzyszenia Rodzice w Edukacji. Warto, żeby zarówno szkoła, jak i rodzice wzięli pod uwagę ten fakt, by razem pracować na rzecz polskich dzieci. Niezależnie od tła społecznego, politycznego i gospodarczego szkoła jest i zawsze będzie współodpowiedzialna za rozwój młodych ludzi.

Jaka powinna zatem być?

Książka pokazuje, że dobra szkoła to taka, która służy dziecku i traktuje je podmiotowo. Taka, która buduje relacje zamiast zapraszać ucznia do uczestnictwa w wyścigu po „pozycję, prestiż i pieniądze”.
To taka, której podstawą jest „prawdziwa ludzka relacja nauczyciel–uczeń. Ty szukasz, ja za tobą stoję murem, daję ci narzędzia, naprowadzam cię”. Szkoła może stworzyć warunki, w których młody człowiek będzie się uczył sam, nie może mu wlać odpowiedniej dawki oleju do głowy. Dziś mamy badania mózgu, neurobiologię i neurodydaktykę, naukowe dowody na to, że człowiek uczy się najefektywniej wtedy, gdy sprawia mu to przyjemność” – mówi Jacek „Jac” Jakubowski, jeden z rozmówców autorki. Wykorzystajmy to i otwórzmy się na nową jakość w edukacji. Choćby małymi krokami, choćby wbrew powszechnie panującym normom i przekonaniom. Są tacy, którym się udało, nam również się uda, jeśli tylko wspólnie się o to postaramy…

Dla kogo jest ta książka?

Dla rodziców, nauczycieli, opiekunów, terapeutów i wszystkich tych, którzy (współ)pracują z młodymi ludźmi.

Czego możemy się z niej dowiedzieć?

Jak znamiennie odcisnąć „ślad na duszach swoich uczniów”?
Jak sprawić, by nasze codzienne spotkania z młodymi ludźmi były dla nich niezapomniane?
Jak zarażać pasją do życia oraz eksplorowania świata?
Jak dodawać skrzydeł w świecie, który zwykle je podcina?
Jak wspierać wewnętrzną motywację?
Jak pomóc młodym ludziom odnaleźć się w szkolnej rzeczywistości?
Jak budować szczęśliwą relację?
Co można zrobić, by nasze dzieci były szczęśliwe teraz oraz wyrosły na szczęśliwych dorosłych?

W imieniu własnym oraz rodziców, nauczycieli, opiekunów, wychowawców dziękuję autorce oraz jej rozmówcom za tę uskrzydlająca podróż do świata edukacji, który otacza swoich uczniów miłością i traktuje ich w pełni podmiotowo. W istocie nie ma nic cenniejszego niż tak dojrzały akt „współtworzenia” małego-wielkiego człowieka.

* Maria Mach – autorka wielu eksperckich tekstów na temat pracy z dziećmi wybitnie zdolnymi i współautorka poradnika dla rodziców i nauczycieli “Zdolne dziecko. Pierwsza pomoc”.