Przez kolejne wieki konopie znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach życia. XIX i XX wiek stanowił przełom dla przemysłu – włókno konopne, będące najtrwalszym włóknem naturalnym, wprowadzono w budownictwie oraz do produkcji farb i paliw. A Henry Ford uruchomił pierwszy silnik na biopaliwie z oleju konopnego z 10% domieszką metanolu. W ziołolecznictwie kwiaty konopi stosowane były do leczenia oparzeń, ran i owrzodzeń, nasiona zaś przeciwzapalnie, jako lek odrobaczający i przeczyszczający.

Konopie indyjskie i ich właściwości lecznicze

Najbardziej znanymi odmianami konopi są konopie indyjskie i konopie przemysłowe. Różnica między nimi polega na występowaniu różnych stężeń substancji aktywnych (kannabinoidów) – wyższe w konopiach indyjskich, niższe w konopiach przemysłowych. Substancje czynne wpływają na nasz układ endokannabinoidowy, który bierze udział w licznych procesach fizjologicznych, m.in. regulacja gospodarki energetycznej organizmu, głodu i sytości, nastroju, aktywności motorycznej, kontroli metabolizmu węglowodanów i lipidów.

Właściwości kannabinoidów:

• CBD (kannabidiol) – działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwlękowe, przeciwutleniające,
• THC (tetrahydrokannabinol) – działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwwymiotne (konopia siewna zawiera śladową ilość THC),
• CBN (kannabinol) – działanie uspokajające,
• CBC (kannabichromen) – działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne i antybiotyczne,
• THCV (tetrahydrokannabivarin) – działanie przeciwbólowe.

Konopie mogą kojarzyć się wielu osobom wyłącznie z marihuaną, dlatego budzą kontrowersje, wytwarza się z nich jednak również olej. Olej z konopi zawiera śladowe ilości psychoaktywnego THC (dopuszczone prawnie do ogólnego stosowania), dużo CBD, CBD-A (kwasu kannabidiolowego) czy też terpenoidów i flawonoidów. Dzięki tym  składnikom ma on działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające. Naukowcy wskazują, że CBD oraz CBD-A przyczyniają się do niwelowania stanu zapalnego organizmu, który odpowiada za powstanie wielu nowotworów, chorób autoimmunologicznych oraz chorób zwyrodnieniowych.

Leki wytwarzane z konopi mogą być przepisywane na wiele różnych schorzeń, m.in.:

• łagodzenie bólu przy stwardnieniu rozsianym (SM),
• napady padaczkowe,
• zmniejszenie stanów lękowych,
• spowolnienie postępu choroby Alzheimera,
• łagodzenie nudności podczas chemioterapii,
• ochronę mózgu po udarze,
• zapalne choroby jelit (m.in. choroba Leśniowskiego-Crohna),
• choroby nowotworowe,
• jaskrę,
• cukrzycę insulinozależną,
• autyzm,
• chorobę Parkinsona,
• zespół stresu pourazowego,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• zesztywniające zapalenie stawów,
• toczeń układowy,
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby (zwiększa skuteczność terapii).

Co to jest medyczna marihuana?

Konopie indyjskie określane mianem marihuany medycznej mają wyższe stężenie CBD i THC, dzięki czemu są silnym lekiem. Zastosowanie konopi indyjskich, z przewagą psychoaktywnego THC, może nieść za sobą skutki uboczne. Wpływają one na funkcje poznawcze, pamięć, koncentrację i koordynację ruchową. Konopie zdolne do wytworzenia THC w ilościach mogących wywołać reakcję układu nerwowego podlegają kontroli zgodnie z traktatami międzynarodowymi. W kilku państwach UE marihuana medyczna została zalegalizowana do uprawy w ograniczonym zakresie, a Austria, Czechy, Finlandia, Niemcy, Włochy, Portugalia i Hiszpania dopuszczają stosowanie marihuany jako leku.

W Polsce dostępność konopi indyjskich jako środka leczniczego jest ograniczona. 1 listopada 2017 roku weszły w życie nowe przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, zgodnie z którymi konopie indyjskie mogą być wykorzystane do sporządzenia leku recepturowego w aptece na podstawie recepty otrzymanej od lekarza. Sprowadzony z zagranicy surowiec musi być zarejestrowany i dopuszczony do sprzedaży przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych. Dzięki tym przepisom pacjenci mają zapewniony bezpieczny dostęp do środka leczniczego, jego import jednak wiąże się z wysokimi kosztami. Dlaczego surowiec nie może być wytworzony w Polsce? Obecnie żaden podmiot gospodarczy nie spełnia wymogów dotyczących uprawy oraz uzyskania licencji na wprowadzenie marihuany medycznej do aptek.

Marihuana medyczna jest środkiem leczniczym występującym w postaci tabletek, suszu lub kropli, pochodzącym z kontrolowanych upraw konopi indyjskich. Podawana jest zwykle w niskich dawkach w celu uzyskania efektu leczniczego. W składzie zawiera minimalną ilość substancji psychoaktywnej THC. Marihuana w takiej postaci może być podawana pacjentom pod kontrolą lekarza.

Inną formą marihuany, która uznana została przez wiele osób za substancję leczniczą, jest olej RSO. Nazwa oleju pochodzi od imienia i nazwiska Ricka Simpsona, który opracował recepturę oleju pochodzącego z kwiatów konopi indyjskich. Olej RSO charakteryzuje się wysokim stężeniem THC, nawet do 80-90% (dla porównania same konopie zawierają maksymalnie 20% substancji psychoaktywnej). W Polsce olej RSO jest nielegalny, dostępny wyłącznie na czarnym rynku. Kupując olej z marihuany z nieznanego źródła nie mamy pewności co do jego składu, jakości oraz czystości surowca. Jedyne potwierdzone informacje o jego działaniu pochodzą z obserwacji osób przyjmujących olej. Nie ma badań naukowych uznających skuteczność w określonych jednostkach chorobowych ze względu na restrykcyjne dotychczas prawo dotyczące konopi indyjskich. Osoby stosujące olej z marihuany twierdzą, że działa on szybciej niż tabletki czy krople. Niezbędne są szersze badania, które określą w jakich chorobach może być przyjmowany, jakie niesie skutki uboczne oraz w jakich dawkach go podawać, by miał właściwości lecznicze.
Zainteresowanie konopiami indyjskimi w medycynie wzrosło w ostatnich latach, dzięki rosnącej liczbie badań pokazujących korzystne działanie terapeutyczne marihuany medycznej.

Marihuana medyczna łagodzi objawy poważnych chorób, takich jak:

1. Stwardnienie rozsiane

Badania opublikowane w “Journal of Multiple Sclerosis Journal” wykazały, że ekstrakty medyczne na bazie konopi indyjskich mogą znacznie zmniejszyć ból związany z chorobą i jednocześnie mają niewielki negatywny wpływ na pacjentów.

2. Nowotwory

Badania pokazują, że zarówno THC, jak i CBD (dwa z kluczowych składników aktywnych w konopiach indyjskich) mogą stymulować apetyt przeciwdziałając utracie wagi pacjentów. Ponadto konopie indyjskie są bardzo skuteczne w zwalczaniu nudności spowodowanych konwencjonalnymi metodami leczenia nowotworów, takimi jak chemioterapia. Pacjenci otrzymujący placebo podczas badań nie doświadczyli poprawy samopoczucia.

3. HIV/AIDS:

Badania wskazują, że marihuana może wpłynąć na złagodzenie objawów związanych z HIV i AIDS, w tym na utratę wagi i nudności. Publikacja badań w “Journal of Pain and Symptom Management” wykazała, że 97% pacjentów z HIV zgłosiło poprawę apetytu, 94% doświadczyło zmniejszenia bólu mięśni, a 93% zgłosiło zmniejszenie nudności oraz poczucia lęku.

4. Epilepsja

Charakteryzuje się napadami, które wahają się od stosunkowo łagodnych (chwilowe zaburzenia koncentracji) do skrajnych (utrata świadomości). Leki na bazie konopi indyjskich (szczególnie produkty bogate w CBD) okazały się bardzo skuteczne w zmniejszaniu częstości i nasilenia napadów padaczkowych. W związku z tym konopie medyczne powinny być stosowane w przypadkach drgawek opornych na leczenie innymi lekami.

5. Choroba Alzheimera

Badania opublikowane w “Journal of Alzheimer’s Disease” przez Amerykański Narodowy Instytut Zdrowia pokazują, że THC zawarty w marihuanie medycznej może spowolnić lub zatrzymać postęp choroby. Konopie indyjskie mogą nie tylko zwiększać apetyt u pacjentów z chorobą Alzheimera, lecz także zniwelować zaburzenia zachowania i pobudzenie.

6. Zapalenie stawów

Istnieje ponad 100 różnych rodzajów zapalenia stawów. Do najczęściej występujących należy zapalenie kości i stawów, reumatoidalne zapalenie stawów oraz łuszczycowe zapalenie stawów. Konopie indyjskie są najbardziej skuteczne w leczeniu silnego i ciągłego bólu. W jednym z badań nad skutecznością konopi jako formy łagodzenia bólu w reumatoidalnym zapaleniu stawów naukowcy zauważyli znaczący efekt przeciwbólowy oraz zmniejszenie objawów.

Olej z konopi jako kosmetyk

Konopie przemysłowe używane są najczęściej w kosmetologii, do pielęgnacji skóry i włosów, jako suplement diety bogaty w białko, w zdrowych olejach i substytutach mleka. W Unii Europejskiej wyjątkiem są rośliny konopi stosowane w przemyśle włókienniczym (zawartość THC mniejsza niż 0,2%).

Olej konopny tłoczony jest na zimno z nasion konopi siewnych. Zawiera witaminy, aminokwasy i wielonienasycone kwasy omega 3, 6 i 9. Może być stosowany na skórę, włosy, paznokcie bądź dodawany do kąpieli. Posiada właściwości odżywcze, regeneracyjne, wpływa na rozwój nowych komórek i spowalnia procesy starzenia. Ma działanie nawilżające, gojące i pomaga w leczeniu chorób skórnych takich jak trądzik i łuszczyca.
Obecnie dostępnych jest wiele kosmetyków (szampony, kremy, mydła, odżywki itp.) z dodatkiem oleju konopnego, najlepsze działanie ma jednak 100% olej konopny bez dodatku substancji chemicznych.

Ekologiczny dom konopny

W budownictwie konopie znalazły zastosowanie jako paździerze konopne, które są pociętymi kawałkami zdrewniałej części łodygi. W wyniku obróbki mechanicznej powstają kompozyty wapienno-konopne do budowy domów. Kompozyt charakteryzuje się właściwościami termoizolacyjnymi, zdolnością regulowania wilgotności, zapewnia stabilność cieplną oraz jest wytrzymały i ekologiczny.

Konopie przemysłowe w czasie wzrostu pochłaniają znaczne ilości dwutlenku węgla z atmosfery. W ciągu czterech miesięcy wzrostu 1 tona paździerzy konopnych magazynuje około 1,8 tony dwutlenku węgla. Tereny upraw konopi przemysłowych w Polsce zwiększają się systematycznie, dając możliwości rozwoju technologii w budownictwie. Pierwszy dom z konopi w Polsce powstał w ramach badań na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu i był wielkości garażu. Materiał do budowy pochodził z legalnych polskich upraw konopi przemysłowych. Technologia znana w wielu krajach europejskich staje się coraz bardziej popularna również w Polsce.

Beton konopny (tzw. Hempcrete) przeznaczony do budowy jest niepalny, wodoodporny, nie gnije i jest ekologiczny, ponieważ podlega całkowitemu rozkładowi. Każdy element można rozkruszyć i zastosować jako nawóz. Dom konopny jest przyjazny środowisku, nie wydziela szkodliwych związków, ma właściwości ocieplające i nie traci ciepła jak zwykły beton. Przy budowie nie stosuje się substancji chemicznych. Materiał konopny jest bardziej odporny na grzyby oraz gnicie, charakteryzuje się lekkością, trwałością oraz wydajnością ze względu na szybki wzrost konopi.

Źródła:

1. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5312634/
2. ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/211026667/
3. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5473390/#!po=73.2323
4. infor.pl/prawo/prawa-konsumenta/prawa-pacjenta/765792,Medyczna-marihuana-nowe-przepisy-wchodza-w-zycie.html
5. canabomedicalclinic.com/10-common-conditions-medical-cannabis-prescribed-for/
6. medycznamarihuana.pl/konopie-a-marihuana/
7. medycznamarihuana.pl/kannabinoidy/
8. wolnekonopie.org/2017/12/lecznicze-wlasciwosci-konopi-mozliwosci-zastosowania-medycynie/
9. wolnekonopie.org/2017/11/budownictwo-ekologiczne-wykorzystaniem-konopi-wloknistych-1-dom-konopi/
10. biokonopia.pl/content/6-dlaczego-konopia
11. podlaskiekonopie.pl/budownictwo.html