Szarłat, inaczej amaranthus lub amarant to jedna z najstarszych roślin uprawianych na świecie. Początkowo uprawiano ją jako roślinę ozdobną i dopiero z czasem odkryto jej niespotykane walory odżywcze. Jedną z wielu cech amarantusa jest zawartość białka, które należy do najbardziej wartościowych białek obecnych w roślinach zbożowych i pseudozbożowych.

Białko amarantusa charakteryzuje się bardzo dobrym składem aminokwasowym. Na szczególne podkreślenie zasługuje wysoka zawartość w białku takich aminokwasów jak lizyna i aminokwasy siarkowe: metioniny, cystyny, cysteiny. Pod tym względem szarłat przewyższa większość roślin uprawnych o wysokiej zawartości lizyny takich jak np. soja.

Jeżeli przyjąć 100 za największą wartość biologiczną białka o teoretycznie idealnym białku aminokwasowym, to białko szarłatu posiada wartość porównywalną z białkiem mleka. Dlatego produkty wytworzone z mieszanek mąki zbóż i szarłatu dzięki wzajemnemu uzupełnieniu się aminokwasów mają najwyższą wartość pokarmową. Daje to możliwości wykorzystania mąki szarłatu jako dodatku do przygotowywanych w domu potraw.

Najlepiej mieszać mąkę z szarłatu z mąką z innych zbóż. Dobrze jest także mieszać makę z szarłatu z maką z kukurydzy, gdyż wzrasta wówczas przyswajalność białek (po zmieszaniu w stosunku 1:1 przyswajalność białek wzrasta do 81%).

Wartość biologiczna mąki z szarłatu połączonej z mąką kukurydzianą, ubogą w lizynę i tryptofan, kształtuje się na idealnym poziomie 100. Ze względu na to, że szarłat dostarcza pięciokrotnie więcej żelaza niż ziarno pszenicy a jeden posiłek może pokryć dobowe zapotrzebowanie na żelazo w 80 %, a na wapń w 50 %, może być on nie tylko cennym komponentem diety dziecka, ale także osób z objawami anemii.

Szarłat nie posiada białek glutenowych, więc może być składnikiem diety dzieci i osób dorosłych chorych na celiakię lub alergię pokarmową na gluten.

Spożywanie szarłatu lub produktów z jego dodatkiem zalecane jest również sportowcom, kobietom w ciąży oraz w czasie połogu, rekonwalescentom i osobom starszym.

Amarantus dla dzieci

Odpowiednia kombinacja nasion szarłatu z tradycyjnymi zbożami w potrawach domowych może w znaczny sposób podnieść zawartość białka w diecie – zwłaszcza u dzieci. W żywieniu dzieci najlepiej stosować mieszanki nasion szarłatu z pszenicą, owsem i soją, kukurydzą, prosem i jęczmieniem. Takie mieszanki są nie tylko akceptowane przez dzieci, ale również dostarczają wartościowych składników odżywczych. Połączenie szarłatu z kukurydzą, pszenicą czy innymi zbożami pozwala na znaczne podwyższenie wartości odżywczej białka, co może być ogromnie cenne dla wegetarian.

Badania przeprowadzone nad przydatnością szarłatu wykazały, że przy proporcji 60 % szarłatu i 40 % owsa uzyskano wartość odżywczą białka zbliżoną do kazeiny znajdującej się w mleku.

Prażone nasiona szarłatu mogą być wykorzystywane do przygotowywania przekąsek typu sezamki, nawet całkowicie zastępując ziarno sezamowe. Mają wtedy intensywną ciemną barwę, gładką, suchą powierzchnię oraz słodki orzechowo – kawowy smak.

Można również wykorzystać mąkę z szarłatu do wypieku herbatników. Najlepiej wykorzystać dodatek całych prażonych nasion szarłatu, gdyż mają one specyficzny smak oraz apetyczny, zachęcający wygląd. Placuszki z amarantusa, czy murzynek z amarantusa nie tylko urozmaicą jadłospis dziecka, ale także ze względu na bogaty skład aminokwasowy nie będą tradycyjnymi wyrobami ciastkarskimi.

Placuszki z amarantusa:

• 2 jajka
• 1 filiżanka wody
• łyżka miodu
• 2 łyżki stopionego masła
• 1 filiżanka mąki pszennej
• 1 filiżanka mąki z amrantusa.

Jajka ubić, dodać wodę, miód, stopione masło i wszystko wymieszać. Dodać mąkę pszenną i mąkę z amarantusa. Wyrobić ciasto i zostawić na noc w lodówce. Formować z ciasta cienkie placuszki i smażyć na rozgrzanym oleju.