Antybiotyki są dziś uważane za jedno z dziesięciu największych odkryć XX wieku. Zdecydowana większość z około 200 aktualnie dostępnych antybiotyków produkowana jest syntetycznie.
Badania Europejskiego Programu Monitorowania Konsumpcji Antybiotyków ESAC (European Surveillance of Antibiotic Consumption) pokazują, że Polska jest krajem, w którym nadużywa się antybiotyków. Dane Narodowego Instytutu Leków ujawniają, że niemal co 3 Polak stosował je w ciągu ostatniego roku. Co gorsza, ich wzmożona konsumpcja współwystępuje z szeroką niewiedzą dotyczącą ich działania. 63% Polaków uważa, że antybiotyki skutecznie działają na wirusy, 38% – że można nimi wyleczyć przeziębienie, kaszel (21%) czy grypę (18%).
Jak zrozumieć małe dziecko
Poradnik pomagający w codziennej opiece nad Twoim dzieckiem
Antybiotyk to nie lek na wszystko. Powoduje wyjałowienie organizmu i osłabiają nasz układ odpornościowy. Jakie konsekwencje ma przyjmowanie antybiotyków przez kobiety starające się o dziecko i kobiety ciężarne? Jakie są długofalowe skutki podawania ich niemowlętom?
Czy antybiotyki przyjmowane przez matkę przed ciążą i w trakcie jej trwania wpływają na zdrowie dziecka?
Międzynarodowy zespół badaczy z Australii i Danii postanowił znaleźć odpowiedź to na pytanie.
Antybiotyki a mikrobiom
Odporność nienarodzonego dziecka rozwija się przede wszystkim dzięki mikrobiomowi, czyli ogółowi mikroorganizmów zamieszkujących głównie w przewodzie pokarmowym czy drogach oddechowych. Szacuje się, że bakterie i grzyby zasiedlające organizm dorosłego człowieka ważą około 2 kg. Skład mikrobiomu może zmienić się w zaledwie dobę od zmiany diety. Podanie antybiotyku już po kilku godzinach wywołuje niszczenie nie tylko chorobotwórczych mikroorganizmów, ale także fizjologicznej mikroflory, odpowiedzialnej za wspieranie układu odpornościowego.
Badanie
Badacze przeanalizowali bazy danych zawierające informacje o duńskich ciężarnych z lat 1995–2009, które miały przepisany antybiotyk przed ciążą i w trakcie jej trwania, a następnie przez 14 lat obserwowali stan zdrowia dzieci tych kobiet. Łącznie badaniem objęto 776 657 matek i dzieci.
Dane:
- 18% matek (141 359) miało w czasie ciąży co najmniej jedną receptę na antybiotyk,
- 29,4% kobiet (230 886) zażywało antybiotyk w ciągu 18 miesięcy przed zajściem w ciążę,
- 28,6% dzieci (222 524) było hospitalizowanych z powodu infekcji.
Wnioski:
- Ekspozycja na antybiotyki w ciąży wiązała się ze zwiększonym ryzykiem hospitalizacji dziecka z powodu infekcji.
- Poród waginalny zmniejszał ryzyko hospitalizacji z powodu infekcji w porównaniu z porodem w wyniku cięcia cesarskiego.
- W im bardziej zaawansowanej ciąży była matka w trakcie przyjmowania antybiotyku, tym wyższe było ryzyko późniejszej hospitalizacji dziecka z powodu infekcji.
- Dzieci urodzone przez matki przyjmujące antybiotyki do 18 miesięcy przed ciążą również miały zwiększone ryzyko hospitalizacji związanej z infekcją.
Ekspozycja na antybiotyki przed ciążą lub w jej trakcie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia u dziecka infekcji, co wynika ze zmiany mikrobiomu pochodzącego od matki.
Tegoroczne wyniki badań australijsko-duńskich naukowców są rozszerzeniem badań Columbia University Medical Center, które dowodziły korelacji między przyjmowaniem antybiotyków w II i III trymestrze ciąży a nieprawidłową kolonizacją drobnoustrojów jelit niemowlęcia.
Przyjmowanie antybiotyków przez niemowlęta a otyłość
Istnieją także liczne opracowania naukowe potwierdzające, że istnieje związek między zażywaniem antybiotyków i otyłością. Dotyczy on zarówno dzieci, które miały kontakt z antybiotykiem w okresie prenatalnym, jak tych, które otrzymywały go w pierwszym roku życia.
Badania kanadyjskich naukowców dowodzą korelacji przyjmowania antybiotyków przez niemowlęta i nadwagi w późniejszym okresie dzieciństwa. U dzieci, które przyjmowały antybiotyki w trakcie pierwszych 12 miesięcy życia, występowało niemal dwukrotnie większe ryzyko otyłości w wieku 12 lat (32,4% w przypadku dzieci zażywających antybiotyki w stosunku do 18,2% u dzieci, które ich nie używały). Co ciekawe i niewyjaśnione do tej pory przez naukowców, pomimo wzięcia pod uwagę takich czynników jak m.in.: masa urodzeniowa, karmienie piersią czy nadwaga matki – związek ten utrzymywał się przede wszystkim u chłopców!
Wyniki badań fińskich naukowców potwierdzają te dane. Wskazują przy tym, że im wcześniejsza ekspozycja na antybiotyki (przed 6 miesiącem życia) oraz im większa częstotliwość ich przyjmowania w okresie niemowlęcym, tym większa masa ciała zdrowych dzieci w późniejszych latach.
Niegrzeczne Książeczki
Seria Niegrzeczne Książeczki to opowieści dla małych i dużych, które rozprawiają się z mitami dotyczącymi dzieciństwa. Czy dziecko zawsze powinno być posłuszne, zjadać wszystko z talerza i dzielić się swoimi rzeczami? Książeczki bez jasnego morału, dające przestrzeń na rozmowę i zrozumienie potrzeb, pisane w duchu Porozumienia bez Przemocy.
Dlatego starajmy się unikać antybiotyków w okresie starania się o dziecko i w trakcie ciąży. Bądźmy też ostrożni podczas podawania ich dzieciom w pierwszych lat życia. Szukajmy naturalnych sposobów na walkę z infekcjami!