Ciemieniucha na brwiach niemowlaka – jak z nią walczyć?

Czym jest ciemieniucha na brwiach?

Ciemieniucha to zmiany skórne u niemowlaka, objawiające się pod postacią grubych, żółtych łusek, nieco przypominających łupież. Najczęściej obserwowana jest ciemieniucha na brwiach, czole, owłosionej części głowy. Przyczyną jej występowania jest zbyt intensywna praca gruczołów łojowych (pod wpływem krążących w organizmie dziecka hormonów matki), które ostatecznie ulegają zaczopowaniu a łój zasychając, tworzy grubą, łuskowatą skorupę na skórze malucha. Nazwa pochodzi od ciemienia dużego, gdyż u większości niemowląt właśnie tam pojawiają się pierwsze objawy ciemieniuchy.

Inne miejsca w których obserwowana jest ciemieniucha u niemowląt to obszary, gdzie praca gruczołów łojowych jest wyjątkowo nasilona, czyli: za uszami, w fałdach nosowo-wargowych, w pachwinach i dołach pachowych, na powiekach oraz wokół brwi. Choć jest to zjawisko dość powszechne, ciemieniucha nie pojawia się u wszystkich dzieci. Nie wiadomo dlaczego tak się dzieje, nie ma na to bowiem wpływu sposób karmienia. Zaobserwowano jednak, że ciemieniucha na brwiach niemowlaka częściej pojawia się u dzieci, cierpiących na atopowe zapalenie skóry, oraz tych które niedługo po porodzie są narażone na działanie wysokich temperatur, czyli niemowląt urodzonych późną wiosną i latem. Po raz pierwszy ciemieniucha na brwiach może pojawić się już 3 tygodnie po narodzinach, choć zdarza się, że może wystąpić dopiero po skończeniu 1. roku życia.

Objawy ciemieniuchy

U każdego dziecka ciemieniucha może mieć inny charakter i stopień nasilenia. Zdarza się, że jest ograniczona jedynie do jednego miejsca lub rozsiana jest po całym ciele. Może występować pod postacią:

• tłustych obszarów skóry pokrytych żółtym lub białawym strupem;
• twardych płatów skóry lub jednolitej skorupie (przede wszystkim na skórze głowy lub brwiach);
• łuszczących się płatów skóry;
• w niektórych przypadkach w formie zaczerwienionej, swędzącej skóry;
• wypadających włosów.

Ciemieniucha na brwiach niemowlaka najczęściej pojawia się najpierw pod postacią słabo widocznych łusek, które z czasem rozprzestrzeniają się i tworzą trudną do usunięcia skorupę. Jej objawy stosunkowo szybko się nasilają, dlatego należy zareagować gdy tylko ciemieniucha na brwiach zostanie przez nas zauważona. W przeciwnym razie jej usunięcie może nam zająć zdecydowanie więcej czasu.

Bardzo ważną informacją dla rodziców jest fakt, że zarówno ciemieniucha na głowie jak i ciemieniucha na brwiach niemowlaka nie boli i nie swędzi maleństwa. Należy jednak pamiętać, że utrudnia ona prawidłowe oddychanie skóry i tym samym zaburza jej funkcjonowanie i nieleczona może sprzyjać infekcjom bakteryjnym i grzybiczym skóry oraz powodować wzmożone wypadanie włosów.

Ciemieniucha na brwiach niemowlaka – jak z nią walczyć?

Choć ciemieniucha rzadko kiedy wymaga konsultacji lekarskiej, nie należy jej lekceważyć i już przy pierwszych objawach podjąć kroki eliminujące ją. Usuwanie ciemieniuchy wymaga jednak sporo cierpliwości i musi być systematyczne. Zabiegi pielęgnacyjne w tym przypadku polegają głównie na „odmaczaniu” łusek i ich wyczesywaniu grzebieniem. Jak to powinno wyglądać? Oto trzy proste kroki, dzięki którym ciemieniucha na brwiach i głowie dziecka zniknie:

Rozmiękczanie łusek

Z racji tego, że skóra niemowlaka jest bardzo delikatna, zakazane jest zdrapywanie i intensywne szorowanie łusek. Może to bowiem doprowadzić do powstania podatnych na zakażenia ran na skórze malucha. Dlatego też, aby usunąć ciemieniuchę, łuski należy najpierw rozmiękczyć przy użyciu zwykłej oliwki dla dzieci lub nawet oliwy z oliwek czy oleju kokosowego. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak użycie dedykowanego preparatu, np. Emolium Dermocare żel na ciemieniuchę. Na około godzinę lub dwie przed kąpielą należy miejsca w których pojawia się ciemieniucha natrzeć oliwką i najlepiej zakryć bawełnianą czapeczką (ciemieniucha na głowie) lub kompresem z waty (ciemieniucha na brwiach)

Usuwanie łusek

Pod wpływem oliwki ciemieniucha powinna ładnie oddzielać się od skóry, dlatego w trakcie kąpieli należy skorzystać z szamponu, który dzięki innemu pH dodatkowo sprzyja odrywaniu się łusek. Po kąpieli należy wyczesać łuski miękką szczotką lub delikatnym, gęstym grzebieniem (zwłaszcza w przypadku dłuższych włosów). Należy robić to pod włos i zachować ostrożność, po to aby nie podrażnić skóry malucha. W większości przypadków w trakcie pojedynczego zabiegu usunięte zostaje jedynie część łusek, dlatego też należy go powtarzać w kolejnych dniach. W zależności od stopnia nasilenia, ciemieniucha znika po około 2 tygodniach.

Jeżeli ciemieniucha na brwiach i głowie malucha nie chce się oddzielać pomimo stosowania zabiegów z użyciem oliwki, należy sięgnąć po preparaty apteczne. Jednym z nich jest np. żel na ciemieniuchę. To dobre rozwiązanie zwłaszcza w przypadku ciemieniuchy na brwiach, gdzie należy zachować szczególną ostrożność by stosowane substancje nie dostały się do oczu dziecka. Dobrym pomysłem jest nakładanie preparatu za pomocą patyczków higienicznych, które pozwalają na precyzyjne dozowanie żelu lub oliwki. Następnie za pomocą wacika kosmetycznego delikatnie usuwam go i wyczesuje pod włos przy pomocy malutkiej szczoteczki (np. do zębów).

Pielęgnacja i profilaktyka

Ciemieniucha na brwiach i głowie malucha to schorzenie, które lubi nawracać, dlatego ważna jest regularna pielęgnacja skóry dziecka i olejowanie jej np. raz na tydzień, nawet przy braku widocznych łusek. Jeżeli nie chcemy niepotrzebnie przetłuszczać włosów maluszka, możemy zastosować specjalne preparaty na ciemieniuchę w formie żelu, które wykazują także działanie ochronne, regulując pracę gruczołów łojowych. Ważne jest również, aby nie przegrzewać dziecka i nie zakładać czapeczki wtedy, kiedy nie jest to konieczne. U niemowląt mechanizmy termoregulacji nie są jeszcze w pełni rozwinięte i dziecko na każde przegrzanie będzie reagować nadmierną pracą gruczołów łojowych. Co za tym idzie zwiększać się będzie ryzyko nawrotu ciemieniuchy.

Powikłania ciemieniuchy

Choć sama w sobie ciemieniucha nie jest groźnym schorzeniem, ani również wynikiem nieprawidłowej pielęgnacji, należy pamiętać iż brak działań eliminujących ją może prowadzić do poważniejszych problemów. Z zaniedbanej, mocno nasilonej ciemieniuchy tworzy się bowiem pewnego rodzaju skorupa, na której lubią rozmnażać się bakterie i grzyby. Powodują one nie tylko poważne zakażenia grzybicze, ale również poprzez osłabienie cebulek włosów prowadzą do ich nadmiernego wypadania, a w skrajnych przypadkach wręcz łysienia. Jednak w dzisiejszych czasach, dzięki coraz większej świadomości młodych rodziców, tak ciężkie przypadki ciemieniuchy zdarzają się niezwykle rzadko.

Ciemieniucha na brwiach – kiedy należy skonsultować się z lekarzem?

Choć walka z ciemieniuchą wymaga systematyczności i cierpliwości, w większości przypadków kończy się sukcesem. Jeżeli jednak, pomimo regularnego olejowania główki lub innych objętych ciemieniuchą miejsc, przez około 2 tygodnie ciemieniucha nie znika, warto skonsultować to z lekarzem lub dermatologiem dziecięcym. Do lekarza warto również udać się, gdy:

• Ciemieniucha na brwiach i głowie niemowlaka uporczywie nawraca;
• Duża ilość łusek pojawia się poza głową (np. w pachwinach, w okolicy pośladków, pod pachami czy na szyi);
• Skorupa wytworzona przez łuski jest wyjątkowo zbita i twarda;
• Maluch drapie się w miejscach objętych ciemieniuchą;
• Skóra jest zaczerwieniona;
• Dziecko ma łojotok w miejscach nieowłosionych;
• Włosy dziecka wypadają;
• Pojawia się wysięk i zwiększona ciepłota skóry w miejscu objętym ciemieniuchą.

Może to bowiem świadczyć o alergii, atopowym zapaleniu skóry lub łuszczycy, które wymagają już specjalistycznego leczenia.

Źródła:

1. bocianek.szpital.kolobrzeg.pl/wp-content/uploads/2017/02/ciemieniucha.pdf
2. emp0pwn0cdn0blob0kipzwl0prod.static-osdw.pl/kipzwladdons/adab6ef1/fragmenty_tekstu_231020100.pdf
3. www.osw.dabrowa.pl/wp-content/uploads/2018/02/WWRPubProblemyzdrowotne.pdf
4. wylecz.to/noworodek-i-niemowle/ciemieniucha/
5. zekspertemodzieciach.pl/jak-walczyc-z-ciemieniucha/