7 odpowiedzi na najczęstsze pytania rodziców
1. Jak rozpoznać przeziębienie?
Należy odróżnić przeziębienie od grypy, która jest poważną i grożącą powikłaniami infekcją. Objawy grypy zazwyczaj pojawiają się nagle i od razu są bardzo intensywne, a stan chorego szybko się pogarsza. Przeziębienie nie jest aż tak poważną dolegliwością, jednak jego objawy są męczące i sprawiają, że czujemy się bardzo źle.
U dzieci przeziębienie zazwyczaj zaczyna się wodnistym katarem, który z czasem przeradza się w gęstą i trudną do usunięcia wydzielinę. Do tego często dochodzi kaszel, drapanie i ból gardła, pobolewanie głowy, ogólne osłabienie i brak apetytu. Dziecko może mieć też problemy ze snem, ponieważ niedrożny nos uniemożliwia swobodne oddychanie. Maluch oddycha więc przez usta, co sprawia, że gardło szybko wysycha, drapie i boli. Przy przeziębieniu z reguły nie zaobserwujemy wysokiej temperatury ciała, ale może pojawić się stan podgorączkowy. Świadczy on o podwyższonej aktywności układu immunologicznego i nie należy go zwalczać.
2. Czy przeziębienie grozi powikłaniami?
Najczęściej nie, chociaż ze względu na obniżoną odporność w czasie przeziębienia, lepiej nie narażać dziecka na wychłodzenie i dbać o utrzymanie organizmu w cieple. Dobrze, jeśli podczas choroby dziecko zostanie w domu, a jeśli jest osłabione i się pokłada, powinno poleżeć w łóżku. Korzystnie jest podawać mu wówczas naturalne preparaty wzmacniające odporność. Niewskazane jest wychodzenie na dwór i kontakt z większymi skupiskami ludzi. U małych dzieci w tym czasie zwiększa się ryzyko schorzeń dolnych dróg oddechowych. Nieleczona lub zaniedbana lekka infekcja może ze zwykłego przeziębienia przerodzić się w zapalenie ucha, oskrzeli lub zatok.
Przeziębienie jest infekcją wirusową, zatem nie leczymy go za pomocą antybiotyków. Antybiotyki są po prostu nieskuteczne w przypadku infekcji wirusowych. Natomiast najbardziej skuteczne sposoby zwalczenia tej powszechnej dolegliwości to metody naturalne, z zastosowaniem preparatów roślinnych, homeopatycznych, ziół i przypraw.
3. Od czego zacząć leczenie przeziębienia?
Przeziębienie, jak sama nazwa wskazuje, jest efektem narażenia na zimno, w wyniku czego organizm o osłabionej odporności może ulec atakowi szkodliwych drobnoustrojów. Choroba zazwyczaj rozwija się po przewianiu, przemoczeniu lub przemarznięciu. Dlatego pierwszą rzeczą, o jaką trzeba zadbać jest rozgrzanie dziecka „od środka” – dobrze jest podawać mu ciepłe herbaty z ziół o działaniu rozgrzewającym i napotnym, takie jak napar z kwiatów lipy, z ziela krwawnika, z suszonych owoców malin lub kwiatów czarnego bzu. Ziołowe herbatki warto uzupełnić dodatkiem naturalnego (wysokiej jakości) soku z malin lub niewielką ilością miodu. Do herbatek można także dodać rozgrzewające przyprawy, takie jak: imbir, cynamon, goździki, anyż gwiaździsty. Oprócz rozgrzania organizmu, będą one działać także przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, co pomoże zwalczyć chorobotwórcze mikroby i wzmocni siły obronne organizmu.
4. Jak poradzić sobie z katarem?
Katar wymaga przede wszystkim osuszenia. Skuteczne będą ziołowe napary z roślin o działaniu osuszającym: tymianku, krwawnika, majeranku czy anyżu. Warto również posmarować skórę pod i wokół nosa maścią majerankową, która ułatwi oddychanie i udrożni nos oraz maścią nagietkową, która działa przeciwzapalnie i łagodzi ewentualne podrażnienia, jeśli wydzielina jest drażniąca.
Na początku infekcji, kiedy katar jest wodnisty i rzadki, pomogą naturalne leki homeopatyczne. Jeśli wydzielina jest przezroczysta, obfita, podrażniająca i leci z nosa jak woda, przydatny będzie lek Allium cepa. Gdy dziecko dużo kicha, jest wrażliwe na zimno, katar jest wodnisty w ciągu dnia, a w nocy nos jest zatkany i niedrożny, ulgę przyniesie lek Nux vomica.
W chwili, gdy wydzielina z nosa zmieni się na gęstą, trudną do usunięcia, o żółtym lub zielonym zabarwieniu, dolegliwości z nią związane można złagodzić, stosując inhalacje parowe. Do ich przygotowania korzystamy z takich ziół jak: szałwia, tymianek, mięta, rumianek lub z olejków eterycznych: eukaliptusowego, sosnowego, lawendowego, tymiankowego. Wdychanie aromatycznej pary udrożni drogi oddechowe, rozluźni wydzielinę i ułatwi oddychanie oraz pozbycie się gęstego śluzu z nosa, gardła i zatok. Zioła te jednocześnie działają przeciwdrobnoustrojowo i antyseptycznie.
Warto również sięgnąć po homeopatyczny lek Kalium bichromicum, skuteczny przy żółto-zielonym i podrażniającym katarze lub po lek Sticta pulmonaria, jeśli nos jest zatkany, bolesny, suchy i niedrożny, a dziecko w żadne sposób nie może wydmuchać zalegającej wydzieliny. W przypadku zaś, gdy gęsty katar spływa po tylnej ścianie gardła, prowokując suchy kaszel, można zastosować lek Hydrastis canadensis.
5. Jak skutecznie zwalczyć kaszel?
Kaszel często towarzyszy przeziębieniu. Może też utrzymywać się jeszcze długo po przebytej infekcji. Bywa suchy i duszący lub mokry (produktywny), z obecnością wydzieliny, najczęściej trudnej do odkrztuszenia.
Przy suchym i męczącym kaszlu pomoże ciepły wywar z korzenia lukrecji i/lub prawoślazu lub napar z liści ślazu dzikiego. Korzystne efekty przynosi także picie ciepłego kompotu ugotowanego z gruszek, z dodatkiem obranych ze skórki migdałów i dodatkiem niewielkiej ilości miodu. Lekiem homeopatycznym, skutecznym w leczeniu suchego, szczekającego kaszlu, nasilającego się zwłaszcza nocą, jest Drosera. Jeżeli dziecko nieustannie pokasłuje, a ataki męczącego kaszlu nasilają się pod wpływem chłodnego powietrza, warto sięgnąć po Rumex crispus, a jeśli kaszel jest suchy, tchawiczy lub krtaniowy i brzmi jak odgłos piłowanego drewna, pomocna będzie Spongia tosta.
W przypadku kaszlu mokrego i trudnościach w odkrztuszaniu najlepiej przygotować ziołowe herbatki z tymianku, anyżu, czy babki lancetowatej. Z leków homeopatycznych zaś wskazany jest specyfik Antimonium tartaricum, który pomaga w leczeniu głębokiego kaszlu, z trudną do wykrztuszenia wydzieliną lub Ipeca, polecana wtedy, gdy napady kaszlu prowadzą do odruchu wymiotnego lub nawet prowokują wymioty.
Przy kaszlu oraz podrażnieniu gardła i krtani warto podać dziecku syrop przeciwkaszlowy (w suchym kaszlu) lub wykrztuśny (w kaszlu produktywnym). Syropy ogólnie łagodzą kaszel, nawilżają błonę śluzową górnych dróg oddechowych oraz pomagają rozrzedzić wydzielinę, co ułatwia jej odkrztuszenie. Można stosować syropy zawierające zarówno wyciągi roślinne (z bluszczu, grindelii, kocanki, tymianku, babki lancetowatej, dziewanny, kwiatów lipy, bzu czarnego, korzenia prawoślazu, czy pelargonii afrykańskiej), jak i syropy zawierające specjalnie dobraną kombinację leków homeopatycznych.
Przy uporczywym i męczącym kaszlu, który może sygnalizować, że przeziębienie przeradza się w zapalenie dolnych dróg oddechowych, korzystny efekt leczniczy przynosi postawienie baniek. Jest to doskonały sposób na stymulację aktywności układu odpornościowego, co ułatwia pokonanie choroby i skraca czas jej trwania.
6. Co pomoże na ból gardła?
Ból gardła również często towarzyszy przeziębieniu. Dolegliwość tę złagodzi płukanie gardła ciepłymi (lecz nie gorącymi!) naparami z takich ziół, jak szałwia, rumianek i tymianek. Działają one odkażająco, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i łagodzą bolesne podrażnienie śluzówki gardła. Antyseptyczny, przeciwobrzękowy i przeciwzapalny efekt wykazuje również roztwór soli (jedna stołowa łyżka soli na szklankę ciepłej wody), lecz u dzieci słony płyn może spowodować odruch wymiotny i z reguły odmawiają one takiego zabiegu. Ponadto małe dzieci często nie radzą sobie jeszcze z prawidłowym płukaniem gardła.
Podobnie ma się rzecz z pastylkami do ssania. Ziołowe pastylki z dodatkiem szałwii, aloesu, tymianku, prawoślazu i mięty można podać starszym dzieciom, które potrafią je ssać bez połykania i gryzienia oraz bez ryzyka zakrztuszenia się. U najmłodszych bezpiecznym i skutecznym sposobem jest natomiast zastosowanie leków homeopatycznych na ból gardła. Gdy ból gardła promieniuje do szyi i ucha, a śluzówki są silnie zaczerwienione, ulgę przyniesie Phytolacca decandra. Jeśli gardło jest czerwone, bolesne, gorące i wysuszone, zalecana jest Belladonna, która jednocześnie pomaga w suchym kaszlu. Gdy zaś dziecko ma zachrypnięty głos i skarży się na palący ból gardła, pomocny jest lek Causticum.
Bolesne i wysuszone gardło ukoi również ciepły kompot gruszkowy, sok z gruszek, zielona herbata z miodem, a także zjedzenie ochładzającego melona, gruszki lub musu jabłkowego.
7. Jak ustrzec dziecko przez przeziębieniem?
Ważne, by dziecko było odpowiednio ubrane, a odzież dostosowana do warunków pogodowych. Najlepiej ubierać je na tak zwaną „cebulkę”, czyli nie za ciepło i nie za chłodno. Nie można zapominać o czapce, szaliku i ciepłym obuwiu w zimne i wietrzne dni. Trzeba dbać, aby głowa i stopy zawsze miały ciepło.
Bardzo istotne jest właściwe odżywianie dziecka. Młody organizm, który nie ma w pełni ukształtowanego układu odpornościowego jest wyjątkowo wrażliwy na wszelkie niekorzystne czynniki zewnętrzne. Dlatego trzeba go chronić przez zimnem i rozgrzewać „od środka”, co skutecznie zabezpiecza przed przeziębieniami. Ciepłe śniadania, ciepłe zupy, regularne posiłki, unikanie przetworzonej żywności wpływają korzystnie na odporność i stanowią jeden z głównych czynników profilaktycznych. W okresie zwiększonej zachorowalności, dobrze jest również wspomagać odporność dziecka immunostymulującymi preparatami roślinnymi i homeopatycznymi, dobrymi probiotykami oraz witaminami i biopierwiastkami.