Eksperci o żywności słoiczkowej dla dzieci, cz.1. Jakość gotowych dań dla dzieci

Codzienne gotowanie świeżych posiłków jest zdecydowanie najlepszym sposobem na zapewnienie zdrowej żywności całej rodzinie. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci, które najbardziej potrzebują witamin i minerałów dla  rozwoju fizycznego i psychicznego.

Producenci żywności dla niemowląt zapewniają, że produkty wykorzystywane do przygotowania potraw są wysokiej jakości. Jednak niezależnie od wysokich standardów produkcji posiłków, które trafiają do sklepów, dietetycy i technologowie żywności są zgodni – “im krótsza droga żywności z pola na stół, tym jest ona zdrowsza”.

Zebrane owoce i warzywa, które będą ostatecznie zawarte w słoiczku zostają poddane różnym procesom technologicznym – często rozciągnietym w długim czasie.

Produkty są poddawane takim procesom, jak: przechowywanie, transport, mycie, obróbka mechaniczna (np.obieranie,  krojenie, rozdrabnianie), zamrażanie, odmrażanie, gotowanie, pasteryzacja. We wszystkich tych procesach jarzyny, owoce i inne produkty spożywcze są narażone na utratę wartości odżywczych.

Proces produkcji

• Straty zachodzą już podczas zbyt długiego przechowywania przed obróbką, dlatego w swojej kuchni pamiętajmy o sezonowości owoców i warzyw.
• Kolejnym etapem obróbki jest mycie. Jeżeli jest dość szybkie i stosowana jest zimna woda, nie dochodzi do wypłukania dużej ilości rozpuszczalnych składników odżywczych. Wydłużenie czasu mycia i podwyższenie temperatury wody może jednak przyspieszyć zjawisko wypłukiwania witamin oraz soli mineralnych.
• Niektóre warzywa czy owoce, zanim będą wykorzystane do przygotowania dań dla dzieci są mrożone. W trakcie mrożenia zawartość witamin również może ulec zmianie. Względną stabilność wykazuje niacyna i kwas pantotenowy, nieco mniejszą pirydoksyna, tokoferol i ryboflawina, najmniejszą tiamina. W wyniku zamrożenia następuje także osłabienie aromatu i barwy produktu naturalnego. Dochodzi do zmian fizycznych, takich jak spadek jędrności, osłabienie konsystencji produktów, ubytek masy w wyniku parowania i sublimacji pary wodnej. Zmiany chemiczne i biochemiczne powstają głównie na skutek działania enzymów, które mogą być przyczyną złożonych reakcji.
• W trakcie rozdrabniania warzyw i owoców dochodzi do strat witamin, szczególnie witaminy C oraz karotenu. W warunkach domowych możemy ograniczyć straty poprzez szybkie połączenie jarzyn z tłuszczem, np.oliwką, oraz poprzez skropienie sokiem z cytrny. W masowej obróbce, aby zrównoważyć ubytek składników odżywczych, do posiłków dodawane są syntetyzowane substacje, np. witamina C.

Jak widać, każda obróbka świeżych warzyw i owoców powoduje straty wartości odżywczych. W warunkach produkcji masowej straty siłą rzeczy są znacznie większe. Oprócz opisanych wyżej procesów, straty pogłębia działanie podwyższonej temperatury, obecność światła słonecznego i tlenu. Gotowe dania w słoiczkach mogą pozostawać na półce w sklepie kilka lat.

Niektóre z opisanych wyżej czynności towarzyszą naturalnie przygotowaniu żywności w domu (mycie, obieranie, krojenie) jednak jest to robione w krótkim czasie, najczęściej bezpośrednio przed spożyciem posiłku. Wówczas straty są znacząco mniejsze.

Normy i zasady żywienia

Producenci zapewniają, że przygotowują dania dla dzieci  zgodnie z normami  i zasadami żywienia dzieci. Zawarty w słoiczku posiłek musi mieć odpowiednią wartość odżywczą, w tym zawartość witamin. Często niestety są to witaminy suplementowane, nie zaś pochodzenia naturalnego. Przyswajalność substancji odżywczych naturalnego pochodzenia jest znacznie lepsza niż w przypadku substancji syntetycznych.
Decydując się na korzystanie z gotowych produktów, należy dokładnie czytać etykiety – często dania ze słoiczków zawierają cukier dla poprawy smaku. Dobrze znać skład i zawartość procentową poszczególnych składników, szczególnie jeśli mamy dziecko alergiczne.

Jedzenie w rodzinie

Oprócz minusów związanych z wartością odżywczą dań ze słoiczków, nie sposób pominąć innych wad. Wysoki stopień obróbki potraw ze słoiczków sprawia, że prawie wszystkie mają taki sam smak – mdło – słodki. Atrakcyjność przygotowanego dania jest niska, kolorystyka monotonna – nie zachęca to dzieci do zjedzenia posiłku. Postać puree z kolei uniemożliwia nabycie umiejętności żucia i samodzielnego jedzenia.

Ogromne znaczenie mają również czynności związane z przygotowaniem i spożywaniem posiłków w rodzinie. Powszechnie wiadomo, że zapachy rozchodzące się  z kuchni, w której jest przygotowywany posiłek pobudzają ośrodek głodu i rozwijają zmysł powonienia. Ponadto zaangażowanie dziecka w przygotowanie posiłku, jego wspólne spożywanie, kolorystyka, zapach potraw – wszystko to ma znaczący wpływ na rozwój dobrych nawyków żywieniowych dziecka.

Przygotowując samodzielnie potrawy dla dziecka rodzice mają okazję, by zmienić styl żywienia całej rodziny na zdrowszy. Dziecko chce jeść to, co rodzice i tak, jak rodzice.

To wszystko zdecydowanie przemawia za wyższością posiłków przyrządzanych w domu. W moim przekonaniu do zalet jedzenia słoiczkowego możemy zaliczyć jedynie wygodę, szybki czas przygotowania i funkcjonalność, np. w trakcie podróży.

Źródła wykorzystane w opracowaniu artykułu:
Zofia Wysokińska, Zasady żywienia i technologia potraw, Jan Hasik, Dietetyka

Przeczytaj: Gerber – odwiedzamy fabrykę.

Foto