Tak naprawdę jedynie ludzie (a także niektóre zwierzęta domowe) spożywają nabiał w dorosłym wieku. To młode ssaki posiadają w układzie trawiennym enzym zwany laktazą, który jest potrzebny do trawienia laktozy, natomiast dojrzałe – wytwarzają enzymy odpowiedzialne za trawienie cukrów pochodzenia roślinnego, nie zwierzęcego.

Ale nie wszystkie. W niektórych rejonach kuli ziemskiej spożywanie nabiału praktykuje się od tysięcy lat. Ci z nas, których przodkowie stosowali dietę nabiałową, również w wieku dorosłym produkują laktazę, w przeciwieństwie do osób, które takich przodków nie miały. W rzeczywistości ta druga grupa to prawie ¾ mieszkańców kuli ziemskiej.

Jak wygląda nietolerancja laktozy w praktyce?

Nietolerancja laktozy to zjawisko polegające na braku umiejętności trawienia laktozy lub rozbijania jej na monosacharydy – galaktozę i glukozę. Wskutek tego w jelicie cienkim gromadzi się duża ilość cukru, który nie może zostać wchłonięty. Przedostaje się on następnie do jelita grubego, gdzie staje się pożywką dla bakterii i tym samym prowadzi do znacznego wzrostu ich liczby. Drobnoustroje zaczynają trawić cukry i uwalniać gazy w jelicie. Ponadto duża ilość cukrów uniemożliwia prawidłową absorpcję wody. Wszystko to prowadzi do wzdęć, biegunki, gazów oraz ogólnego dyskomfortu.

Jak rozpoznać nietolerancję laktozy?

Po pierwsze – po wyżej wymienionych objawach. Po drugie – udając się do lekarza. Zdiagnozowanie nietolerancji laktozy nie jest łatwe, ponieważ jej objawy przypominają wiele innych stanów chorobowych. Niemniej jedyną stuprocentową informacją o tym, czy dana osoba cierpi z powodu zaburzeń trawienia laktozy, jest badanie z zakresu genetyki. Lekarze zalecają też często wykonanie wodorowego testu oddechowego oraz ocenę tolerancji laktozy poprzez pomiar stężenia glukozy po obciążeniu laktozą. Testy te wykonuje się w przychodniach i szpitalach, a także przez internet (testy genetyczne).

Czy przy nietolerancji laktozy można jeść jogurty?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie, warto wiedzieć, że poza nietolerancją laktozy istnieje również alergia na mleko. Ta pierwsza polega na braku umiejętności rozkładania laktozy przez organizm na cukry proste. Objawy i dyskomfort ulegają nasileniu pod wpływem wzrostu ilości bakterii w jelitach. Alergia na mleko jest natomiast reakcją na proteiny lub inne składniki tego typu pożywienia, które organizm identyfikuje jako obce i próbuje je unieszkodliwić. Reakcje alergiczne mają charakter zapalny i obejmują szereg reakcji immunologicznych. Zazwyczaj osoby cierpiące na nietolerancję laktozy mogą spożywać produkty zawierające częściowo przetworzone mleko (chyba że cierpią na ostrą formę nietolerancji). Alergicy unikają wszystkich produktów mlecznych.

Co powinna jeść osoba z nietolerancją laktozy?

Najważniejsze, aby dieta była zróżnicowana i zdrowa. Istnieje wiele produktów wskazanych dla osób z nietolerancją laktozy. Doskonałym źródłem wapnia są warzywa liściaste, fasola, suszone figi czy ciecierzyca. Źródłem tego składnika jest również twarożek sojowy tofu oraz sok pomarańczowy. Tak naprawdę warto jeść wszystko, całkowicie eliminując jednak z diety nabiał – czyli przetwory z mleka krowiego, koziego i owczego. Większość dorosłych osób, u których wykryto nietolerancję laktozy, jest w stanie przyjąć niewielką ilość tego cukru. Zazwyczaj chodzi o dawkę nie większą niż 10 g dziennie. Limit ustala się, sprawdzając, czy dana ilość produktu zawierającego laktozę spowoduje wystąpienie problemów żołądkowych.

Czym zastąpić mleko w kuchni?

Doskonałym pomysłem jest zastąpienie tradycyjnego mleka zwierzęcego mlekiem roślinnym. Przeczytaj: 10 przepisów na domowe mleka roślinne.

Mleko – czy jest nam niezbędne?

Nikt jeszcze naukowo nie zdołał dowieść konieczności spożywania mleka krowiego. Istnieje wiele innych produktów, z których można czerpać wapń i które są znacznie lepiej przyswajalne przez organizm. Wystarczy spojrzeć np. na Chiny, gdzie tradycja niejedzenia nabiału utrwalona jest niezwykle mocno. A mimo to Chińczyków uważa się za jednych z najdłużej żyjących na świecie. Mieszkańcy tego kraju cieszą się też sporą witalnością i niebywałym zdrowiem. Popularność nabiału w naszej części świata to kwestia szeroko zakrojonych kampanii reklamowych, finansowanych przez przemysł mleczarski, oraz potężnego wsparcia rządowego dla tegoż przemysłu.

Przeczytaj: O wapniu co wzmacnia kości – inaczej niż w telewizji

W zorientowaniu się w tym, czy dany produkt spożywczy zawiera mleko, pomocna jest lektura etykiet. Ukrywa się ono pod takimi nazwami jak:

• kazeina,
• sztuczny aromat maślany,
• masło,
• ser,
• serwatka,
• mieszanki mleczne w proszku,
• mleko skondensowane,
• hydrolizowane białko mleczne,
• laktoalbumin,
• laktoferyna,
• laktoglobulina,
• kwas mlekowy, laktoza,
• tłuszcze mleczne,
• kazeinian sodu/magnezu/potasu, wapnia,
• mleko odtłuszczone.

Pamiętaj – jeśli jesteś jedną z osób cierpiących z powodu nietolerancji laktozy, nie musisz się tego wstydzić. W rzeczywistości bowiem większość ludzi boryka się z tym problemem. Warto o nim mówić otwarcie i nie rezygnować z wyjść ze znajomymi (np. na obiad czy kolację) i rodzinnych spotkań przy stole. Czasem wystarczy uświadomić i uwrażliwić najbliższych – jak robią to osoby chore na celiakię.

Na podstawie: Florence E. Schroeder: “Dieta bezmleczna. Poradnik dla uczulonych”