Ludzie pociągają nosami a wielu leży w łóżkach. Jeszcze inni (tych, zdaje się, jest najwięcej) wychodzą do pracy wbrew fatalnemu samopoczuciu. Już wkrótce zaczniemy słyszeć o jesiennych grypach, lekarstwach, szczepieniach. Jak co roku, przesilenie jesienne (podobnie jak wiosenne) to prawdziwe żniwa dla przemysłu farmaceutycznego. Czy to naprawdę nieuniknione?

Nie, o ile potrafimy w życiu kierować się uważnością i jesteśmy gotowi zmienić swoje zachowania. Informacje, które znajdziecie w tym tekście, oparte są na przekazie Clauda Diolozy, lekarza, praktyka TCM (Tradycyjnej Chińskiej Medycyny). Spróbujcie jego przepisu na jesień bez choroby.

Składniki:

1. Istnienie pierwiastków Yin i Yang

• Yin – wszystko co zimne, wilgotne, nocne, kobiece.
• Yang – wszystko co gorące, suche, dzienne, męskie.

2. Podział wszystkiego na 5 elementów, które ułożone są w stałej kolejności:

Drzewo – Ogień – Ziemia – Metal – Woda – Drzewo, etc.

3. Każdy z elementów ma jeden typowy smak:

• Drzewo – smak kwaśny, ma charakter ściągający, wywołuje skurcz. Jeżeli ktoś ma biegunkę lub bardzo się poci, za pomocą pożywienia o tym smaku można zatrzymać płyny w organizmie (czyli powstrzymać pocenie się lub biegunkę). Takie działanie mają m.in. kiszone ogórki.
• Ogień – smak gorzki, osusza. Kiedy w ciele jest za dużo wilgoci (co objawia się białym śluzem) – warto jeść pożywienie o tym smaku, ponieważ usuwa wilgoć z organizmu (osusza organizm).
• Ziemia – smak słodki, wzmacnia. Chińczycy rozumieją pod pojęciem ‘słodki’ przede wszystkim gotowane ziarna zbóż, które ich zdaniem powinny stanowić przynajmniej 50% pożywienia. Dostarcza się wówczas organizmowi podstawowej energii życiowej i harmonizuje ciało i umysł. Wszystkie składniki należące do elementu ziemi mają taki charakter, ale ziarna zbóż w największym stopniu.
  Słodycze w naszym rozumieniu (biały cukier) są przez Chińczyków uważane za trujące. Poza tym, biały cukier jest bardzo yin (zimny, schładzający). Nasz posiłek powinien być zrównoważony, aby po jego zakończeniu nie miało się ochoty ‘na coś słodkiego’. Desery oparte na białym cukrze są, z punktu widzenia Tradycyjnej Chińskiej Medycyny, czymś nie do przyjęcia. Żołądek po posiłku powinien być wypełniony ciepłem, aby mógł trawić (mieć ogień do spalania), a więc nie powinno się wtedy pić zimnych napojów, ani jeść słodyczy.
• Metal – smak ostry, otwiera. Jedzenie w elemencie metalu stosuje się więc przy zastojach z nudnościami (np. zaleganie jakiegoś niestrawionego posiłku). Dobra jest wówczas gorąca woda z imbirem. Gdyby zdarzyło się w tej sytuacji zjeść coś kwaśnego (np. kiszonego ogórka) sytuacja pogorszyłaby się, zastój uległby wzmocnieniu.
• Woda – smak słony, kieruje wszystko w dół. Może być stosowany, np. do wyeliminowania zaparć spowodowanych gorącem (suchy, twardy stolec). Soli jednak, która należy do tego elementu, należy używać bardzo niewiele i traktować ją bardziej jako lekarstwo, niż podstawową przyprawę.

Wykonanie:

Opierając się na zrozumieniu tych dwóch zasad (Yin i Yang oraz 5 elementów) spoglądamy na siebie i na otaczającą nas (w danej chwili) rzeczywistość. Na podstawie tej obserwacji decydujemy, co będziemy jeść aby dostarczyć ciału tego, co mu naprawdę potrzebne.
Gdy nastaje chłodna, wilgotna pora roku, zaczynamy funkcjonować w środowisku Yin. Jeżeli nie zmienimy diety (czyli dalej będziemy jeść, na przykład, dużo surówek i pić dużo soków z warzyw i owoców), nasz organizm osłabnie i zachorujemy. Z punktu widzenia TCM przyczyna jest oczywista. Zabrakło równowagi. Surowizna i soki były wspaniałym początkiem dnia podczas ciepłej pory roku, ale gdy nadchodzi chłód, otacza nas aura YIN – ciału potrzeba więcej YANG (ciepłych, gotowanych posiłków i napojów). Owoce i warzywa można jangizować – piec, gotować, dalej mają swój zasadowy charakter, ale nie są już zimne, wychładzające. Oczywiście wśród owoców też są różnice – te czerwone są bardziej Yang, te zielone – bardziej Ying.

Podsumowując:

• zwracamy uwagę, aby to co jemy było albo Yang albo jangizowane (pieczone, gotowane, nawet smażone),
• włączamy do diety gotowanie w oparciu o 5 Przemian (to bardzo proste, jeśli wydrukujecie i powiesicie w kuchni tabele autorstwa Barbary Temelie, która napisała wiele świetnych, praktycznych książek o diecie 5 Przemian). Gotowanie w oparciu o 5 Elementów sprowadza się do tego, aby we właściwej kolejności dokładać składnik pochodzący z kolejnego elementu,
• zwracamy uwagę na odruchy i nawyki żywieniowe. Świadomie wybieramy to, co w danej chwili jest wspierające dla ciała.

Na zakończenie przepis – wzmacniająca i rozgrzewająca zupa:

• ogień – wrząca woda,
• ziemia – marchewka pokrojona w kostkę – 6 sztuk,
• metal – seler pokrojony w kostkę – 1 sztuka,
• 1oda – sól – odrobina,
• drzewo – natka pietruszki – ½ pęczka,
• ogień – tymianek – szczypta,
• ziemia – korzeń pietruszki pokrojony w kostkę – 3 sztuki,
• metal – ząbek czosnku przekrojony na pół,
• woda – garść soczewicy (im większa garść – tym więcej białka w zupie),
• drzewo – estragon – szczypta,
• ogień – słodka papryka – szczypta,
• ziemia – ziemniaki pokrojone w kostkę – 5 – 7 sztuk,
• metal – liść laurowy – 3 sztuki,
• woda – sos sojowy – do smaku,
• drzewo – koperek – 1/2 pęczka,
• ogień – orzech włoski – dwie połówki,
• ziemia – dwie garści kaszy jęczmiennej (można dać inną kaszę, z innego elementu, zależy od upodobań),
• metal – majeranek – szczypta,
• woda – zimna woda – tyle, ile trzeba uzupełnić,
• drzewo – pomidor – jeden malinowy, bez skórki, pokrojony w kostkę,
• ogień – kasza gryczana – garść mała.

^{_{Uwaga! Reklama do czytania}}

Ilość poszczególnych składników i ich różnorodność – to kwestia indywidualna i uzależniona od tego, na co mamy ochotę i czym dysponujemy. Najważniejsze to:

• przestrzegać kolejności elementów,
• odczekać około 1 minutę pomiędzy dodawaniem kolejnych składników,
• gotować zupę na maleńkim ogniu, pod przykryciem, około 3 godziny (można dłużej), aby była jak najbardziej Yang.

Foto: flikr.com/tehbieber