Kategorie
Problemy zdrowotne Zdrowie

Szkarlatyna. Objawy i leczenie u dzieci i dorosłych

Szkarlatyna (płonica) jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych, wywoływaną przez bakterię Streptococcus pyogenes. Choć zwykle pojawia się u dzieci, zdarza się, że chorują na nią także osoby dorosłe. Najwięcej zachorowań na szkarlatynę notuje się jesienią, zimą i wczesną wiosną. Jak wygląda leczenie szkarlatyny? Czy przenosi się ona drogą kropelkową?

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu szkarlatyna (płonica) była bardzo groźną, a w wielu wypadkach nawet śmiertelną chorobą. Nic dziwnego, że budziła ogromny lęk wśród rodziców. Dziś nie mamy już powodów do obaw – obecnie szkarlatynę leczy się antybiotykami, a powikłania występują stosunkowo rzadko. Bardzo ważne jest jednak szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia. Charakterystycznym objawem płonicy jest obejmująca całe ciało wysypka – blada pozostaje jedynie skóra wokół ust i okolic nosa (tzw. trójkąt Fiłatowa). Jakie jeszcze są objawy szkarlatyny?

Co to jest szkarlatyna? Czy przenosi się drogą kropelkową?

Szkarlatyna, nazywana również płonicą, jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego wywoływaną przez bakterię Streptococcus pyogenes, paciorkowca beta-hemolizującego grupy A. Rozprzestrzenia się drogą kropelkową, głównie przez kontakt z osobą chorą, jednak warto wiedzieć, że źródłem zakażenia mogą być również osoby zdrowe, będące jedynie nosicielami paciorkowców. Szkarlatyna jest chorobą, na którą cierpią głównie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, choć zdarza się, że diagnozuje się ją również u dorosłych osób. Najwięcej zachorowań na szkarlatynę notuje się w okresie jesienno-zimowym. Okres wylęgania wynosi od dwóch do pięciu dni. Objawy szkarlatyny są typowe, przez co trudno jest ją pomylić z inną chorobą.

Objawy

Szkarlatyna jest chorobą, która rozpoczyna się gwałtownie. Do pierwszych objawów należy wysoka gorączka (sięgająca nawet 40°C), ból gardła, biały nalot na języku, kaszel oraz wymioty. Węzły chłonne szyjne i pachwinowe są powiększone, widoczne są również zmiany w gardle (powiększone, żywoczerwone migdałki). W drugiej lub trzeciej dobie od wystąpienia pierwszych objawów pojawia się wysypka – drobnoplamista i szkarłatnoczerwona. W ciągu zaledwie kilku dni pokrywa całe ciało, z wyjątkiem skóry wokół ust i okolic nosa (to tzw. trójkąt Fiłatowa), a na zgięciach fałd skórnych pojawiają się wybroczyny – linie Pastii. W okolicach czwartego dnia choroby język nie jest już pokryty białym nalotem – zmienia kolor na ciemny, intensywny róż (stąd charakterystyczna nazwa: język malinowy). Po mniej-więcej siedmiu dniach skóra objęta wysypką zaczyna się łuszczyć.

Szkarlatyna u dzieci w wieku przedszkolnym i dorosłych

Objawy szkarlatyny u dzieci bardzo często pokrywają się w powyższym opisem, a sama choroba rzadko prowadzi do poważnych powikłań. Warto jednak pamiętać, że szkarlatyna u dorosłych dużo częściej ma ostry przebieg, osoby dorosłe zwykle uskarżają się również na dodatkowe objawy – nudności, ostre bóle brzucha i ogólne osłabienie. Szkarlatynę diagnozuje się na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego, choć w niektórych wypadkach (zwłaszcza jeśli objawy są nietypowe) pobiera się również wymaz z gardła. 

Płonica w ciąży – czy jest niebezpieczna?

Zdarza się, że należąca do chorób wieku dziecięcego szkarlatyna dotyka również kobiety w ciąży. Choć nie ma żadnych dowodów na to, że zachorowanie na płonicę stwarza jakiekolwiek zagrożenie dla rozwijającego się płodu, nigdy nie należy bagatelizować dokuczliwych dolegliwości. Już po wystąpieniu pierwszych objawów warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który będzie monitorował przebieg choroby i poda chorej pacjentce bezpieczny w ciąży antybiotyk.

Leczenie szkarlatyny – antybiotykoterapia u dzieci i dorosłych

Podstawą leczenia szkarlatyny – zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych – jest antybiotykoterapia. Chorej na płonicę osobie najczęściej podaje się penicylinę przez co najmniej 10 dni. W tym czasie nie należy przerywać ani modyfikować leczenia samodzielnie – nawet jeśli po kilku dniach poczujemy się dużo lepiej, a wszystkie niepokojące objawy (takie jak m. in. wysypka, ból gardła, ból węzłów chłonnych czy zmiany śluzówki jamy ustnej) ustąpią. Źle leczona lub nieleczona szkarlatyna u dzieci i dorosłych może prowadzić do wielu groźnych powikłań, takich jak: zapalenie ucha środkowego, zapalenie węzłów chłonnych, gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek oraz zapalenie mięśnia sercowego. 

Leczenie domowymi sposobami

Ze względu na ewentualne powikłania po szkarlatynie, trudno jest wyobrazić sobie jej leczenie bez wdrożenia antybiotyku. Nie oznacza to jednak, że tylko na nim powinno się ono opierać. Osoba chora powinna przede wszystkim odpoczywać, przyjmować dużą ilość płynów i – z uwagi na ból gardła – spożywać posiłki w formie półpłynnej. Pomocne mogą również okazać się leki homeopatyczne, a także zioła, które stosuje się w przypadku przeziębienia (czyli przede wszystkim napar z kwiatów lipy lub owoców malin). Naturalne sposoby leczenia szkarlatyny nie zastąpią co prawda antybiotykoterapii, jednak nie warto z nich rezygnować – dzięki nim pacjenci dużo szybciej wracają do zdrowia.

Uwaga! Reklama do czytania

Seria: Niegrzeczne książeczki

Niegrzeczne dzieci? Nie ma czegoś takiego!

Wierszyki bliskościowe

Przytulaj, głaszcz, obejmuj, bądź zawsze blisko.

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

Avatar photo

Autor/ka: NATULI dzieci są ważne

Redakcja NATULI Dzieci są ważne

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.