Kategorie
Wychowanie

Twoje dziecko potrafi! Wspierajmy rozwój dziecięcych kompetencji

„Socjalizacja jest dla dzieci procesem niezwykle istotnym, ale uśmiercanie w jej imię wewnętrznej criatury jest równoznaczne z zabijaniem dziecka” Clarissa Pinkola Estes

Socjalizacja  jest konieczna, ale jeśli w jej imię łamiemy dziecko, dążymy do jego ujarzmiania, poskromienia czy przyuczenia, to czyni ona więcej szkody, niż nam się wydaje. Przekazywanie norm, wzorców i postaw niesie ze sobą niebezpieczeństwo: zdeterminowani dorośli, przywiązujący zbyt dużą wagę do tego, co powie babcia, nauczyciel, znajoma, w procesie nauczania swojego dziecka gubią czasem… samo dziecko. 

Nastawieni na wykonanie zadania, jak to dorośli, nie zauważają, że ich dziecko wie. Potrafi. Rozumie. Że jest kompetentne.

Życie seksualne rodziców

Zacznij świadomie budować swoją relację z partnerem

Jak zrozumieć się w rodzinie

Jak dostrzec potrzeby innych i być wysłuchanym

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

Mówi się „Dzień Dobry”

Niemal codziennie widzę rodziców, którzy poświęcają wiele czasu i energii, by nauczyć swoje dzieci mówienia „dzień dobry”, dziękowania za podarunek, przepraszania za wypadki na placu zabaw czy wyrażania swoich pragnień przy użyciu słowa „proszę”. Ci rodzice wierzą, że jeśli dzieci będą postępować zgodnie z obowiązującymi konwenansami, to będą lubiane, akceptowane, osiągną sukces i łatwiej im będzie pokonywać przeciwności losu. To przekonanie sprawia, że dorośli skupiają się nie na dziecku, a na konkretnych sytuacjach. Cierpią na tym dzieci. Wszystkie, choć szczególnie tzw. niepokorne dusze, czyli dzieci, które ukochały słowo „nie”, które głośno domagają się bycia branym pod uwagę, potrzebują stałego kontaktu lub mają silne poczucie własności. 

Jak ufać sobie, skoro pogłaskanie przed chwilą uszczypanej siostry, nie jest tak mile widziane, jak „przepraszam”? Jak zawierzyć swojej intuicji, skoro rodzice wciąż powtarzają: „nie, nie tak to się robi”, „poczekaj, pokaże ci, jak się jeździ na rowerze”, „jesteś za mały, by dosięgnąć”?. Jak ufać temu, co się czuje, słysząc wciąż: „nic się nie stało”, „nie płacz, chłopcy muszą być dzielni”, „trzeba mówić dzień dobry, to dobrze o tobie świadczy”, „nie bądź samolubem, pożycz dziewczynce hulajnogę”…?
Mówiąc dziecku, co jest dobre, a co złe, co wypada robić, a czego należy się wystrzegać, co jest jego obowiązkiem, a co prawem, nie uczymy dziecka życia! Nie wspieramy jego rozwoju! Nie budujemy jego poczucia wartości!

Kompetentni rodzice

Dzieci nie uczą się słuchając. Obserwacja i naśladowanie to główne “narzędzia nawigacji” dziecka. Moja córka dużo chętniej robi to, co widzi, że ja robię, niż to, co jej mówię, że powinna zrobić. Czasem jednak bywa tak, że naśladuje mnie niechętnie. Dlaczego? Po co robić coś, co nie sprawia radości, co przylepiło się jak rzep do psiego ogona. Bo tak wypada? 

Co mówić, co robić, by mądrze wspierać dziecko?

Dzieci nie uczą się słuchając. Obserwacja i naśladowanie to główne “narzędzia nawigacji” dziecka. Moja córka dużo chętniej robi to, co widzi, że ja robię, niż to, co jej mówię, że powinna zrobić. Czasem jednak bywa tak, że naśladuje mnie niechętnie. Dlaczego? Po co robić coś, co nie sprawia radości, co przylepiło się jak rzep do psiego ogona. Bo tak wypada? 

Po pierwsze słuchać siebie. Dostrzegać swoje potrzeby. Nazywać rodzące się uczucia. Brać odpowiedzialność za nastroje. Dziecko potrzebuje kompetentnych rodziców.  

Bycie kompetentnym to nie bycie idealnym! Tacy rodzice nie istnieją. Kompetentnych rodziców poznać między innymi  po tym, że:

  • wiedzą dokąd idą, nawet jeśli raz czy dwa zeszli z drogi,
  • ufają swojemu dziecku, na przykład gdy mówi, że już nie chce jeść, że nie potrzebuje popołudniowej drzemki, czy że jest zmęczone i chce odpocząć,
  • płacz, krzyk, marudzenie dziecka to dla nich nie histeria czy początki manipulowania, a sygnał niezaspokojonej potrzeby, np. bycia zauważonym, akceptacji, wolności czy bycia usłyszanym,
  • w relacjach z dzieckiem biorą na siebie odpowiedzialność za jakość tych relacji,
  • nie szukają winnych w konflikcie, a jedynie poszukują strategii, która pomoże przełamać impas i zaspokoić potrzeby każdej ze stron. Jeśli zaś to jest niemożliwe, zatroszczą się o tego, kogo potrzeby wciąż „wyją”.

Dzieci, tak jak dorośli, potrzebują akceptacji i szacunku. Pewności, że są w porządku. Że ich uczucia, nawet te kolczaste (złość, strach, gniew, poczucie winy) są mile widziane. Że są kochane dlatego, że są, a nie dlatego, że zrobiły to czy tamto. I choć nie znam rodziców, którzy nie kochaliby swoich dzieci, to znam dzieci, które mówią, że nie czują, by były kochane. I w tym wypadku ważniejsze jest odczucie dziecka, niż deklaracja rodzica.

Co zatem zrobić by nasze dziecka czuło, że jest obdarzone miłością?

  • dostrzegaj dziecko w sytuacji, w której ono jest. Gdy bawi się na placu zabaw i krzyczy „mamo, mamo popatrz”, spójrz na niego (a nie omieć go wzrokiem), zatrzymaj wzrok i powiedz „Widzę, że świetnie się bawisz. Chyba naprawdę lubisz wspinać się po drabinkach!”;
  • zatrzymaj się nad jego przedszkolną pracą. Weź do ręki rysunek i powiedz co widzisz;
  • nie przerywaj dziecku, gdy opowiada. Nawet jeśli mówi, że Jasiek jest głupi, a pani w przedszkolu brzydka, słuchaj i odgaduj jakie potrzeby kryją się za tymi zdaniami. Sprawdź czy Jasiek jest głupi, bo twoje dziecko chciałaby się bawić tylko z Jasiem (potrzeba zabawy, wspólnoty, współpracy, bycia branym pod uwagę), a pani brzydka, bo kazała mu zjeść całego kotleta (potrzeba autonomii, bycia usłyszanym);
  • pozwól mu na nabywanie społecznych umiejętności w swoim tempie. Nie porównuj z innymi dziećmi, ani przy nim, mówiąc: „To naprawdę jest proste. Popatrz, Karol jest od Ciebie młodszy a już to potrafi. Dasz radę. Wierzę w ciebie”, ani za jego plecami: „Wiecie, mam taki problem z Anią. Ona nie wierzy w swoje możliwości. Gdyby tylko chciała założyć zegarek i nauczyć się cyfr, to na pewno szybko dogoniłaby Karola”;
  • nie przeszkadzaj dziecku w poznawaniu świata. Pozwól wspinać się pod drzewach, chodzić po krawężniku, skakać przez kałuże i do kałuż (nawet bez kaloszy), zbierać kamyki, bawić się błotem.
  • ufaj dziecku i stój po jego stronie.

Powodzenia w nabywaniu kompetencji!

Avatar photo

Autor/ka: Monika Szczepanik

Mama dwóch dziewczynek, trenerka empatycznej komunikacji, pedagog. Autorka książki "Jak zrozumieć się w rodzinie". Organizuje zimowe i letnie obozy rodzinne w duchu Porozumienia bez Przemocy. Wierzy słowom Rosenberga, że "wystarczy, aby jedna osoba znała język PbP, i to już zwiększa zrozumienie i więź w komunikacji". Współorganizatorka Konferencji Empatii.


Mądry rodzic, bo czyta…

Sprawdź, co dobrego wydaliśmy ostatnio w Natuli.

Czytamy 1000 książek rocznie, by wybrać dla ciebie te najlepsze…

1 odpowiedź na “Twoje dziecko potrafi! Wspierajmy rozwój dziecięcych kompetencji”

pod wszystkim się podpisuję znaczy przyjmuje, tylko dwie rzeczy mnie zastanawiają. Mianowicie afirmacje słowne niemające na celu wymuszenie na dziecku danej czynności ale niejako coachowanie go. „Dasz radę” jest u nas częstym gościem. Obie je stosujemy wobec siebie i mam wrażenie że młodej to dodaje sił. Czasem mówię „czujesz że nie masz siły? wczoraj pamiętasz też tak myślałaś a poradziłaś sobie z tym, może spróbuj jeszcze raz najwyżej sie nie uda, co Ty na to?” I zazwyczaj to pomaga żeby moje dziecko przekraczało siebie i uczyło się więcej i więcej i to sprawia jej radość. Czy to szkodliwe być może? ( To pytanie do Ciebie ;) I druga rzecz czyli dziękuję. Inne słowa całkowicie się z Tobą zgadzam, jednak kiedy mała dostaje prezent, w dodatku taki który jej się podoba chcę żeby mówiła dziękuję. Bo czuję że to nie ok że ktoś chce jej sprawić radość i ją sprawia i nawet słowa dziękuję nie usłyszy. Kiedy ja jej coś daję to mimo iż nie robię przecież tego dla jej wdzięczności ani dla tego słowa to miło jest usłyszeć dziękuję. Nie wiem jak to widzisz?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.