Wszystko, co trzeba wiedzieć na temat choroby Scheuermanna

Choroba Scheuermanna – co to?

Schorzenie wywodzi swoją nazwę od duńskiego chirurga Holgera Scheuermanna, który w 1920 roku prowadził badania na 105 pacjentach, u większości których, obok kifozy grzbietowej, stwierdził jeszcze występowanie sztywności kręgosłupa. Uważał on, że przyczynami takiego stanu rzeczy jest awaskularna martwica chrząstki pierścienia włóknistego, a osoby, u których zaobserwowano to zjawisko, charakteryzowały się tzw. okrągłymi plecami.

^{_{Uwaga! Reklama do czytania}}

Dziś choroba ta nazywana jest kifozą młodzieńczą i jest deformacją, która spotyka wiele dzieci w wieku od 11 do 18 lat. Powstaje ona w okresie intensywnego wzrostu młodych organizmów i utrzymuje się w odcinku piersiowym lub lędźwiowym aż do momentu uzyskania pełnej dojrzałości kostnej. Schorzenie powoduje zmiany w sylwetce – powstają wtedy tzw. plecy okrągłe lub okrągło-płaskie. Wszystko z powodu odcinkowej sztywności kręgosłupa i zahamowania prawidłowego kostnienia trzonu kręgowego.

Jakie są przyczyny choroby Scheuermanna?

Nie do końca wiadomo tak naprawdę, jakie są podłoża kifozy młodzieńczej. Prowadzono badania histologiczne krążków międzykręgowych, ale ostatecznie przyjęło się, że związek z pojawieniem się procesu Scheuermanna mogą mieć urazy i mikrourazy doznane w wieku młodzieńczym oraz intensywne uprawianie sportów i różne obciążenia mechaniczne (choć nie we wszystkich przypadkach), a także niedobory witaminy A oraz schorzenia mięśni. Niektórzy badacze zauważają, że pacjenci dotknięci tym problemem często są wyżsi i charakteryzują się większym stężeniem hormonów w okresie dojrzewania, dlatego podejrzewa się, że zaburzenia endokrynologiczne również mogą wpływać na rozwój choroby. Podobnie jak czynniki genetyczne.

Objawy choroby Scheuermanna – na co zwrócić uwagę?

Choroba Scheuermanna może przebiegać u dzieci w różnej formie. Niekiedy trwa bez objawów klinicznych, a bardzo często wykrywana jest w starszym wieku, przy okazji pojawienia się bólów w partiach piersiowej i lędźwiowej kręgosłupa, związanych np. ze zmianami zwyrodnieniowymi lub przeciążeniami. Niemniej, wśród charakterystycznych objawów już w wieku rozwojowym wymienić można:

• nieprawidłową postawę ciała – pochylenie głowy i barków do przodu, skośne ustawienie łopatek,
• ból w odcinku kifozy przy przyjmowaniu przez dłuższy czas jednej pozycji (np. siedzącej) – ulgę zazwyczaj przynosi krótkie rozciąganie lub zmiana postawy na leżącą,
• sztywność w objętych chorobą partiach, uniemożliwiającą np. pogłębione schylanie się,
• długotrwałe bóle kręgosłupa, z czasem ustępujące,
• chroniczne zmęczenie.

Występowanie symptomów uzależnione jest od okresów choroby. Ortopedzi wyróżniają trzy:

• fazę wczesną – przed 10. rokiem życia, pojawia się najczęściej boczne skrzywienie kręgosłupa, ruchomość kręgosłupa jest prawidłowa,
• fazę drugą – postępująca martwica, najczęściej między 10. a 12. lub 17. a 18. rokiem życia, występują dolegliwości bólowe,
• faza trzecia – po 18. roku życia, pacjentowi dokuczają silny ból, między kręgami pojawiają się tzw. guzki Schmorla, dochodzi do ograniczenia ruchomości klatki piersiowej (przy kifozie piersiowej), mogą pojawić się problemy z układem krążeniowo-oddechowym.

Czy chorobę Scheuermanna można leczyć?

Do prawidłowego rozpoznania choroby Scheuermanna i oszacowania stopnia jej zaawansowania potrzebne jest badanie radiologiczne kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej i bocznej. Wśród kryteriów oceny znajdują się m.in. obecność wspomnianych guzków Schmorla czy kąt Cobba (określający stopień skrzywienia kręgosłupa). W niektórych przypadkach konieczne może być zdecydowanie dokładniejsze badanie rezonansem magnetycznym oraz testy kliniczne (np. test Mathiasa). Leczenie schorzenia odbywa się zachowawczo lub operacyjnie i uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby. Przeważnie stosuje się to pierwsze, a celem prowadzonych działań jest wzmocnienie tzw. „gorsetu mięśniowego”. Podstawą jest kinezyterapia – przede wszystkim ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia ćwiczenia mięśni karku, pływanie, ćwiczenia oddechowe (pozwalające uruchomić klatkę piersiową). W kifozie młodzieńczej stosuje się również specjalne gorsety – ortezy (w przypadku, gdy choroba jest już w bardziej zaawansowanym stadium), a uzupełnieniem jest fizjoterapia i zabiegi takie jak zmienne pole magnetyczne na niskich częstotliwościach, laseroterapia, masaże podwodne, kąpiel perełkowa.