Nie zawsze dzieci mogą dorastać u boku biologicznych rodziców. Życie czasem tak pisze scenariusz, że dziećmi zajmują się wyznaczone osoby w placówkach, rodzinach zastępczych, wioskach rodzinnych czy innych formach opieki.
Wypalenie opiekunów niebiologicznych
W samolotach, gdy spada ciśnienie, dorosły maskę nakłada najpierw sobie, a dopiero potem dziecku. Dlaczego? Ponieważ by móc mówić, wspierać, chronić i dbać o malucha, trzeba być w stanie to robić, mieć siły i wewnętrze zasoby. I to, na co chcemy dzisiaj zwrócić uwagę, to ogromna konieczność wspierania opiekunów dzieci (i tych biologicznych, i nie). By dorośli mogli patrzeć na dziecko przez pryzmat jego pięknych potrzeb, słuchać z ciekawością i uważnością, szukać porozumienia przez dialog, pokazywać wartości i mądre granice w życiu, muszą mieć na to siły, zapał i środki. Pozostawieni sami sobie z codziennością pełną niespodzianek i wyzwań, mogą się pogubić i grozi im wypalenie, szczególnie opiekunom niebiologicznym. I chociaż brzmi to w pierwszym momencie trochę nieadekwatnie, to mowa o wypaleniu zawodowym. Jesteśmy na nie narażeni szczególnie w zawodach, w które angażujemy się z pasji i wyboru serca.
Wypalenie w uproszczony sposób ma następujący przebieg:
Rozpoczynając pracę, jesteśmy przepełnieni entuzjazmem – wierzymy, że wszystko jest możliwe, nasze wysiłki na pewno przyniosą efekty, angażujemy się maksymalnie w swoje zadania, nie dbając o bezpieczne granice. Po pewnym czasie dostrzegamy, że nie wszystko jest możliwe – czasem wręcz bardzo mało, a efekty naszych działań są mizerne. Okazuje się, że jest jakaś struktura, zasady, kultura organizacyjna, która nas ogranicza. I wtedy ta buzująca energia opada i pojawia się kolejny etap, który najlepiej określa słowo stagnacja. Czujemy, że nasze potrzeby nie są zaspokojone, to, co planowaliśmy zrealizować, nie udaje się. Kolejny etap to frustracja – kiedy staje się jasne, że dalsze wysiłki będą napotykać coraz większe trudności. Wtedy pojawia się apatia, czyli wypalenie – ciągłe zobojętnienie, brak równowagi i niezdolność do działania.
W kontekście roli rodzica lub opiekuna konsekwencje wypalenia wydają się mocno złożone. Oczywiście trudna jest sytuacja osoby borykającej się z tym syndromem, a konsekwencje jej samopoczucia przekładają się na jakość życia podopiecznych, czyli dzieci. Wpływają na ich poczucie bezpieczeństwa, na wzrost niepewności, na rozwijanie wewnętrznego potencjału czy po prostu na radość z życia. W takich momentach może do głosu dojść poczucie winy dziecka: czy jestem dość grzeczny? A może to przeze mnie? Trudności w relacji z opiekunem mogą przełożyć się na inne relacje, problemy szkolne, trudności z koncentracją i jeszcze wiele innych.
Warto wiedzieć, że na każdym etapie wypalenia możliwe jest zadbanie o siebie, zmianę nastawienia na bardziej realistyczne, zadbanie o warunki, w jakich pracujemy lub przebywamy, znalezienie źródeł energii i przywrócenie równowagi. I to pomaga – budzi ze stagnacji czy łagodzi frustrację. Na etapie apatii może być konieczne skorzystanie z terapii. Jedyne, co jest potrzebne, to rozpoznanie symptomów wypalenia – a to często jest najtrudniejsze.
Warsztaty dla opiekunów
Fundacja Porta przygotowała program przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu dla opiekunów dzieci pracujących w Wioskach SOS. W trakcie dwudniowego szkolenia uczyliśmy uczestniczki, jak rozpoznać symptomy, co one oznaczają i jakie można podjąć działania, aby zadbać o stan swojej energii. Uczestniczki szukały swoich sposobów na odzyskiwanie energii, na szukanie wsparcia, inspiracji oraz radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami.
W pierwszym szkoleniu wzięło udział 12 osób – bardzo zależy nam na tym, aby objąć nim kolejne grupy, wzmocnić efektywność programu poprzez sesje coachingowe oraz kontynuację warsztatów. Więc jeśli wierzysz, że z pustego nie da się nalać, to pomóż nam napełniać. Najłatwiej to zrobić, wspierając projekt, a więcej informacji na fundacjaporta.org.
