Fair Trade, czyli Sprawiedliwy Handel śmiało można nazwać “nową etyką ekonomii”. Od około 60 lat dobrze funkcjonuje na Zachodzie, natomiast u nas szuka sobie miejsca w biznesie i świadomości konsumentów.
Co to jest Fair Trade?
Robiąc zakupy być może zdarzyło się wam natrafić na produkty z logo Fairtrade. Oznacza ono, że producent otrzymał za nie sprawiedliwą cenę, a towar podlegał kontroli jakości na każdym etapie produkcji.
Kupując artykuły produkowane zgodnie z zasadami Fair Trade wspieramy ideę, która ma umożliwić godne funkcjonowanie oraz rozwój przedsiębiorstw z krajów Trzeciego Świata.
Dla mieszkańców tych terenów jest to szansa na obniżenie bezrobocia, a także pracę w odpowiednich warunkach, za sprawiedliwą zapłatę.
Handel bardziej ludzki
Celem organizacji Sprawiedliwego Handlu jest stawianie ludzi ponad zyskiem, szanowanie środowiska naturalnego i stworzenie lepszych warunków handlowych dla tych, którzy utrzymują się np. z uprawy herbaty, bananów, kawy czy produkcji biżuterii, zabawek. Aby było to możliwe wprowadzono międzynarodowe zasady Fair Trade.
Główne założenia Fair Trade:
- sprawiedliwa cena – zapłata za pracę musi być zgodna z lokalnymi uwarunkowaniami zatrudnienia i musi pokrywać koszty produkcji
- uczciwe stosunki handlowe – skracanie czasu oczekiwania na zapłatę; ograniczanie liczy osób zangażowanych w pośrednictwo handlowe, możliwość prefinansowania, czyli zapłaty części należności zanim otrzyma się produkt;
- odpowiednie warunki zatrudnienia – zapewnienie bezpiecznych warunków pracy i uczciwego wynagrodzenia; możliwość odejścia z pracy w każdym momencie; zgodny z prawem godzinny wymiar pracy; zapewnienie świadczeń socjalnych; możliwość awansu; brak zatrudniania dzieci; brak dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, pochodzenie, stan cywilny, poglądy polityczne ani orientację seksualną; zakaz stosowania kar cielesnych, obrażania, gróźb i innych form zastraszania; możliwość zrzeszania się; zwiększanie kwalifikacji pracowników
- demokratyczne zarządzanie – najważniejsze decyzje powinny być podejmowane z uwzględnieniem woli pracowników
- zwiększanie świadomości konsumentów – dostarczanie konsumentom wiedzy na temat producentów, produktów i warunków w jakich te produkty powstały; edukacja w zakresie podejmowania świadomych wyborów konsumenckich.
Obecnie certyfikaty Fair Trade przyznawane są m.in. takim produktom jak: banany, cukier, bawełna, kawa, kakao, herbata, kwiaty, miód, orzechy, ryż, przyprawy, zioła, wino. Poza artykułami spożywczymi należą do nich rękodzieła, tj.: dywany, maty, kosze, ceramika, biżuteria, rzeźby, zabawki, sprzęt kuchenny, piłki sportowe, odzież.
Wszystkie wytworzone metodami ekologicznymi – bez chemii, substytutów i składników modyfikowanych genetycznie.
Takie produkty muszą być certyfikowane na każdym etapie procesu produkcji: od wytwórcy po sprzedawcę. Jeśli zaangażowani są w to podwykonawcy, oni również muszą starać się o certyfikat. Handlowiec, który chce sprzedawać produkt oznaczony znakiem gwarancji FT, musi posiadać licencję stosowaną tylko do tego konkretnego artykułu a nie całej marki.
- FLO – CERT – firma której właścicielem jest FLO International (Failtrade Labelling Organizations International) – międzynarodowe stowarzyszenie zezwalające na używanie logo Fair Trade
- TransFair USA – amerykańska organizacja nadająca logo Fair Trade Certifield
- Runforest Alliance – organizacja chroniąca dziką przyrodę i ekosystemy, nadaje logo Runforest Alliance Certifield. (więcej na http://www.skp.pl/)
Produkty FT w Europie
Sprzedaż produktów z certyfikatem Fair Trade jest jednym z najszybciej rozwijających się segmentów handlu w Europie. Według dokumentu Komisjii Europejskiej (“Contributing to Sustainable Development: The role of Fair Trade and nongovernmental trade – related sustainability assurance schemes”), mieszkańcy Unii wydali na produkty Fair Trade w 2010 r. o ponad 70 % więcej, niż w 1999 r. Trzy lata temu europejczycy kupili towary FT za łączną kwotę około 2,3 mld euro, a i tak jest to zaledwie 1 % całego obrotu handlowego Wspólnoty.
Szacuje się, że w Europie jest około 60 tysięcy supermarketów, które w swoim asortymencie posiadają te towary i 2800 sklepów, które sprzedają niemal wyłącznie produkty z certyfikatem Sprawiedliwego Handlu. Przyczynia się do tego w dużej mierze wzrost świadomości konsumentów. Szwecja, Francja, Wielka Brytania to kraje najbardziej rozwinięte pod tym względem.
Fair Trade w Polsce
Niestety w Polsce certyfikowane produkty FT wciąż nie są zbyt popularne. Raport sporządzony przez Stowarzyszenie Konsumentów Polskich w 2010 r. (“Sprawiedliwy Handel w Polsce – stan obecny i perspektywy rozwoju”) donosi, że 77% badanych nie wie czym jest FT, ale 65 % popiera konieczność płacenia producentom sprawiedliwego wynagrodzenia. Z dokumentu wynika, że towary FT są u nas dostępne najczęściej w sklepach internetowych, a kiedy już pojawiają się na półkach, sprzedawcy nie potrafią udzielić konkretnych informacji na ich temat.
Wielu z nas może przyjąć, że założenia organizacji Sprawiedliwego Handlu to sprawa, która nie dotyczy nas osobiście – przecież dzieje się gdzieś daleko w Ameryce Łacińskiej i Afryce. Jednak to, co dla tamtejszych producentów może oznaczać lepsze warunki ekonomiczne, społeczne i ekologiczne, dla nas może mieć także wymierne korzyści. Mamy bowiem pewność, że kupując produkty Fair Trade kupujemy rzeczy lepszej jakości, naturalne, zdrowe, a także takie, które powstały w sposób sprawiedliwy i uczciwy.