Szkolna rzeczywistość

90 minut zajęć z angielskiego w tygodniu to z jednej strony całkiem dużo, ale w praktyce wcale nie oznacza 90 minut aktywnej nauki języka. 45- minutowa jednostka lekcyjna musi pomieścić czynności administracyjne – sprawdzanie obecności, wpisanie tematu czy oddanie kartkówek, odpowiedź ustną lub inną formę sprawdzenia wiedzy. Czasu na przeprowadzenie ćwiczeń językowych i przekazanie wiedzy pozostaje dużo mniej, niż wynika to z teorii. Do tego dochodzi liczebność grup – to kolejny czynnik, który wpływa na efektywność uczenia się języka. Praktyka pokazuje, że im mniejsza grupa dzieci, tym szansa na aktywny udział w lekcji wzrasta. Zgodnie z tą ideą wiele szkół decyduje się dzielić klasy na grupy językowe, co zdecydowanie ułatwia dzieciom uczenie się, a nauczycielom wybór takich metod, które umożliwiają zaangażowanie wszystkich uczniów.

Niestety, często przeszkodą trudną do pokonania jest ilość materiału, którą zgodnie z podstawą programową powinni przyswoić uczniowie, a także konieczność oceny ich postępów. Z rozmów z nauczycielami szkół systemowych wynika, że ilość materiału przekracza możliwości przekazania go w sposób aktywizujący i angażujący każdego ucznia. Trudno również oczekiwać, że dzieci w tym samym stopniu zapamiętają wszystkie informacje zasłyszane podczas lekcji. Ich wiedza i postępy są natomiast sprawdzane systematycznie (w formie sprawdzianów i testów) po przerobieniu danej partii materiału. Taka organizacja pracy wymusza dodatkową pracę dzieci w domu – niekoniecznie w celu ćwiczenia umiejętności językowych, ale po to, by zaliczyć test.

Taka nauka siłą rzeczy nie może być skuteczna z dwóch powodów:

1. Im większą partię materiału dziecko przyswoi naraz, tym więcej zapomni

Wyobraźmy sobie, że dziecko uczy się dużej ilości materiału naraz. Bezpośrednio po zakończeniu nauki zapewne jest w stanie przypomnieć sobie większość zapamiętanych informacji. Dzieje się tak, ponieważ materiał ten znajduje się w obszarze pamięci krótkotrwałej (to tzw. efekt świeżości, gdy najlepiej zapamiętywane są nowe informacje). Niestety, podczas konsolidacji wiadomości do pamięci długotrwałej ilość informacji (przy założeniu, że ich nie powtarzamy), znacząco spada. Potwierdzają to badania Hermanna Ebbinghausa, który opracował tzw. krzywą zapominania. Zauważył on, że największy ubytek w ilości zapamiętanych informacji następuje krótko po zakończeniu nauki. Już następnego dnia pamiętamy tylko połowę informacji, a dwa dni później tylko 25%.  Dziecko zdaje test następnego dnia, jednakże parę dni później w pamięci nie pozostaje wiele z przyswojonych wcześniej informacji. Efekt – piątka w dzienniku, ale brak postępów w realnej nauce języka.

[reklama id=”75024″]

2. Mózg potrzebuje powtórek do efektywnej nauki języka

Każda kolejna powtórka materiału przyczynia się do utrwalenia połączeń nerwowych, a tym samym do zachowania informacji na dłużej i łatwiejszego wydobywania jej z pamięci. Wynika to z mechanizmów kierujących uczeniem się: przypominanie informacji jest dużo skuteczniejsze w utrwalaniu śladów pamięciowych, niż zapamiętywanie ich od zera. Dlatego systematyczne powtarzanie małych partii materiału oraz częsty, regularny kontakt z językiem są tak niebywale istotne w procesie nauki.

Po kilku dniach bez kontaktu z językiem, zgodnie z krzywą zapominania, tracimy większość nabytej wiedzy. Oznacza to, że po takiej przerwie zasiadamy do nauki tak, jakbyśmy po raz pierwszy rozpoczynali naukę tego materiału. Kiedy natomiast stosujemy powtórki, wykonujemy wysiłek intelektualny (zwłaszcza jeśli dodatkowo stosujemy różne metody graficzne czy skojarzeniowe), dzięki czemu wzmacniamy połączenia i przyczyniamy się do utrwalenia informacji w naszej pamięci.

Przeczytaj także: 4 warunki efektywnej nauki języka w szkole

Work smart, not hard!

Skuteczna nauka języka obcego zawiera się w stwierdzeniu: „Work smart not hard”. Dzięki wiedzy o procesach poznawczych i regułach rządzących zapamiętywaniem informacji, jesteśmy w stanie mądrze i skutecznie uczyć dzieci języka obcego.

Jak skutecznie uczyć dzieci języka obcego? Przede wszystkim:

1. wcielić w życie zasadę: „więcej nie znaczy lepiej” i karmić dzieci mniejszą ilością materiału;
2. zadbać o systematyczność i ćwiczyć pamięć, czyli zapewnić dzieciom dostęp do języka najczęściej, jak to możliwe, w jak najmniejszych odstępach czasowych, np. poprzez wspólne czytanie (prostych) książek w języku angielskim, oglądanie bajek w oryginale, słuchanie muzyki, podcastów lub anglojęzycznego radia dla nastolatków, inscenizowanie scenek, a także angażujące zabawy i gry. Przeczytaj także: 8 zabaw po angielsku dla przedszkolaka;
3. jeśli to możliwe, stosować metodę zanurzenia w języku, czyli prowadzić zajęcia, lekcje, zabawy w całości w języku angielskim;
4. pamiętać, że mózg nie lubi nudy, dlatego im więcej różnych metod, skojarzeń, zabaw i aktywności – tym lepiej.

Przeczytaj także: Jak skutecznie uczyć się języka obcego? Jedyne przy współpracy ze swoim mózgiem!

Według ramowych planów nauczania obowiązujących w polskich szkołach szacowany poziom znajomości języka obcego po zakończeniu ósmej klasy szkoły podstawowej (czyli po ośmiu latach nauki języka) to A2+. Czy zatem dwie godziny tygodniowo angielskiego w szkole wystarczą, by efektywnie uczyć dzieci języka? Raczej nie. Jeśli jednak potraktujemy naukę języka w szkole nie jako jedyne, ale jedno z wielu źródeł kontaktu z językiem, możemy w skuteczny sposób podnieść efektywność nauczania.

Artykuł powstał przy współpracy z helendoron.pl