I trymestr ciąży. Wszystko, co powinniśmy wiedzieć o pierwszym okresie ciąży

Dwie kreski

Wiadomość o nowym życiu, które się w nas rozwija, bywa oczekiwana, bywa też zaskoczeniem. Czasem na widok dwóch kresek, obok spodziewanej euforii, radości i błogości (albo nawet zamiast niej) pojawiają się emocje trudne do zaakceptowania przez przyszłą Mamę i jej otoczenie. Lęk, obawy, poczucie końca „czegoś”, nieodwracalności… Bywa, że kobieta ma ochotę odwrócić czas i żałuje, że się udało. Wraz z takimi emocjami pojawia się często poczucie winy i rodzące się przekonanie, że nie będzie się „dobrą mamą”. Jednak taki emocjonalny dwugłos zdarza się często i jest naturalną reakcją na tak wielką sprawę, jaką jest powołanie do życia nowego człowieka, wzięcie odpowiedzialności za niego, wychowanie. To często przejaw ważnych pytań stawianych samemu sobie – jakim rodzicem chcę być, co mam do zaoferowania mojemu dziecku, gdzie sam mam oparcie i swoje źródło siły. To też często ostateczny czas na odcięcie pępowiny od swoich rodziców, przejście na drugą stronę barykady.

Warto pozwolić sobie na odczuwanie tych emocji – nie tyle po to by się w nich pogrążyć i pielęgnować np. swoje obawy i wątpliwości, ale by znaleźć ich źródło. Dopuścić te emocje, aby zaakceptować to, co się pojawia – bez oceniania, co powinna lub czego nie powinna odczuwać przyszła Dobra Matka. Zrozumieć, skąd się to bierze i spróbować się temu przyjrzeć. Może rozmowa z kimś zaufanym, kto nie oceni naszych emocji, nie zaneguje ich ani nie zbagatelizuje będzie dobrym pomysłem. Czasem prowadzenie szczerego pamiętnika bywa pomocne – możemy nazwać to, co kotłuje się w środku, a spisując, niejako się od tego uwolnić.

Błogosławiony stan?

W pierwszym trymestrze ciąży ze strony ciała mogą pojawić się objawy takie jak:

• nudności
• wymioty
• senność
• rozdrażnienie
• ból piersi
• ból w dole brzucha.

Nudności i wymioty możesz złagodzić:

• jedząc niewielkie ilości a często
• zaczynając dzień (jeszcze w łóżku) niewielką przekąską
• pijąc napar z korzenia imbiru lub dodając odrobinę tej przyprawy do herbaty lub dania
• unikając słodyczy, ciężkostrawnych i smażonych dań oraz długotrwałego uczucia głodu
• czasem pomaga wąchanie cytryny, imbiru lub koperku (możesz je nosić w torebce)
• leki przeciwwymiotne możesz brać jedynie po konsultacji z lekarzem
• pamiętaj o uzupełnianiu płynów, jeśli wymiotujesz – najlepiej wodą niskozmineralizowaną.

Na senność pomaga:

• wydłużenie snu nocnego (szczególnie korzystne jest kładzenie się już w okolicy 21, gdyż ten sen jest najbardziej regenerujący)
• spanie w ciemnym pomieszczeniu (bez migających diod, np. od komputera czy telefonu)
• ucinanie sobie popołudniowej drzemki
• spacery na świeżym powietrzu
• regularne wietrzenie pomieszczenia, w którym się przebywa w ciągu dnia i śpi w nocy

Ból piersi
Jest objawem naturalnym i związanym z procesem dojrzewania piersi, by mogły produkować mleko po porodzie. Nie jest to objaw niepokojący, wręcz przeciwnie. Objaw ten minie wraz z I trymestrem ciąży.

Ból w dole brzucha
Może pojawić się w czasie spodziewanej miesiączki. Zawsze najlepiej skontaktować się z lekarzem lub położną prowadzącą ciążę.

Część z tych dolegliwości jest wynikiem zmian hormonalnych. Czasem jednak mają one związek z emocjami i postawą kobiety lub nasilają się ze względu na te czynniki. Ciało to czuły instrument. Czasem to, co w nas ukryte, uzewnętrznia się właśnie za jego pośrednictwem.

Jeśli jakieś objawy ciąży utrudniają Ci funkcjonowanie lub są intensywne – przyjrzyj się im. Być może Twoje ciało próbuje dać ci do zrozumienia, że o jakiś obszar twojego życia trzeba bardziej zadbać.

Nudności czy silne wymioty mogą towarzyszyć mamom, które czują, że coś w ich życiu wymaga uporządkowania, że coś należałoby zostawić, odrzucić, odłożyć w czasie. Czasem są to plany – praca, wakacje czy szkolenie, z których dobrze byłoby zrezygnować, ale nasze poczucie zobowiązania sprawia, że nie chcemy tego zrobić, nie chcemy zawieść siebie lub kogoś ważnego. Powoduje to rozterkę i wewnętrzny rozdźwięk. Spokojne przemyślenie i ustawienie priorytetów może pomóc. Oczywiście niekoniecznie rezygnacja z planów czy marzeń jest rozwiązaniem – czasem właśnie pozwolenie sobie na to, czego pragnie kobieta, sprawia, że czuje się ona szczęśliwa i spokojna. Pełne, radosne życie nie kłóci się z macierzyństwem, lecz jest jego pożądanym elementem.

Ogromna senność i uczucie zmęczenia mogą być wskazówką do zadbania o siebie, pozwolenia sobie na „nicnierobienie”, zwolnienie rytmu. A to wszystko bez wyrzutów sumienia czy złości na własną „bezproduktywność’. Bywa to trudne, bo od dzieciństwa jesteśmy uczone, że bez „pracy nie ma kołaczy”. Premiowany jest właśnie wysiłek, ruch, aktywność i bycie „na bieżąco”. Warto spojrzeć na swoje zmęczenie i potrzebę snu jak na potrzebę realną i dobrą, potraktować sen i odpoczynek jak tabletkę z witaminami ciążowymi. Tyle, że dużo przyjemniejszą w zażywaniu.

Rozdrażnienie może towarzyszyć mamom aktywnym, panującym nad sytuacją, świetnie zorganizowanym i samodzielnym. Wkraczają bowiem na nieznany teren, pełen nowości, nieprzewidywalny. To teren, w którym dla wielu współczesnych kobiet dotychczasowe życiowe „prawo jazdy” na niewiele się zdaje. Wynik w niewielkim stopniu zależy od naszych starań i wysiłków intelektualnych, do których jesteśmy przyzwyczajone. Gwałtowna zmiana życiowych „zasad ruchu” może się wydawać trudna.

Bywa, że te „cielesne sensacje” są wynikiem po prostu nagłego i niecodziennego jednak w naszej kulturze zwrotu w kierunku ciała, poświęcenia mu uwagi. Paradoksalnie, mimo dużego zainteresowania współczesnej kultury naszym zewnętrznym wizerunkiem, rozmiarami i kształtami, ciało bywa traktowane jak przedmiot, który się formuje, ćwiczy, poddaje zabiegom i pielęgnacji, by osiągnąć pożądany efekt. Ciąża sprawia, że uwaga skierowana jest do wewnątrz – ciało staje się podmiotem, który ma swój własny język, który czegoś potrzebuje, wymaga, coś komunikuje – a dzięki temu umożliwia komunikowanie się z dzieckiem, dbanie o nie i okazywanie mu rodzącej się miłości. Bywa, że kobieta wsłuchując się w swoje ciało doświadcza różnych, nie zawsze przyjemnych emocji. Bywa to trudne, bo te sygnały nie są silnymi, jednoznacznymi komunikatami. Potrzeba uwagi, troski i spokoju, których często nie umiemy udzielać samym sobie. Cierpliwość i wyrozumiałość dla samych siebie a także akceptacja są tu bardzo pomocne. Warto pamiętać, że ciąża to nie sprawdzian, to nie plan do wypełnienia albo cele do zrealizowania. Nie podlega ocenie – nawet tej najsurowszej, naszej własnej.

Opieka

Aby kobieta i jej dziecko w czasie całej ciąży czuły się dobrze i spokojnie, warto zadbać o wszystkie sfery ich życia. Czymś oczywistym jest wizyta u lekarza czy położnej (która również może prowadzić ciążę samodzielnie). Medycyna zadba o zdrowie i bezpieczeństwo obojga. Warto znaleźć specjalistę, którego światopogląd i wizja ciąży oraz porodu odpowiada naszemu. To zapewni nam spokój i poczucie zrozumienia. Może mieć też daleko idące skutki na wypadek jakichkolwiek nieprawidłowości czy odchyleń od norm statystycznych – jednomyślność i zaufanie do prowadzącego ciążę specjalisty jest w takim wypadku bardzo pomocne.

Bardzo dobry wpływ na kobietę w ciąży ma znalezienie sobie grupy wsparcia. Inne kobiety mogą nas wesprzeć i towarzyszyć w drodze ku macierzyństwu. Kobiety, które są doświadczone w byciu matką lub we wspieraniu przyszłej matki, które mają zaufanie do procesu ciąży i porodu, w obecności których inne kobiety czują się dobrze, spokojnie i swobodnie. Obecność takich kobiet wpływa bardzo pozytywnie na oczekującą dziecka kobietę, buduje jej wiarę we własne kompetencje, a obserwacja innych kobiet pielęgnujących własne dzieci skutkuje pozytywnymi wnioskami.

Nowe życie w nas

Trzecim obszarem, o który warto zadbać w tym czasie, jest sfera ducha. Dobrze w tym czasie otaczać się pięknem, spokojem i harmonią. Oglądać filmy, czytać książki i słuchać muzyki, która wprowadzi nas w świat pełen pozytywnych emocji. Dzisiejsza rzeczywistość, pełna bodźców, reklam, bombardujących nas przekazów medialnych, sprawia, że stajemy się mniej wrażliwe na to, co delikatne. Dobrym pomysłem jest poświęcenie pierwszego trymestru na wyciszenie się i dostrojenie do subtelnych tonów budzącego się w nas nowego życia.

Zobacz, jak duże jest twoje dziecko w pierwszym trymestrze ciąży.

Ćwiczenia i dieta w I trymestrze ciąży

Warto prowadzić zdrowy tryb życia, jednak I trymestr ciąży to nie jest dobry czas na wprowadzanie drastycznych zmian w swoich przyzwyczajeniach. Jeśli dotąd – czyli do momentu, gdy dowiedziałaś się o tym, że jesteś w ciąży – ćwiczyłaś, biegałaś, uprawiałaś regularnie jakiś sport (przynajmniej raz w tygodniu) możesz to robić nadal po konsultacji z lekarzem lub położną prowadzącą ciążę. Jeśli nie prowadziłaś aktywnego trybu życia, najlepiej odłożyć ćwiczenia na II trymestr. Zamiast nich można codziennie spacerować albo chodzić na basen, tak, aby te aktywności nie były forsowne. Warto je też skonsultować z lekarzem lub położną.

Dieta kobiety, która zaszła w ciążę powinna być zdrowa i pełnowartościowa. Należy zrezygnować z wysokoprzetworzonych składników, gotowych dań, wyeliminować lub zmniejszyć do minimum konserwanty i sztuczne dodatki. Niewskazane są słodkie napoje gazowane, kawa, duże ilości czarnej herbaty. Zdrowa dieta powinna zawierać przede wszystkim kasze, nieprzetworzone ziarna zbóż, zdrowe naturalne tłuszcze, owoce i warzywa, ryby, mięso i jajka – najlepiej z hodowli ekologicznych lub znanych nam, bezpiecznych źródeł. Do picia najlepsze są ziołowe i owocowe herbaty, własnoręcznie przygotowane kompoty oraz woda. Słodzić najlepiej naturalnymi metodami np. miodem. Należy zupełnie zrezygnować z alkoholu.

W ciąży zwiększa się objętość krwi, w związku z czym spadają wartości żelaza. Należy dostarczać żelazo w produktach, które oczekująca mama zjada, przede wszystkim są to:

• soja,
• żółtko jaja,
• fasola,
• kasza gryczana, jęczmienna, manna,
• płatki owsiane, jęczmienne, gryczane,
• mąka – pszenna razowa, żytnia razowa,
• natka pietruszki,
• suszone morele i śliwki, rodzynki,
• sezam,
• brokuły.

Produkty te należy łączyć z tymi zawierającymi witaminę C, która ułatwia wchłanianie żelaza, np.:

• papryka,
• brukselka,
• porzeczki,
• kalafior,
• szpinak,
• truskawki,
• cytryna,
• kapusta – kiszona i świeża,
• pomidory.

W pierwszym okresie ciąży warto pić ziołowe herbatki, w skład w których wchodzić będą:

• imbir (łagodzi nudności i wymioty – w postaci naparu lub przyprawy),
• mniszek lekarski (ułatwia trawienie),
• melisa (uspokaja),
• nagietek (zapobiega poronieniom),
• pokrzywa (zawiera żelazo i dużo witamin),
• rumianek (uspokaja, ułatwia trawienie).

Unikaj: żeń-szenia, krwawnika, tymianku, podbiału, anyżku, hibiskusa, lukrecji, mięty polnej, pluskwicy groniastej, szałwii oraz liści malin (możesz je pić po 36 tygodniu ciąży).

Pierwsze przygotowania

• Zastanów się, gdzie i z kim chcesz rodzić.
• Skontaktuj się z doulą, osobistą położną lub położną przyjmującą porody domowe – jeśli z ich usług pragniesz skorzystać.
• Z wyborem szpitala możesz poczekać do czasu, gdy stworzysz plan porodu po zajęciach w szkole rodzenia – to da ci lepszy obraz i więcej informacji, czego oczekujesz od placówki, z której usług chcesz skorzystać.
• Szkołę rodzenia najlepiej zaplanować na 6 miesiąc ciąży – porównaj ofertę dostępną w twoim mieście i wstępnie dokonaj wyboru, zadzwoń i zapytaj, kiedy najlepiej zarezerwować miejsce.