Jak rozmawiać z dziećmi o seksualności. Fragment książki "Rozwój seksualny dzieci"

Podczas rozmowy z dziećmi o seksie i seksualności warto:

Mówić prawdę – dzieci wierzą w to, czego dowiadują się od rodziców i innych, ważnych dla nich dorosłych. Jest to więc podwójnie ważne, aby mówić prawdę – na podstawie tych słów dziecko tworzy obraz świata, przekonania o seksualności, ciele, płci itp. Używać poprawnych nazw części ciała – u dziewcząt będą to określenia takie jak: wulwa, wzgórek łonowy, srom, wargi sromowe, wagina, łechtaczka, cewka moczowa, wejście do pochwy, pochwa, perineum, krocze, odbyt; u chłopców: wzgórek łonowy, penis, prącie, członek, trzonek penisa/prącia, żołądź, rowek zażołędny, wędzidełko, moszna, woreczek/worek mosznowy, perineum, krocze, odbyt, cewka moczowa.
Mówić prostym, zrozumiałym dla dziecka językiem – dostosować zwroty i terminologię do wieku dziecka. Trzylatka nie będzie interesowała jeszcze szczegółowa budowa ciała, raczej będzie chciał poznać nazwę i funkcję danego narządu, natomiast dla 5-latka takie informacje będą już zbyt ogólne – dziecko w tym wieku będzie chciało wiedzieć więcej, np. dlaczego penis ma wzwód, co robią plemniki, dlaczego kobiety miesiączkują.
Dostosowywać długość wypowiedzi do wieku dziecka – im młodsze dziecko, tym mniejsza umiejętność skupienia uwagi. W rozmowie z 3-latkiem dorosły ma do dyspozycji zaledwie 2–3 minuty, podczas gdy 5-latki i starsze dzieci będą już z uwagą angażowały się w rozmowę, zadawały kolejne pytania i słuchały odpowiedzi na jeden temat nawet przez kilkanaście minut.
Korzystać z pomocy, np. książek – zadbać jednak o to, by lektury, filmy czy zabawki nie wyeliminowały prawdziwej, uważnej, świadomej obecności w rozmowie. Nawet najlepsza książka nie jest w stanie zastąpić rodzica – jego troski, emocji, tonu głosu. W rozmowie o seksualności nie chodzi tylko o przekazanie merytorycznych informacji. Na podstawie gotowości rodzica do zaangażowania się w dialog dziecko buduje obraz tego, jakie jest nastawienie opiekuna do rozmów o tematach intymnych, czy można z nim rozmawiać o wszystkim, czy też stawiane są pewne granice w wyborze tematów. Dodatkowo z tonu głosu i sposobu rozmowy maluch buduje sobie przekonania o seksualności. Te niewerbalne komunikaty w ważny sposób wpływają na kształtowanie się postawy dziecka wobec seksualności. Jeśli więc w odpowiedzi na pytania rodzic zawsze wyciąga książkę lub inne pomoce dydaktyczne, przekazuje w ten sposób komunikat: „Nie mam zdania w tym temacie, nie wiem, jak o tym opowiedzieć. Poszukaj informacji tutaj”.
Mieć wewnętrzną gotowość do rozmów z dzieckiem o wszystkim – niektóre pytania bywają niewygodne lub mogą zostać zadane w trudnym dla rodzica momencie. Największą trudnością zgłaszaną przez rodziców jest jednak ich wewnętrzna konsternacja, zwłaszcza kiedy dzieci wprost pytają o seks. Zdarza się, że – zaskoczeni – reagują odruchowo, np. ucinając temat. Aby uniknąć takiego scenariusza, warto, aby rodzice dali sobie wcześniej czas do spokojnego i głębokiego przemyślenia własnych opinii, postaw, nastawienia do ciała i seksu. Dzięki temu w momencie usłyszenia pytania nie będą musieli już zastanawiać się nad odpowiedzią, lecz będą mogli skorzystać z opracowanych wcześniej przez siebie fundamentów i na tym budować swoje odpowiedzi.

seria rodzicielska

Rozwój seksualny dzieci

Pierwszy całościowy poradnik o rozwoju seksualnym dzieci 0—18 lat.

Kiedy rodzice znają i stosują powyższe „zasady”, rozmowy z dziećmi stają się zdecydowanie łatwiejsze. Zwykle pozostaje w nas, jako dorosłych, pewien dylemat odnośnie do tego, jakich słów używać i jak dużo informacji przekazać dziecku. Z jednej strony maluchy mają prawo do wiedzy, z drugiej – może istnieć w rodzicach obawa przypadkowej seksualizacji dzieci.

Warto jeszcze przeczytać:

Pierwszy seks mojego dziecka

W rozmowach warto podążać za dzieckiem. Kiedy pewien temat jest dla niego interesujący, zapewne będzie go drążyć do czasu, aż poczuje się usatysfakcjonowane zdobytą wiedzą lub znudzone. Podobnie jest w przypadku seksualności – gdy dziecko zaczyna zgłębiać kwestię cielesności bądź seksualności, może przez pewien czas być bardzo monotematyczne. Zadawać podobne pytania, szukać treści nawiązujących do tego tematu, dopytywać o większą liczbę szczegółów, by po pewnym czasie nasycić się wiedzą i skupić swoją uwagę na zupełnie innym problemie. Warto wytrwale rozwiewać wątpliwości dziecka.

Pytania do rodzica:

Czym jest dla mnie seks i przyjemność? Jak oceniam seks oraz przyjemność? Czym jest dla mnie orgazm?
Jakie informacje o seksie, seksualności i związkach oraz relacjach intymnych słyszałem/słyszałam od moich rodziców? Czy chcę, aby moje dziecko dostało taki sam przekaz? Jeśli inny, to co chcę w nim zmienić? W jaki sposób mogę pokazać tę wartość mojemu dziecku?
Skąd dowiedziałem się o seksie? Czy były to dla mnie informacje ciekawe, czy raczej zaskakujące, a być może nawet straszne?
Czy chcę, aby moje dziecko miało takie samo postrzeganie seksu, jakie miałem/miałam w dzieciństwie?
Jakie mam podejście do własnego ciała? Co w sobie lubię? Czy chcę, aby moje dziecko miało takie samo podejście do swojego ciała, jakie ja mam do swojego?
Jakiego życia seksualnego chcę dla mojego dziecka?
Do czego (poza prokreacją) potrzebny jest seks? Co daje mi seks?