Pytanie matki:
Zastanawiam się, jak reagować na kłamstwa dzieci? Mam czteroletnią córkę, która zaczęła rozumieć, że dorośli nie są wszechwiedzący i że może coś przed nami ukrywać albo opowiadać nieprawdziwe historie. Wiem, że to naturalna faza rozwoju, pytanie jednak, co odpowiadać, kiedy ona otwarcie kłamie?
Uwaga! Reklama do czytania
Jak zrozumieć małe dziecko
Poradnik świadomego rodzicielstwa
Cud rodzicielstwa
Wsłuchaj się naprawdę w głos swojego dziecka
Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli
Czasami są to czyste fantazje, na przykład: „Zmarli leżą pod ziemią. I oni pod ziemią pływają i zbierają kwiaty. Znam jednego zmarłego, poszłam z nim pływać pod ziemią”. Odpowiadam wtedy coś w rodzaju: „To bardzo ciekawa historia”. Ale jej opowieści mogą być także bardziej niepokojące, na przykład: „Anders kopał mnie dzisiaj w przedszkolu”. Problem w tym, że Anders skończył przedszkole wiele miesięcy temu. Albo: „Dziś w przedszkolu była pani na zastępstwo. Uderzyła mnie”. Tłumaczyliśmy jej, że rzeczy mogą dziać się naprawdę albo w fantazji. Na zewnątrz głowy albo w środku głowy. Jednak ona nadal utrzymuje, że to prawda i, że była bita albo nazywana głupkiem w przedszkolu.
Chcę, by moje dziecko czuło, że gdy coś mi powie, to wezmę to na poważnie. Ale wiem, że powyższe historie z przedszkola nie są prawdą. Jak więc mam reagować?
Odpowiedź Jespera Juula:
Ma pani rację twierdząc, że córka jest w takim wieku, kiedy wymyśla się wszelkie możliwe i niemożliwe historie. Można porównać to do snu lub koszmaru, bo jest to sposób, w jaki dziecko przepracowuje swoje wrażenia, informacje i historie innych ludzi tak, aby mogły znaleźć swoje miejsce w jego świadomości. Państwa nastawienie do tych opowieści jest dobre i rozsądne. Najważniejsze, by dorośli nie zadawali umoralniających pytań i nie potępiali spontanicznych i niewinnych aktywności mózgu dziecka.
Życie seksualne rodziców
Zacznij świadomie budować swoją relację z partnerem
Jak zrozumieć się w rodzinie
Jak dostrzec potrzeby innych i być wysłuchanym
Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli
Na historie z przedszkola, które pani przywołuje, odpowiedziałbym pewnie: „Oj, to nie było miłe. Daj znać, jeśli to stanie się znowu i będziemy mogli porozmawiać z tym, kto to robi”. Proszę dać córce jeszcze rok lub dwa, od czasu do czasu zadając odpowiednie pytanie: „Czy to było w środku głowy, czy na zewnątrz?”. Jeśli odpowie „na zewnątrz” o czymś, co było czystą fantazją, to proszę powiedzieć: „Myślę, że to jednak było w głowie”, i nie wracać do sprawy.
Jeśli dzieci między 8 a 18 rokiem życia kłamią bądź mówią nieprawdę, dzieje się tak niemal zawsze z jednego powodu: ich rodzice, według mniemania dzieci, nie są w stanie poradzić sobie z prawdą. Czyli na przykład: bardzo się rozzłoszczą, będzie im przykro, będą rozczarowani i temu podobne. W sytuacjach, kiedy rodzice używają surowych kar fizycznych, pojawić się może strach, który prowadzi do milczenia lub kłamstwa.
Często motywy dzieci i młodzieży są bardziej subtelne i złożone, tak jak w tych historiach:
Dwunastoletnia dziewczynka od miesięcy nie mówi rodzicom, że ma problemy w szkole. Schowała także list, który szkoła do nich wysłała. Sprawa zmienia się w prawdziwy dramat, gdy rodzice się o tym dowiadują i stwierdzają, że już nigdy nie będą mogli na córce polegać, a ona cierpi z tego powodu. Dopiero, gdy neutralna osoba wskazuje, że dziecko mogło mieć inne motywy, dziewczynka się załamuje i mówi, że w małżeństwie rodziców od wielu miesięcy jest kryzys. Nie chciała być powodem pogorszenia stosunków między nimi.
Dzieci zawsze robią wszystko po to, by być dla rodziców kimś jak najbardziej wartościowym. Jednak z powodu braku doświadczenia nie zawsze dokonują najmądrzejszych wyborów.
Nowa dyscyplina. Ciepłe, spokojne i pewne wychowanie od małego dziecka do nastolatka
Jak być przewodnikiem dziecka i odpowiedzialnie orientować je w tym chaotycznym świecie.
Autor mówi: rodzice, nie warto wdawać się w negocjacje, ciągle prosić, stawiać tylu pytań. Mamy inne rozwiązania, znacznie skuteczniejsze i korzystniejsze dla naszych relacji z dziećmi. Stoi za nimi nowa dyscyplina. I wcale nie trzeba być przy tym surowym.
Dziesięcioletni chłopiec poszedł na rower z przyjaciółmi. Było lato i chłopcy jeździli bez koszulek. Na stromym zboczu chłopiec się przewrócił, zadrapał klatkę piersiową i całkiem poważnie się zranił. Zamiast powiedzieć rodzicom o wypadku i jechać do lekarza, codziennie wybiera się nad morze i myje rany w słonej wodzie. Usłyszał gdzieś, że to przeciwdziała zapaleniu. Kiedy rany się zrastają, matka odkrywa, co się stało. Robi jej się przykro i pyta: „Dlaczego nic nie powiedziałeś?”. Chłopiec odpowiada cicho: „Nie wiem…”, mimo że dobrze wie, dlaczego. Jego ojciec od paru lat jest poważnie chory i syn nie chciał dodatkowo obciążać mamy.
Przykłady mogłyby dotyczyć także szesnastolatki, która nie mówi rodzicom, że jest w ciąży albo osiemnastolatka, który pożyczył rodzinne auto i „zapomniał”, że dostał mandat za przekroczenie prędkości.
Bądźcie ostrożni z moralnym potępianiem i porównywaniem dzieci z dorosłymi. Na przykład twierdzenie, że „nigdy nie okłamujemy naszych dzieci” rzadko jest niepodważalne, zwłaszcza jeśli do kłamstwa zaliczymy przemilczanie i te sytuacje, w których okłamujemy samych siebie.
