Tłuszcze w diecie dzieci – co jeść, a czego unikać

Rodzaje tłuszczów

Dietetycy i lekarze wyróżniają tłuszcze roślinne i zwierzęce (podział ze względu na źródło pochodzenia) oraz nasycone i nienasycone (podział ze względu na budowę).

Tłuszcze stałe to najczęściej tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego, takie jak: smalec, masło, śmietana, tłuszcz znajdujący się w wołowinie czy wieprzowinie, ale stałe mogą być także tłuszcze roślinne – np. olej kokosowy. Tłuszcze nienasycone występują w olejach (w temperaturze pokojowej zachowują stan ciekły), najważniejsze z nich to wielonienasycone kwasy omega-6 i omega-3, których organizm człowieka nie jest w stanie sam wyprodukować.

Dziś już wiemy, że warto zdecydowanie zmniejszyć spożycie tłuszczów nasyconych, odpowiedzialnych za wysoki poziom cholesterolu we krwi, który może prowadzić do rozwoju miażdżycy. Podległy Ministerstwu Zdrowia Instytut Żywności i Żywienia wykazuje w swoich analizach, że zmiana żywienia, jaka nastąpiła w XX wieku (zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych na rzecz tłuszczów roślinnych), znacząco przyczyniła się do zmniejszenia umieralności z powodu chorób układu krążenia.

[reklama id=”61831″]

Rola tłuszczów w diecie dziecka

Dieta dzieci wymaga szczególnej uwagi. Rozwijający się organizm potrzebuje zbilansowanych posiłków, które dostarczą mu właściwych składników odżywczych, niezbędnych do budowy tkanek i prawidłowego funkcjonowania.

Tłuszcze pełnią wiele funkcji w organizmie, m.in.:

• Biorą udział we wchłanianiu i transporcie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K), których niedobór może zaburzać prawidłowy rozwój i wzrost dziecka.
• Stanowią element budujący błony komórkowe oraz hormony, tym samym wpływają na odpowiedni poziom hormonów i ich właściwy transport.
• Wspierają rozwój siatkówki oka.
• Wpływają na rozwój mózgu.

Dodatkowo poprawiają smak i zapach pokarmów, co może mieć duże znaczenie podczas wprowadzania nowych produktów do diety małego dziecka.

W ostatnich latach liczne badaniach naukowe wykazały korzystny wpływ wielonienasyconych kwasów tłuszczowych na organizm człowieka. Badaniami tymi objęto między innymi kwasy omega-3 i omega-6, których organizm ludzki nie jest w stanie syntetyzować (dlatego tak ważne jest, aby były mu one dostarczane wraz z pożywieniem, na przykład pod postacią ryb i owoców morza).

Wśród najważniejszych kwasów omega-3 wyróżniamy: ALA (kwas alfalinolenowy; jest zaangażowany w prawidłową resorpcję kości, utrzymując je w dobrej kondycji), EPA (kwas eikozapentaenowy; odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego), DPA (kwas dokozapentaenowy), DHA (kwas dokozaheksaenowy; szczególnie ważny w rozwoju układu nerwowego oraz narządów takich jak mózg, serce, siatkówka).

Bardzo duże znaczenie dla organizmu ma stosunek kwasów nienasyconych omega-6 do kwasów omega-3, który w zdrowej diecie powinien wynosić 3:1 lub 2:1. Badania przeprowadzone na Georgetown University pod kierownictwem profesora onkologii Fung Lung Chunga wykazały, że zbyt wysokie spożycie kwasów omega-6 w stosunku do kwasów omega-3 może mieć działanie rakotwórcze ze względu na tworzenie się związków addytywnych powodujących mutacje DNA (gumc.georgetown.edu).

Źródło: ro.uow.edu.au

Badania (ro.uow.edu.au) wykazały, że dzieci z deficytami uwagi (ADHD) mają niski poziom kwasów nienasyconych. Inne badania (ncbi.nlm.nih.gov) sugerują natomiast, że wzbogacenie posiłków w kwasy omega-3 może przyczynić się do złagodzenia objawów tego zaburzenia.

Olej rzepakowy w połączeniu z olejem słonecznikowym to idealny zestaw dla najmłodszych

Małym dzieciom wszelkich niezbędnych kwasów tłuszczowych dostarcza mleko mamy. W drugim roku życia mózg podlega intensywnym zmianom (do których niezbędne są nienasycone kwasy tłuszczowe), dlatego też WHO zaleca karmienie naturalne do końca drugiego roku życia i dłużej. Gdy mleko mamy przestaje być główny pokarmem dziecka, rozszerzając dietę malucha, warto zwrócić uwagę na rodzaje podawanych mu tłuszczów.

Zalecanym tłuszczem dla najmłodszych jest bezerukowy olej rzepakowy. Oto dlaczego:

1. W oleju rzepakowym występuje idealna proporcja nienasyconych kwasów omega-6 do kwasów omega-3, dlatego olej rzepakowy i słonecznikowy (najlepiej jako gotowa mieszanina w odpowiednich proporcjach) to najlepsza propozycja dla najmłodszych, u których niezbędna jest podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych.
2. Nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w oleju rzepakowym są szczególnie ważne u dzieci ze względu na dynamiczny rozwój ich mózgu i układu nerwowego. Kwasy te biorą również udział w budowaniu nowych komórek oraz wspierają rozwój siatkówki oka.
3. Olej rzepakowy jest bogaty w witaminy A i E, wspiera też wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli A, D, E i K.
4. Olej rzepakowy pomaga zachować równowagę hormonalną oraz usprawnia transport hormonów w organizmie.

Należy zwrócić szczególną uwagę na to, by podawany olej rzepakowy był naturalny i tłoczony na zimno (najlepiej naturalną metodą).

Olej rzepakowy powinien być także bezerukowy, czyli nie powinien zawierać kwasu erukowego – organicznego związku chemicznego (jednonienasyconego kwasu tłuszczowego omega-9) występującego w rzepaku i gorczycy. Badania wykazały, że wpływa on na otłuszczenie serca i wątroby oraz działa hamująco na wzrost organizmu (stosowna informacja powinna znaleźć się na opakowaniu lub stronie internetowej producenta).

Jak podawać dzieciom właściwe oleje?

Oleje roślinne (a w szczególności olej rzepakowy) to najlepszy dodatek do pierwszych zupek czy kaszek. Najlepiej dodawać je bezpośrednio do potraw. Olejów naturalnie tłoczonych na zimno nie należy podgrzewać ani na nich smażyć.

Zalecana dzienna dawka oleju rzepakowego to:

• dla osoby dorosłej – 2 łyżki,
• dla dziecka w wieku 6–12 miesięcy – 31–43 g,
• dla dzieci od 1 do 3 lat – 33–39 g.

Jedna łyżka oleju to około 12–15 gramów tłuszczu.

Należy pamiętać, że w innych produktach podawanych dziecku (w rybach, awokado, orzechach itp.) również występują tłuszcze, zatem ilość oleju rzepakowego dodawanego do posiłku powinna być odpowiednio dobrana i przeliczona.

Jakie oleje kupować i jak je przechowywać?

• Najlepsze oleje to te tłoczone na zimno (do 40°C), naturalne, nierafinowane; rafinacja to proces obróbki w wysokich temperaturach z użyciem rozpuszczalników chemicznych, w których nienasycone kwasy tłuszczowe przekształcają się w niebezpieczne tłuszcze trans.
• Naturalne oleje należy przechowywać w ciemnych butelkach w chłodnym miejscu (najlepiej w lodówce, w temperaturze 4–10°C) i nie dłużej niż 6 miesięcy od daty tłoczenia, aby zawarte w nich kwasy tłuszczowe nie uległy zniszczeniu.
• Oleje tłoczone na zimno zachowują swoje wartości odżywcze oraz naturalne witaminy i nie są wzbogacane o sztuczne składniki (syntetyczne witaminy czy barwniki).
• Najbardziej wartościowe są oleje roślinne pochodzące z małych tłoczni, pozyskiwane metodami tradycyjnymi, w przypadku których czas pomiędzy produkcją a dostarczeniem do konsumenta jest jak najkrótszy. Takie oleje dostępne są w polecanej przez nas rodzinnej manufakturze Olini.

Zdrowe i zbilansowane posiłki to podstawa dobrego samopoczucia, a w przypadku dzieci – również prawidłowego rozwoju. Dobry tłuszcz powinien być niezbędnym elementem codziennej diety, nie należy się go bać! Warto wybierać oleje naturalne, rodzimej produkcji i wytwarzane z dbałością o każdy szczegół.

Polecamy naturalny olej dla dziecka (tłoczony na zamówienie) z Olini.pl