Zupa to jeden z najzdrowszych i najbezpieczniejszych pokarmów świata – dla każdego, w każdym wieku i sytuacji zdrowotnej. Kwestia dotyczy tylko tego, z czego są one wyprodukowane i czy ugotowaliśmy je we własnym garnku, na naturalnych składnikach, z dobrym humorem. Oczywiście rodzaj składników pokarmowych również ma wpływ na jakość zupy i jej oddziaływanie na organizm.

Zupę można zjeść zawsze w drodze, w trasie, w pracy – z termosu i w międzyczasie. Ważne tylko z czego?

^{_{Uwaga! Reklama do czytania}}

Zup nie należy jeść odgrzewanych w mikrofalówce, gotowców z kartonów, a już w ogóle nie te z torebek (tzw. zalewajki). Takie zupy stanowią wręcz zagrożenie dla zdrowia. Ich skład chemiczny nie ma żadnego związku z odżywianiem, a tylko działa jako „zapełniacz brzucha”. Największą wartość odżywczą ma zupa świeżo ugotowana, co nie znaczy, że nie można jej ugotować na lekki zapas i przechować w lodówce. Przyjrzyjmy się zatem, jak zupy działają na organizm człowieka w zależności od składu.

Zupy z mięsem

Zupy – rosoły i inne zupy przygotowywane na bazie mięsa – zaliczamy do grupy pokarmów wzmacniających i odżywczych, a jednocześnie niezwykle lekkostrawnych. Warto zwrócić uwagę, że mięso odgrywa wielką rolę w odżywianiu człowieka. Nie znaczy to jednak, że wszyscy bez wyjątku mięso powinni spożywać. Czy mięso danemu człowiekowi służy i jest potrzebne stanowi kwestię bardzo indywidualną.

Warto pamiętać, że mięso to ważne źródło energii, a według teorii dietetyki medycyny Wschodu jest najważniejszym czynnikiem budowy Qi (rodzaj energii poruszającej, ogrzewającej, to jakby„tchnienie”) i krwi. Mięso będąc silnie odżywczym produktem działa na organizm ogrzewająco, a jednocześnie stanowi podstawę budowy „substancji”. W dietetyce profilaktycznej TMC mawia się, że dba ono o równowagę korzenia Yang w organizmie.

Należy też uznać że mięso jest jak „lekarstwo” i jego przedawkowanie szkodzi; nadmierne spożywanie mięsa przyczynia się do gromadzenia lepkiego śluzu, gromadzącego się szczególnie w wątrobie i pęcherzyku żółciowym.

• Warto wybierać mięso ze sprawdzonych hodowli, ponieważ antybiotyki i hormony wzrostu zawarte w tych powszechnych i z intensywnej hodowli wpływają negatywnie i obciążają wątrobę i nerki oraz funkcjonowanie całego organizmu.
• Sposób obróbki termicznej ma istotny wpływ na zdrowie i reakcje naszych organizmów na pożywienie. Mięso gotowane jest najmniej toksyczne, dlatego zupy wydają się być najlepszym sposobem jego przyrządzania.
• Swój smak mięso zawdzięcza obecności kwasu moczowego, ale pamiętajmy, że oczyszczanie z niego trwa dłużej. Tzw. zakwaszenie organizmu w dużej mierze wynika z nadmiernej ilości spożywanego w diecie mięsa. Zakwaszenie organizmu to dziś powszechny problem.
• Rosoły z mięsem są najzdrowszym sposobem przygotowywania mięsa. Najlepiej przyrządzać rosół raz w tygodniu z użyciem wielu warzyw, ziół świeżych i suszonych o działaniu leczniczym, można do nich też dodawać wodorosty, które równoważą swą zimną naturą działanie energetyczne zup i wspierają usuwanie gorąca (więcej o nich w artykule „warzywa z morza”). Rosołów należy ostrożnie używać w stanach „nadmiaru” np. przy gorączce, przy wymiotach oraz zastojach (np. bóle i napięcia w klatce piersiowej).
• Energetyczne zupy wymagają długiego gotowania (latem krócej, by wzmacniały głównie Qi; zimą dłużej, by działały ogrzewająco i równoważyły wpływ zimna i wilgoci). Ponieważ wg TMC gotowanie mięsa to proces transformowania substancji w energię, to im dłużej gotowane, tym więcej energii i ciepła wnoszą do organizmu.
• Każdy gatunek mięsa ma odmienny wpływ na organizm – choć generalnie wzmacniają żołądek.

Zupy na bazie warzyw

Zupy przygotowywane na bazie samych warzyw działają zdecydowanie łagodniej – działają detoksykująco i oczyszczająco.

• Warzywa powinny stanowić ok. 40% naszego pożywienia, dlatego zupy z ich użyciem warto gotować szczególnie wiosną i latem. W chłodnych porach roku stosowane rzadziej, też będą nam służyły. W zależności od użytych składników są one bardziej ochładzające lub neutralne do ciepłych.
• Zupy warzywne są szczególnie korzystne podczas infekcji i chorób z nadmiaru – przebiegających z gorączką, wymiotami, intensywnym poceniem się. Służą również osobom z nadmiarem Jang i niedoborem Jin – czyli osobom „gorącym z nadmiaru lub niedoboru”.
• Rozgrzewające zupy warzywne przyrządzimy z: marchwi, pora, cebuli, dyni, fenkuła (koper włoski), używając większej ilości przypraw.
• Neutralne zupy warzywne otrzymamy z mieszanych równoważnie warzyw i średniej ilości przypraw.
• Ochładzające zupy warzywne ugotujemy z użyciem: karczochów, bakłażanów, kalafiora, kapusty pekińskiej, rzodkwi, selera, szparagów, szpinaku, cukinii czy kiełków.

Zupy z użyciem zbóż

Kolejna grupa zup to zupy zbożowe, zbożowo-warzywne oraz strączkowe. Na początek należy wspomnieć o zupach zbożowych przygotowywanych z samych zbóż i niewielkiej ilości owoców oraz słodkich, ostrych przypraw. Takie są często zupami śniadaniowymi. Znana w Chinach zupa ryżowa tzw. congee jest najważniejszym posiłkiem na początek dnia, jak również lekarstwem. Ciepłe śniadanie na bazie zupy śniadaniowej oddziałuje na kilku płaszczyznach:

• wzmacnia żołądek oraz jest źródłem ciepła i energii;
• często zaspakaja potrzebę smaku słodkiego;
• wspiera przemianę materii;
• jest naturalnym źródłem błonnika, cennych składników odżywczych, minerałów i witamin.

Krupniki oraz zupy z roślinami strączkowymi są szczególnie odżywcze i syte, a także świetnie przyswajane. Te zupy stanowią niejednokrotnie pełen obiad. Pełnowartościowe składniki są w nich połączone i wstępnie „przetrawione”. Mogą one zawierać nawet pełen wartościowy skład aminokwasów. Zupy te mogą być też gotowane na bazie mięsa, co zwiększy ich odżywczość i wartość ocieplającą. Szczególnie służą nam w chłodnych i wilgotnych porach roku.

W przypadku zup gotowanych z użyciem roślin strączkowych należy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu. Ważne jest gotowanie ich z dodatkiem przypraw takich jak m.in. kminek, kumin (kmin rzymski), majeranek, tymianek, cząber oraz z glonami morskimi.

Congee z brązowego ryżu

10 części zimnej wody i 1 część brązowego ryżu gotujemy na dość dużym ogniu, aż do zagotowania i spienienia. Po zagotowaniu przykrywamy garnek i zmniejszamy płomień (na najmniejszy). Gotujemy 4 – 6 godzin, bez soli i przypraw. Następnie miksujemy (opcjonalnie).

Jest to potrawa lecznicza i dietetyczna zalecana w różnych stanach chorobowych dzieci i dorosłych. Malutkim dzieciom można podawać rozpoczynając rozszerzanie diety. Chcąc uzyskać marchwiankę, mieszamy kleik z ugotowaną i zmiksowaną marchewką.

Foto