Dzieci najlepiej uczą się, gdy tego chcą
1. Mit pracy domowej
Praca domowa to symbol tradycyjnej szkoły. Najnowsze badania naukowe dowodzą, że ta metoda edukacyjna nie przynosi prawie żadnych efektów! Alfie Kohn w swojej książce “Mit pracy domowej” namawia nauczycieli i rodziców do zweryfikowania obiegowych poglądów dotyczących kwestii odrabiania lekcji. Czy faktycznie dodatkowe zadania motywują dzieci do zdobywania wiedzy? Okazuje się, że przeciwnie — przymus zniechęca do podejmowania samodzielnej aktywności i nie poprawia wyników w nauce.
Zobacz w Natuli.pl: Mit pracy domowej
2. Wolne dzieci
Jedne z najgorszych słów, jakie może usłyszeć dziecko idące do szkoły, to: „Teraz już koniec zabawy. Przyszliście do szkoły po to, żeby się uczyć, nie bawić”. Peter Gray, autor książki „Wolne dzieci”, przekonuje, jak istotną rolę w życiu dziecka odgrywa zabawa. Przestrzeń, w której dzieci mogą spędzać swobodnie czas, najlepiej bez udziału dorosłych, pozwala im uczyć się nie tylko relacji społecznych, ale i radzenia sobie z emocjami, rozwiązywania konfliktów, a także stawania w obliczu różnorodnych wyzwań. Wolność i zabawa są niezbędne w procesie uczenia się, w przyswajaniu wiedzy. Nie znudzenie sztywnym siedzeniem w ławkach.
Zobacz w Natuli.pl: Wolne dzieci
3. Wychowanie bez nagród i kar
Alfie Kohn w książce „Wychowanie bez nagród i kar” jasno przedstawia, jak negatywne skutki przynosi warunkowanie w relacjach, jak bardzo metoda kija i marchewki przypomina tresowanie zwierząt, a nie wychowanie w szacunku i empatii. Choć lektura skierowana jest głównie do rodziców, to warto, aby sięgnęli po nią również nauczyciele. Kontrolowanie i dyscyplinowanie dzieci przy użyciu kar i nagród to codzienność wielu polskich szkół. Ważną częścią książki Kohna jest też temat współzawodnictwa i presji sukcesu, nakręcające spiralę frustracji i zaburzające poczucie własnej wartości.
Zobacz w Natuli.pl: Wychowanie bez nagród i kar
Każdy jest inny
4. Wszystkie dzieci są zdolne
Jednym z głównych mankamentów obecnego systemu kształcenia jest próba dopasowania każdego ucznia do z góry przygotowanego wzoru. A przecież każde dziecko, każdy człowiek ma inne predyspozycje, talenty, uzdolnienia. O tym właśnie pisze Gerald Huther w książce „Wszystkie dzieci są zdolne”, wskazując, dlaczego współczesny system edukacyjny wymaga natychmiastowych i radykalnych zmian. Indywidualne spojrzenie na ucznia pozwala wydobyć z niego to, co najlepsze, wspiera jego rozwój poczucia własnej wartości i pomaga odkryć mu swoje mocne strony.
Zobacz w Natuli.pl: Wszystkie dzieci są zdolne
7. Kim jesteśmy – a kim moglibyśmy być
Ten sam autor w książce „Kim jesteśmy – a kim moglibyśmy być” zwraca uwagę, jak równowaga emocjonalna wpływa na procesy zachodzące w mózgu oraz jak wartościowanie zależy od osobistych doświadczeń życiowych (i dlaczego warto dbać o to, aby były to dobre doświadczenia).
Zobacz w Natuli.pl: Kim jesteśmy – a kim moglibyśmy być
8. Uchwycić żywioł. O tym, jak znalezienie pasji zmienia wszystko
Znany z wystąpień publicznych jako inspirujący mówca sir Ken Robinson wydał książkę „Uchwycić żywioł. O tym, jak znalezienie pasji zmienia wszystko”. Przedstawiając historię wielu sławnych osób, autor pokazuje, jak ważne jest odkrycie tego, w czym jesteśmy dobrzy, co nas inspiruje i zaciekawia. I choć nie każdy może zostać Paulem McCartneyem czy Mag Ryan, warto dowiedzieć się, co sprawiło, że odnieśli sukces.
Zobacz w Natuli.pl: Uchwycić żywioł
Relacja i potrzeby
9. Porozumienie bez przemocy. O języku serca
Zarówno treść, jak i forma przekazu ma duże znaczenie. Szkolenia ze sposobów komunikowania się robią furorę w korporacjach wśród managerów różnego szczebla. Wydaje się, że najwyższa pora, aby w skostniałych strukturach szkolnych również zaczęto zwracać na to uwagę. Marshall Rosenberg, amerykański psycholog, był specjalistą od rozwiązywania konfliktów w sposób pokojowy. Swoją teorię komunikacji opisał w książce pod tytułem „Porozumienie bez przemocy. O języku serca”. Metoda ta opiera się na całkowitym wyeliminowaniu, a co najmniej ograniczeniu przemocy w kontaktach międzyludzkich. Niezwykle ważną rolę gra tu empatia, zrozumienie potrzeb każdego z rozmówców oraz troska o ich uczucia. Okazuje się to bardzo skuteczne w prowadzeniu mediacji, w zarządzaniu organizacjami, ale i w relacjach szkolnych czy rodzinnych.
Zobacz w Natuli.pl: Porozumienie bez przemocy. O języku serca
12. Ty, twoje dziecko i szkoła
“Ty, Twoje dziecko i szkoła” to książka dla rodziców, którzy chcą towarzyszyć dzieciom w ich edukacji, a dzięki temu zapewnić im szczęśliwe życie wolne od presji i stresu. Robinson pokazuje, na czym może polegać dobra edukacja i jaka jest rola rodzica w procesie edukacji dziecka. „Chciałbym zaproponować kilka zasad dobrego rodzicielstwa, które mają związek z edukacją, w dużej mierze potwierdzonych przez badania naukowe i doświadczenie.”
Zobacz w Natuli.pl: Ty, twoje dziecko i szkoła
Edukacja pruska to już przeżytek
12. Kryzys szkoły
Obecny system edukacji wymaga radykalnej zmiany. Znany duński pedagog Jasper Juul dobitnie przedstawił w swojej książce „Kryzys szkoły”, jak archaiczna i nieprzystająca do współczesności pozostaje szkoła. Nie nadąża nie tylko za zmianami społecznymi (choćby przez fakt wciąż w niej obecnej sztywnej hierarchii szkolnej, często nadal budowanej na strachu i represji w opozycji do domu rodzinnego, gdzie dialog, szacunek i otwartość na potrzeby stają się podstawowymi elementami budowania relacji), ale też cywilizacyjnymi (program nauczania fizyki zatrzymał się w okolicach II wojny światowej…). Książka ważna dla wszystkich zaangażowanych w edukację i tworzenie szkolnych struktur, także dla rodziców, którzy chcą wspierać swoje dzieci w skostniałym systemie postpruskiej edukacji.
Zobacz w Natuli.pl: Kryzys szkoły
13. Kreatywne szkoły
Wspomniany wyżej sir Ken Robinson opublikował również książkę pod tytułem „Kreatywne szkoły”. Może ona stanowić szczególną wartość dla nauczycieli i osób na co dzień pracujących z młodzieżą. Pokazuje, jak wielką zmianą może być człowiek ze swoimi pasjami, innowacyjnymi metodami i zaangażowaniem oraz jak oddolna zmiana może mieć wpływ na coś większego.
Zobacz w Natuli.pl: Kreatywne szkoły
15. Budząca się szkoła
Współinicjatorzy niemieckiego projektu edukacyjnego pod nazwą „Budzące się szkoły” – Margret Rasfeld, Stephan Breidenbach – wydali książkę pod tym samym tytułem. Odpowiedzieli w niej między innymi na pytania, dlaczego dzieci z czasem tracą ochotę do nauki, otwartość na współpracę, a szkoła staje się dla nich symbolem przymusu. Autorzy pochylają się również nad wizją nowej szkoły – takiej, w której uczniowie mają wpływ na tempo uczenia się czy kolejność omawianych tematów, co powoduje u nich wzrost poczucia odpowiedzialności czy sprawczości.
Zobacz w Natuli.pl: Budząca się szkoła
Czy można żyć bez szkoły
17. I nigdy nie chodziłem do szkoły
Na koniec książka o charakterze wywrotowym. A może tak zupełnie bez szkoły? André Stern nie uczył się nigdy w żadnej placówce edukacyjnej. Napisał o tym książkę „I nigdy nie chodziłem do szkoły”, w której pokazuje, jak mimo braku systemowej edukacji osiągnął życiowy sukces i nauczył się ogromnej ilość interesujących go rzeczy. W innej swojej publikacji pod tytułem „Siewcy entuzjazmu. Manifest ekologii dzieciństwa” przekonuje, jak ważne są zaufanie i szacunek do dziecka. To połączenie własnych doświadczeń autora oraz wiedzy z zakresu współczesnej neurobiologii wskazujące, jak ważny w procesie edukacji jest entuzjazm – naturalny katalizator procesów poznawczych.
Zobacz w Natuli.pl: I nigdy nie chodziłem do szkoły
