24 wzmacniające, rozgrzewające i sycące przepisy na jesień

1. Kawa zbożowa/orkiszowa

Zagotuj 0,5 l wody i dodaj 2 łyżki kawy zbożowej (nie instant). Do wrzątku dodaj 1 łyżeczkę słodu, wrzuć sporą szczyptę cynamonu (może być w proszku lub kora), 2 plasterki świeżego imbiru i kilka ziarenek kardamonu. Całość gotuj ok. 20 min.

2. Płatki owsiane i kasza jaglana z dynią i rodzynkami

Składniki:

• 2,5 szklanki wody,
• 0,75 szklanki płatków owsianych zwykłych, nie błyskawicznych wymieszanych pół na pół z kaszą jaglaną,
• kawałek dyni,
• płaska łyżeczka świeżo zmielonego siemienia lnianego,
• 2 łyżki suszonych rodzynek,
• szczypta cynamonu.

Do garnka, w którym będziesz gotować owsiankę, wsyp płatki z kaszą i wypłucz je pod bieżącą wodą. Płatki i kaszę zalej zimną wodą, wrzuć pokrojoną dynię, rodzynki i siemię lniane. Zagotuj. Po chwili dodaj cynamon. Gotuj pod przykryciem na małym ogniu przez około 15 minut.

3. Polenta z powidłami

Składniki:

• 2 szklanki wody,
• 0,5 szklanki kaszki kukurydzianej,
• 1 łyżeczka masła,
• szczypta gałki muszkatołowej,
• pół łyżeczki soku z cytryny.

Zagotuj wodę, wsyp powoli (ciągle mieszając) kaszkę kukurydzianą. Gotuj pod przykryciem około 15 minut, mieszając od czasu do czasu. Do kaszki dodaj masło, a po chwili gałkę muszkatołową. Następnie wlej łyżkę zimnej wody i sok z cytryny. Gotuj jeszcze chwilę i zdejmij z ognia. Polentę można posypać płatkami migdałowymi i podawać z powidłami.

4. Powidła z suszonych śliwek i daktyli
(mogą też być suszone morele i suszona żurawina)

Wypłucz suszone śliwki, zalej wodą i gotuj na małym ogniu pod przykryciem (aż zupełnie się rozpadną) mieszając co jakiś czas. Ugotowaną masę ugnieć widelcem lub ubijakiem do ziemniaków.

5. Owsianka z suszonymi śliwkami i orzechami

Składniki:

• 1,5 szklanki wody,
• 0,5 szklanki płatków owsianych zwykłych, nie błyskawicznych,
• 1 słodkie jabłko lub gruszka,
• trochę rodzynek,
• trochę miękkich suszonych śliwek bez pestek,
• kilka migdałów,
• 1 goździk,
• szczypta cynamonu.

Do garnka, w którym będziesz gotować owsiankę, wsyp płatki i wypłucz je pod bieżącą wodą. Wypłukane płatki zalej zimną wodą i postaw na gaz. Gdy woda zacznie wrzeć, wrzuć pokrojone suszone śliwki, rodzynki, jabłko i migdały, a po chwili jeszcze goździki i cynamon. Gotuj pod przykryciem na małym ogniu. Gdy woda się wchłonie, odstaw z ognia i zostaw – pod przykryciem – jeszcze przez 10-15 min.

6. Kasza jaglana z jabłkiem i imbirem

Składniki:

• 2 szklanki wody,
• 0,5 szklanki kaszy jaglanej,
• 1 słodkie jabłko,
• 2 łyżki wypłukanych rodzynek,
• łyżeczka siemienia lnianego,
• cienki plasterek korzenia imbiru,
• szczypta cynamonu i kardamonu.

Upraż kaszę w garnku, a następnie wypłucz ją gorącą wodą. Po przepłukaniu zalej czystą, gorącą wodą. Zagotuj. Wrzuć pokrojone w kostkę jabłko, rodzynki i siemię lniane. Dodaj imbir, cynamon i kardamon. Gotuj pod przykryciem. Gdy woda się wchłonie, odstaw z ognia i zostaw – pod przykryciem – jeszcze przez 10-15 min.

7. Zupa porowa

Składniki:

• oliwa,
• 1 cebula,
• szczypta gałki muszkatołowej,
• około 1 l wody,
• natka pietruszki,
• szczypta kozieradki,
• ćwiartka selera,
• 5 łyżek ryżu okrągłego lub słodkiego,
• 4 małe ziemniaki,
• 1 mała marchewka,
• 1 mała pietruszka,
• duży por,
• 3 liście laurowe,
• 3 ziarna ziela angielskiego,
• sól do smaku,
• natka pietruszki.

Rozgrzej garnek, wlej oliwę. Po chwili na oliwę wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę, a gdy będzie szklista, dodaj szczyptę gałki muszkatołowej. Następnie wlej ciepłą wodę i dorzuć natkę pietruszki. Potem dodawaj w kolejności: kozieradkę, ryż, ziemniaki i marchewkę pokrojone w kostkę, całą pietruszkę i seler, por posiekany w cienkie krążki, liście laurowe, ziele angielskie i na końcu sól (w tym momencie można dodać ciepłej wody, jeśli jest za mało). Gotuj zupę, aż ryż będzie bardzo miękki. Po ugotowaniu wyjmij pietruszkę i seler (według uznania można zostawić). Na talerzu posyp zupę natką pietruszki.

8. Kapuśniak

Składniki:

• 6 łyżek oliwy,
• 4 pieczarki pokrojone w plasterki,
• 2 małe cebule,
• 3 ząbki czosnku,
• 1/3 płaskiej łyżeczki majeranku,
• 1/3 płaskiej łyżeczki cząbru,
• 5 szklanek wody,
• 40 dkg poszatkowanej kiszonej kapusty,
• 3 liście laurowe,
• 5 ziaren ziela angielskiego,
• szczypta kurkumy,
• 4 łyżki kaszy jaglanej,
• 1 marchewka pokrojona w kostkę,
• 2 ziemniaki pokrojone w kostkę,
• 1 pietruszka,
• kawałek selera,
• kilka suszonych grzybów leśnych,
• pieprz do smaku,
• płaska łyżeczka soli.

Rozgrzej garnek, wlej oliwę, po chwili wsyp pokrojone pieczarki, a gdy się lekko zarumienią, wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę. Kiedy cebula będzie szklista, dodaj pokrojony w plasterki czosnek oraz majeranek i cząber. Chwilę podsmaż. Następnie zalej całość zimną wodą, a gdy woda będzie gorąca, ale nie wrząca, wrzuć kapustę kiszoną, następnie ziele angielskie, liście laurowe i szczyptę kurkumy. Po chwili wsyp kaszę jaglaną, marchewkę, ziemniaki, seler, pietruszkę i suszone grzyby. Dodaj pieprz  i sól do smaku. Gotuj zupę, aż warzywa będą miękkie. Na talerzu posyp posiekaną natką pietruszki.

9. Krem z warzyw

Składniki:

• około 3 szklanki wody,
• 4 ziemniaki,
• 2 marchewki,
• 4 łyżki płatków owsianych,
• 3 łyżki oliwy,
• por,
• szczypta soli,
• natka pietruszki (ew. kilka kropel soku z cytryny),
• szczypta kurkumy.

Do gotującej wody wrzuć ziemniaki, marchew i wypłukane płatki owsiane. Wlej oliwę, po chwili wrzuć por.  Dodaj szczyptę soli i posiekaną natkę pietruszki, a następnie szczyptę kurkumy. Całość zmiksuj na krem. Jeśli zupa jest za gęsta, możesz dolać trochę gorącej wody.

10. Zupa pomidorowo-ziemniaczana

Składniki:

• oliwa,
• 1 cebula,
• szczypta pieprzu,
• około 0,75 l wody,
• mały przecier pomidorowy,
• trochę świeżego tymianku,
• ćwiartka selera,
• 4 łyżki kaszy jaglanej,
• ziemniaki,
• 1 mała marchewka,
• 1 mała pietruszka,
• 0,5 pora,
• 3 liście laurowe,
• 3 ziarna ziela angielskiego,
• sól do smaku,
• natka pietruszki.

Rozgrzej garnek, wlej oliwę, po chwili wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę i podsmaż. Gdy cebula będzie szklista, dodaj szczyptę pieprzu, następnie wlej ciepłą wodę, a po chwili przecier pomidorowy. Potem dodawaj w kolejności: tymianek, wypłukaną kaszę jaglaną, ziemniaki i marchewkę pokrojone w kostkę, całą pietruszkę i seler, por, liście laurowe, ziele angielskie, a na końcu sól (w tym momencie można dodać ciepłej wody, jeśli jest za mało). Gotuj, aż kasza się rozpadnie. Po ugotowaniu wyjmij pietruszkę, por i seler (według uznania można zostawić). Na talerzu posyp zupę natką pietruszki i ziarnami słonecznika.

11. Krupnik

Składniki:

• 5 łyżek oliwy,
• 1 cebula,
• 2 ząbki czosnku,
• szczypta pieprzu,
• około 1 l wody,
• 4 łyżki kaszy jęczmiennej,
• 2 ziemniaki,
• 1 marchewka,
• 1 pietruszka,
• ćwiartka selera,
• 0,5 pora,
• kilka łyżek przecieru pomidorowego,
• szczypta suszonego majeranku,
• szczypta suszonego tymianku,
• 3 liście laurowe,
• 3 ziarna ziela angielskiego,
• sól do smaku,
• natka pietruszki.

Rozgrzej garnek, wlej oliwę, po chwili wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę, gdy będzie szklista dodaj, marchew, pietruszkę i seler. Chwilę podsmaż. Dodaj pokrojony w plasterki czosnek, pokrojony por i szczyptę pieprzu. Następnie wlej gorącą wodę i wsyp sól, a po chwili dodaj kilka łyżek przecieru pomidorowego. Potem dodaj także: liście laurowe, majeranek, tymianek, ziele angielskie, wypłukaną kaszę jęczmienną oraz pokrojone w kostkę ziemniaki. Gotuj, aż warzywa będą miękkie. Na talerzu posyp zupę natką pietruszki i prażonymi pestkami.

12. Zupa z dyni

Składniki:

• 0,75 kg dyni,
• 2 marchewki,
• 1 cebula,
• 0,5 cm korzenia świeżego imbiru,
• 1/3 płaskiej łyżeczki nasion kolendry,
• 1/3 płaskiej łyżeczki nasion kozieradki,
• pół łyżeczki kurkumy,
• 2-3 łyżki stołowe posiekanej natki pietruszki razem z łodygami,
• 4-5 łyżek stołowych  ryżu pełnoziarnistego (opcjonalnie),
• 5 łyżek oliwy z oliwek,
• sól morska do smaku.

Rozgrzej garnek, wlej oliwę, po chwili wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę, a gdy będzie szklista, dodaj starty na drobnej tarce imbir, sól i około 1 l wody. Odczekaj chwilę i dorzuć posiekaną natkę pietruszki razem z łodygami. Następnie dodaj kozieradkę, kurkumę i rozgniecioną w moździerzu kolendrę. Na koniec dorzuć dynię, marchewkę pokrojoną w grubą kostkę i wypłukany ryż. Gotuj zupę, aż warzywa będą miękkie.

13. Zupa buraczano-ziemniaczana

Składniki:

• 3 łyżki oliwy,
• 1 cebula,
• szczypta pieprzu,
• około 1 l wody,
• 4-5 kropel soku z cytryny,
• 4 łyżki kaszy jaglanej,
• 4 ziemniaki pokrojone w kostkę,
• 2 duże buraki pokrojone w kostkę,
• 1 marchewka pokrojona w kostkę,
• 1 pietruszka przekrojona na pół,
• ćwiartka selera przekrojona na pół,
• 0,5 pora,
• 3 liście laurowe,
• 3 ziarna ziela angielskiego,
• sól do smaku, max ok. 0,5 płaskiej łyżeczki,
• natka pietruszki,
• pestki dyni.

Rozgrzej garnek, wlej oliwę, po chwili wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę, a gdy będzie szklista, dodaj szczyptę pieprzu. Następnie wlej ciepłą wodę, a po chwili sok z cytryny. Dodaj liście laurowe, ziele angielskie i wypłukaną kaszę jaglaną, ziemniaki, buraki i marchewkę pokrojone w kostkę, pietruszkę, seler i por, a na końcu sól. Gotuj, aż buraki będą miękkie. Po ugotowaniu wyjmij pietruszkę, por i seler (według uznania można zostawić). Na talerzu posyp zupę natką pietruszki i pestkami dyni.

14. Sałatka z cukinią i papryką w ziołach

Składniki:

• 2 łyżki oliwy,
• ok 6 liści sałaty,
• garść rukoli,
• 0,5 cukinii pokrojonej w plasterki,
• 0,5 papryki pokrojonej w słupki,
• zioła prowansalskie,
• 1 pomidor pokrojony,
• kiełki mieszane,
• pestki dyni i sezamu – lekko podprażone.

Sos:

• 7 łyżek oliwy z oliwek,
• ząbek czosnku,
• szczypta soli,
• 3 łyżki stołowe octu balsamicznego,
• kilka listków świeżej bazylii,
• 1-2 łyżki stołowe słodu jęczmiennego lub miodu.

Do lekko rozgrzanego rondelka postawionego na małym ogniu wlej oliwę, a po chwili wrzuć posiekany czosnek (nie powinien się zarumienić), dodaj sól, a następnie ocet. Chwilę pogotuj, a gdy ostygnie, dodaj pokrojoną bazylię i słód.

Rozgrzej patelnię i wlej oliwę. Dodaj paprykę, cukinię, zioła prowansalskie. Lekko podsmaż. Pozostaw do ostygnięcia w pokojowej temperaturze. Sałatę i rukolę umyj i osusz. Następnie delikatnie wymieszaj wszystkie składniki z sosem w dużej misce, dodaj uprażone pestki sezamu i dyni. Na talerzu posyp kiełkami.

15. Penne z bazyliowym pesto

Składniki:

• około 20 dkg makaronu razowego,
• lekko uprażone orzechy włoskie do posypania,
• rukola,
• oscypek lub parmezan do posypania,
• lekko uprażony słonecznik do posypania.

Zagotuj lekko osoloną wodę (lub nieosoloną według uznania), wsyp makaron, wlej dwie łyżki oliwy. Gdy makaron będzie miękki, odcedź, przelej zimną wodą, wymieszaj z pesto. Można, przed wymieszaniem z makaronem, rozrobić pesto na patelni z oliwą, trochę je przysmażając. Uniknie się wtedy mocnego smaku świeżego czosnku. Tuż przed podaniem, do makaronu dodaj rukolę. Na talerzu posyp danie startym parmezanem.

Sos pesto:

• pęczek świeżej bazylii,
• 4 duże ząbki czosnku,
• dwie łyżki orzechów włoskich, nerkowców lub orzeszków piniowych,
• 0,5 szklanki oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia,
• płaska łyżeczka soli.

Wszystkie składniki zmiksuj w malakserze, w razie konieczności dodaj więcej oliwy.

16. Pieczone ziemniaki z kiszonym ogórkiem w sosie musztardowym

Składniki:

• 3 małe ziemniaki,
• 2 małe ogórki kiszone,
• suszony tymianek,
• natka pietruszki,
• oliwa z oliwek,
• łyżka lekko uprażonego sezamu,
• łyżka lekko uprażonych pestek dyni lub słonecznika.

Umyte ziemniaki ugotuj w mundurkach (nie powinny popękać), wystudź. Obierz i pokrój w plasterki. Włóż do żaroodpornego naczynia, polej oliwą, lekko posól i posyp tymiankiem. Włóż do piekarnika (funkcja opiekanie). Ziemniaki powinny się lekko zarumienić.

Ogórki pokrój w plasterki, natkę pietruszki drobno posiekaj.

Na talerzu delikatnie ułóż upieczone ziemniaki, na wierzchu połóż plasterki ogórka i wszystko polej sosem. Następnie posyp natką pietruszki i pestkami. Całość można lekko posypać świeżo zmielonym pieprzem.

Sos:

• 6 łyżek oliwy z oliwek,
• 1 plaska łyżeczka musztardy ostrej z Dijon lub z całymi ziarnami gorczycy,
• 2 łyżki octu jabłkowego,
• szczypta świeżo mielonego pieprzu,
• kilka listków świeżej bazylii.

Do małej miseczki wlej ocet, dodaj musztardę i wymieszaj. Następnie, ciągle mieszając, powoli dodawaj oliwę. Na koniec dorzuć pieprz i posiekaną bazylię.

17. Duszona marchewka z rozmarynem

Składniki:

• 2 marchewki pokrojone w cienkie plasterki,
• 1 cebula,
• 1 ząbek czosnku,
• mała gałązka świeżego rozmarynu,
• natka pietruszki z łodygami,
• sól do smaku,
• pół płaskiej łyżeczki brązowego cukru,
• oliwa,
• szczypta kurkumy,
• pieprz do smaku.

Rozgrzej garnek albo patelnię z przykryciem, wlej oliwę. Wrzuć pokrojoną w plasterki cebulę, a gdy będzie szklista, dodaj pokrojony w plasterki czosnek oraz listki rozmarynu. Następnie dorzuć szczyptę soli, pokrojone łodygi natki pietruszki, szczyptę kurkumy i marchewkę. Smaż przez chwilę, cały czas mieszając. Potem dodaj brązowy cukier, pieprz, podlej ciepłą wodą i zostaw pod przykryciem, aż marchewka zmięknie. Przed podaniem posyp świeżą natką pietruszki.

18. Kotlety z kaszy jaglanej

Składniki:

• 0,5 szklanki ugotowanej kaszy jaglanej,
• 2 ziemniaki ugotowane w mundurkach,
• 1 duża cebula,
• szczypta pieprzu,
• sól,
• mąka pszenna razowa do obtaczania albo bułka tarta razowa,
• oliwa.

Ugotowane ziemniaki obierz i rozgnieć widelcem albo przeciśnij przez wyciskarkę do ziemniaków i wymieszaj z ugotowaną kaszą jaglaną (zanim kasza i ziemniaki wystygną). Do masy dodaj pokrojoną w kostkę cebulę, pieprz i sól. Z powstałej masy utwórz kotleciki, obtocz w mące, ułóż na posmarowanej blaszce. Piecz w temperaturze 180 stopni przez 20-30 minut. W połowie pieczenia obróć na drugą stronę.

19. Słodkie buraczki

Składniki:

• 2 duże buraki,
• 7 łyżek oliwy z oliwek,
• ząbek czosnku,
• szczypta soli,
• 3 łyżki stołowe octu balsamicznego,
• kilka listków świeżej bazylii,
• 1-2 łyżki stołowe słodu jęczmiennego lub miodu.

Umyte, nieobrane buraki ugotuj do miękkości. Następnie obierz i pokrój w plasterki. Pozostaw do ostygnięcia w pokojowej temperaturze.

Sos:
Do lekko rozgrzanego rondelka na małym ogniu wlej oliwę, po chwili wrzuć posiekany czosnek (nie powinien się zarumienić), sól a następnie ocet. Chwilę pogotuj i, gdy ostygnie, dodaj pokrojoną bazylię i słód.

20. Hummus

Składniki:

• 2/3 szklanki cieciorki,
• sól,
• łyżeczka pasty sezamowej Tahini,
• oliwa z oliwek,
• natka pietruszki,
• sok  z cytryny.

Cieciorkę umyj, zalej wodą i zostaw na całą noc. Następnego dnia gotuj w tej samej wodzie, aż cieciorka będzie bardzo miękka. Pod koniec gotowania dodaj trochę soli. Odlej wodę zostawiając część płynu w szklance. Zmiksuj, dodając trochę pozostawionego płynu, jeśli pasta jest za gęsta. Dodaj sok z cytryny, pastę Tahini i zmiażdżony czosnek. Podawaj z oliwą z oliwek i natką pietruszki.

21. Orkiszowe naleśniki z amarantusem

Składniki:

• mąka orkiszowa,
• olej,
• szczypta soli,
• cynamon,
• 3 szklanki wody,
• 1 jajko,
• kilka łyżek popcornu z amarantusa,
• kurkuma.

Wymieszaj wodę z jajkiem, następnie dodaj tyle mąki, aby uzyskać konsystencję ciasta naleśnikowego. Dodaj przyprawy i amarantus oraz kilka łyżek oleju. Odstaw na pół godziny. Smaż na mocno rozgrzanej patelni.

22. Jabłka pieczone nadziewane

Składniki:

• 4 duże jabłka,
• 2 garści suszonych śliwek,
• łyżka suszonych żurawin,
• szczypta soli,
• cynamon.

Wypłucz suszone owoce w niedużym rondelku. Zalej wodą, dodaj szczyptę soli i gotuj pod przykryciem ciągle mieszając, aż owoce rozpadną się na niezbyt gęstą masę. Dokładnie umyj jabłka. Odetnij górną ich część, wydrąż pestki, wypełnij nadzieniem i posyp odrobiną cynamonu. Przykryj odciętą częścią i piecz w nagrzanym piekarniku około 30 min.

23. Kisiel morelowy

Składniki:

• 6 suszonych nie siarkowanych moreli (mają kolor brązowy),
• 1 słodkie jabłko (może być też gruszka),
• 1 goździk,
• 2 płaskie łyżki maki ziemniaczanej,
• 3 szklanki wody.

Morele i jabłko drobno pokrój, zalej 3 szklankami wody, dodaj goździk. Gotuj, aż morele będą bardzo miękkie. Usuń goździk. Rozmieszaj mąkę w niewielkiej ilości zimnej wody. Wymieszaną mąkę dodaj do owoców i zagotuj. Przed dodaniem mąki owoce można zmiksować.

24. Tarta z jabłkami

Składniki:

• 1 szklanka mąki kukurydzianej,
• 1,5 szklanki mąki pszennej razowej,
• 0,5 szklanki zimnej wody,
• cynamon,
• 150 g masła o temperaturze pokojowej,
• 1 łyżka masła,
• 1 kg jabłek,
• 250 g suszonych daktyli bez pestek,
• garść rodzynek,
• płatki migdałów,
• 1 laska wanilii lub cukier z prawdziwą wanilią.

Formę na tartę wysmaruj masłem. Rodzynki wypłucz i zalej wrzątkiem.  Z masła, mąki kukurydzianej i mąki pszennej zagnieć ciasto, dodając szczyptę cynamonu i tyle wody, by ciasto dało się uformować. Wstaw do lodówki na około 1 godzinę.

Do rondla wrzuć opłukane daktyle i zalej wodą. Gotuj, ciągle mieszając, aż daktyle rozpadną się na gęstą masę. Na rozgrzaną patelnię wrzuć łyżkę masła, a gdy się roztopi, wrzuć obrane i pokrojone w cienkie plasterki jabłka, odsączone rodzynki oraz wanilię. Dodaj szczyptę cynamonu i podlej odrobiną wody. Duś do miękkości.

Cienko rozwałkowanym ciastem wyklej formę i włóż ją do piekarnika rozgrzanego do 180 stopni na około 15 minut. Wyjmij ciasto, posmaruj masą daktylową, wyłóż jabłka i po wierzchu posyp odrobiną cynamonu i płatkami migdałowymi. Piecz, aż wierzch się lekko zarumieni – około 20 minut.