5 prostych eksperymentów naukowych, które można zrobić w domu

1. Co się rozpuszcza w wodzie?

Potrzebujesz:

• dużą tacę,
• 6 przezroczystych szklanek,
• miseczki,
• łyżeczki,
• różne substancje do rozpuszczania (np. cukier, kawa rozpuszczalna, mąka).

Trzy szklanki napełnij ciepłą, kolejne trzy – zimną wodą. Obserwuj wspólnie z dzieckiem, co stanie się po wsypaniu poszczególnych substancji do ciepłej lub zimnej wody. Możecie razem zamieszać płyn, dosypać kolejną porcję substancji i odnotować, jakie reakcje zachodzą.

Obserwacja:

Niektóre substancje rozpuszczają się w wodzie, inne – osadzają na dnie szklanki. To bardzo praktyczne i proste doświadczenie z życia praktycznego, które pokazuje, jak funkcjonują substancje z otaczającej nas rzeczywistości i do czego mogą nam służyć.

2. Dzbanek pełen kropli

Potrzebujesz:

• sodę oczyszczoną,
• ocet,
• olej,
• barwnik spożywczy,
• dzbanek, pipetkę lub strzykawkę, szklankę.

Do dzbanka wsyp opakowanie sody oczyszczonej, a następnie po ściance dzbanka delikatnie wlej olej. W osobnej szklance wymieszaj ocet z barwnikiem.

Nabierz zabarwiony ocet za pomocą pipetki bądź strzykawki, wkropl go do dzbanka i obserwuj, co się dzieje!

Obserwacja:

Krople zabarwionego octu powoli opadają na dno dzbanka, osadzając się na powierzchni sody. W wyniku połączenia octu (kwasu) i sody (zasady) następuje wytwarzanie się gazu – dwutlenku węgla (CO2), otaczającego kropelki wpuszczonego octu, które stają się dzięki temu lżejsze i unoszą się.

3. Ciecz nienewtonowska

Potrzebujesz:

• mąkę ziemniaczaną,
• wodę,
• miskę.

Mąkę wsyp do miski i zalej odrobioną wody. Wymieszaj rękami.

Obserwacja:

Gdy mieszasz ciecz w rękach, ta twardnieje i nabiera plastyczności. Możesz z niej z łatwością uformować np. kulkę. Gdy jednak przestajesz ją formować, wówczas rozpływa się i wraca do swojej płynnej postaci. W sieci krążą filmiki na których widać, że po takim płynie da się… biegać! To doskonałe doświadczenie, dzięki któremu możemy wyjaśnić dzieciom, czym są substancje nienewtonowskie i jak się zachowują, gdy używamy wobec nich siły (np. po uderzeniu w powierzchnię).

4. Elektryzujący balon

Potrzebujesz:

• balon,
• skrawki papieru,
• wełniany szalik.

Nadmuchany wcześniej balon potrzyj energicznie skrajem szalika, a następnie zbliż do rozrzuconych na stole kawałków papieru. Możesz go również zbliżyć do ściany, by pokazać dziecku, że oprócz kawałków papieru balon zbliża się również do niej. Dobrze widać też przyciąganie, gdy odkręcimy kran i do cieknącej wody zbliżymy naelektryzowany balon (nie dotykając nim wody). Na własnej skórze poczujemy elektryczność, przykładając naelektryzowany balon do nosa lub własnych włosów, które natychmiast staną dęba. Zabawa wciągająca już najmłodsze maluchy.

Obserwacja:

Doświadczenie to prezentuje zasadę działania elektrostatyki. Balon naelektryzowany jest ujemnie (który zyskał ładunek ujemny podczas pocierania o szal), natomiast skrawki papieru mają ładunek dodatki, dlatego balon je przyciąga.

5. Wybuchający wulkan

Potrzebujesz:

• wodę,
• sodę oczyszczoną,
• ocet,
• barwnik spożywczy (opcjonalnie),
• łyżkę, kubeczek, tacę, folię aluminiową, taśmę klejącą, nożyczki.

Na środku talerza ustaw szklankę. Przymocuj ją do niego za pomocą taśmy klejącej. Tak przygotowaną konstrukcję owiń folią aluminiową, by całkowicie pokrywała talerz ze szklanką. Na środku, w miejscu szklanki, wytnij dziurę i przymocuj brzegi folii do brzegów szklanki.

Ustaw wulkan na tacy, by ciecz, która z niego wypłynie, nie zalała podłogi. Do otworu wyciętego w folii aluminiowej wlej 2 łyżki wody, wsyp łyżkę sody oczyszczonej i wymieszaj, aż się rozpuści. Na tym etapie możesz też dodać trochę barwnika spożywczego, aby twoja lawa przybrała pożądany kolor.

Do osobnego kubka nalej dwie łyżki octu. Wlej jednym ruchem ocet z kubka do wulkanu i obserwuj reakcję, która zachodzi w jego wnętrzu.

Obserwacja:

Wulkan wybucha pianą. W rzeczywistości są to bąble napełnione dwutlenkiem węgla, który powstał z reakcji octu (kwasu) z sodą oczyszczoną (zasada).

Bardziej uproszczona i praktyczna wersja wulkanu

Moje dziecko od wielu miesięcy przygotowuje specjalnie dla mnie ekologiczny płyn do mycia naczyń, który niczym się nie różni w swoim składzie od wulkanu w wersji przedstawionej wyżej. Czy wiesz, że tak przygotowanym preparatem możesz skutecznie umyć naczynia? Oto nasz przepis na „wulkan”, którym potem zmywamy sterty brudnych naczyń:

• 0,5 l gorącej wody,
• łyżka octu (który wraz z sodą rozpuszcza tłuszcz),
• łyżka sody oczyszczonej,
• kilka kropli olejku herbacianego (który ma działanie antybakteryjne).

Wszystkie składniki mieszamy (na powierzchni pojawi się piana. Wybuch nie będzie tak efektywny jak w przypadku wcześniejszego wulkanu, ale reakcja widoczna jest gołym okiem). Gdy płyn przestygnie, wlewamy do buteleczki. Gotowe!

Foto: flikr.com/13639809@N03