Kolki u niemowlaka

Często możemy spotkać się z określeniem, że kolkę najgorzej przeżywają rodzice. Trudno się z tym nie zgodzić. Jeśli nasze dziecko głośno i intensywnie płacze codziennie przez wiele godzin, nic dziwnego, że jesteśmy zmęczeni i zdesperowani – tak bardzo, że najchętniej wypróbowalibyśmy wszystkie dostępne na rynku „magiczne” środki na kolkę. Niestety, zdarza się, że przynoszą one więcej szkody niż pożytku. Okazuje się jednak, że istnieje kilka bezpiecznych i potwierdzonych naukowo sposobów, które bardzo często pomagają uporać się z przykrymi dolegliwościami.

O kolce i innych problemach, które niejednokrotnie pojawiają się na początkowych etapach karmienia piersią, możecie przeczytać w książce Karmienie piersią autorstwa Magdy Karpieni. To niezwykły przewodnik po całym okresie laktacji, który koniecznie powinien znaleźć się w biblioteczce wszystkich świeżo upieczonych (oraz przyszłych!) rodziców. Cytaty, które tu znajdziecie, pochodzą z tej właśnie publikacji.

Przyczyny kolki niemowlęcej

Kolka to ostry napadowy ból, który pojawia się po 3 tygodniu życia. Zaczyna się równie nagle, jak się kończy [1].

Przyczyny kolek u niemowląt nie są do końca znane, jednak większość lekarzy uważa, że wiążą się one z niedojrzałością układu pokarmowego oraz zaburzeniami flory jelitowej. W dniu narodzin przewód pokarmowy zdrowego noworodka jest już ukształtowany pod względem anatomicznym, jednak dojrzewanie jego najważniejszych funkcji (czyli trawienia i wchłaniania składników odżywczych z pożywienia) będzie trwało wiele miesięcy. Zdarza się również, że za kolką stoją głębsze problemy zdrowotne dziecka, jak na przykład alergia pokarmowa (zwłaszcza na białko mleka krowiego) czy nietolerancja laktozy.

Nie są to jednak jedyne teorie wyjaśniające genezę kolki. Wielu specjalistów uważa, że u podstaw przykrych dolegliwości leży niedojrzałość układu nerwowego, a nie pokarmowego. Kilkutygodniowe niemowlę chłonie wszystkie wrażenia i bodźce napływające z zewnątrz – światło ekranów, ruchliwe obrazy, głośne dźwięki zabawek, szczekanie psa czy nawet donośny śmiech wujka. Podczas gdy dorośli świetnie radzą sobie z eliminowaniem doznań, które ich nie interesują, niemowlęta jeszcze nie wiedzą, jak to robić. Nic dziwnego, że dziecko, które przez cały dzień miało zapewnione tego rodzaju atrakcje, wieczorem jest niespokojne, płaczliwe i ma problemy z zaśnięciem. Niektórzy lekarze uważają również, że przyczyną kolek może być refluks (czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku), a także narażanie dziecka na działanie dymu tytoniowego.

Kolki u niemowlaka – objawy

Niemowlęta płaczą najczęściej wtedy, gdy są głodne, śpiące, mają mokrą pieluszkę, jest im niewygodnie lub za gorąco lub po prostu potrzebują bliskości rodzica i chcą się do niego przytulić. Choć rozumienie wysyłanych przez dziecko komunikatów może być dla nas trudne (zwłaszcza w pierwszych tygodniach jego życia), z czasem uczymy się rozpoznawać konkretne komunikaty i sprawnie na nie reagować. Zupełnie inaczej sprawa wygląda z kolką. Jej charakterystycznym objawem jest intensywny i głośny płacz, który trwa co najmniej trzy godziny na dobę przez minumum trzy dni w tygodniu. Niestety, dla wielu rodziców zasada ta jest tylko niedoścignionym marzeniem – w większości wypadków ataki kolki powtarzają się codziennie, zaczynają zwykle w godzinach popołudniowych i trwają aż do wieczora. Kolce niemowlęcej bardzo często towarzyszy zaczerwienienie twarzy, podkurczanie nóżek, napinanie całego ciała oraz wzdęcie brzucha (zwykle połączone z większą niż zwykle ilością wydalanych gazów).

Kolki u niemowlaka – jak pomóc dziecku?

Niestety, na ten moment nie istnieje lekarstwo, które wyleczyłoby kolkę i powtrzymałoby codzienny płacz. Kolka u niemowląt ustępuje samoczynnie i w zdecydowanej większości wypadków nie wymaga żadnej szczególnej interwencji. Warto jednak wiedzieć, że mamy do dyspozycji kilka metod, dzięki którym będzie nam łatwiej przetrwać długie tygodnie (a może nawet miesiące) głośnego płaczu. Pierwszą z nich – i najbardziej obiecującą – jest podawanie dziecku bakterii probiotycznych.

Badanie przeprowadzone w Pakistanie w 2016 roku, a także analizy innych dostępnych badań wykazują, że podawanie dzieciom bakterii probiotycznych „Lactobacillus reuteri” oraz „Bifidobacterium breve B632 i BR03” (obecnych w niektórych probiotykach) skraca czas trwania kolki [2].

Jeśli nasze dziecko cierpi na kolkę, warto skonsultować się z osteopatą. Techniki osteopatyczne stosowane w pracy z niemowlętami są delikatne i bezbolesne, a przy tym bardzo skuteczne.

Istnieją również sposoby na kolkę, które bez obaw możemy wykorzystać w domu. Należy do nich ogrzewanie brzuszka – warto położyć na nim ciepły ręcznik, który pomoże rozkurczyć napięte mięśnie i uśmierzyć ból. Nie zapominajmy też o wspaniałym lekarstwie, które możemy podawać bez ograniczeń – naszej bliskości. Wielu rodziców twierdzi, że to właśnie noszenie na rękach, przytulanie, kołysanie i tulenie najlepiej pomaga niemowlętom się wyciszyć.

Szukając panaceum na kolkę, często możemy trafić na różnego rodzaju napary ziołowe (przede wszystkim z rumianku i kopru włoskiego), a nawet krople na wzdęcia dostępne bez recepty. Nie ma jednak żadnych dowodów na to, że faktycznie pomagają – co więcej, wielu rodziców zauważa po nich zaostrzenie objawów. 

Leki na kolkę (najczęściej na bazie symetykonu, sacharozy, dicykloweryny i dycyklominy lub pochodnej belladony) w badaniach nie wykazały skuteczności i nie powinny być podawane niemowlętom [3].

Kolki u niemowlaka – jak długo trwają?

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, kolka najczęściej pojawia się po trzecim tygodniu życia dziecka. Dolegliwości zwykle nasilają się około szóstego tygodnia, a w końcu stopniowo – i niestety bardzo powoli – stają się coraz mniej intensywne. W okolicach trzeciego miesiąca życia objawy mijają samoistnie, choć w nielicznych wypadkach mogą utrzymywać się dłużej – do piątego, a nawet szóstego miesiąca. Taka wizja może wyglądać przerażająco, ale pamiętajmy, że z każdym tygodniem ataki kolki będą zdarzały się coraz rzadziej, aż w końcu miną całkowicie. Nie bez powodu przecież się mawia, że najlepszym lekarstwem na kolkę jest czas.
[1], [2], [3] M. Karpienia, Karmienie piersią, NATULI Dzieci są ważne, 2020.

Artykuł został stworzony w oparciu o książkę Karmienie piersią.