Ochrona krocza przed, w trakcie i po porodzie

Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rekomendują ograniczenie stosowania tego zabiegu, ponieważ udowodniono ponad wszelką wątpliwość szkodliwość jego rutynowego stosowania.

Udowodniono, że rutynowe nacięcie krocza nie zapobiega:

• obrażeniom krocza,
• uszkodzeniom mięśni dna miednicy,
• obniżeniu się napięcia mięśni dna miednicy,
• wypadaniu narządów,
• niedotlenieniu płodu.

Nacięcie krocza zwiększa ryzyko:

• pęknięcia III i IV stopnia,
• infekcji,
• przedłużonego gojenia się rany,
• długotrwałej dyspareunii (to dysfunkcja seksualna objawiająca się odczuwaniem bólu w czasie stosunku) i bolesności krocza.

(Źródło: Publikacja Fundacji Rodzić po Ludzku „ Nacięcie krocza – konieczność czy rutyna”)

Jak uniknąć zbędnej epizjotomii lub poważnego pęknięcia krocza?

W czasie ciąży

Już od połowy ciąży możesz wykonywać masaż krocza. Powinien on być wykonywany regularnie, zwłaszcza w ostatnich dwóch miesiącach ciąży. W przypadku infekcji  pochwy nie należy wykonywać masażu krocza do czasu wyleczenia.

• Najwygodniejsze pozycje do masażu to: klęk na jednym kolanie z drugą nogą lekko odwiedzioną i stopą opartą o podłogę lub pozycja stojąca z nogą opartą np. o krzesło.
• Do masażu można stosować naturalne oleje: z oliwek, awokado, kiełków pszenicy, słodkich migdałów, które ułatwiają masowanie i uelastyczniają tkanki.
• Odrobinę olejku rozgrzej w dłoniach. Jednym palcem nanieś olejek na obszar wejścia do pochwy i na wargi sromowe od wewnątrz, i wykonuj delikatne ruchy okrężne wokół pochwy. Gdy śluzówka wchłonie olejek, włóż opuszkę palca do pochwy i uciskaj jej dolny brzeg (w kierunku odbytu) w środku i na zewnątrz, do momentu, w którym poczujesz pieczenie. Nie naciskaj więcej, poczekaj, aż pieczenie ustanie. W ten sposób zwiększasz swoją odporność na ból i uczucie rozciągania w okolicach pochwy. Masaż wykonuj regularnie w ten sam sposób przez kilka dni, a następnie dołącz do masowania drugi palec. W zależności od samopoczucia dojdź do masowania czterema palcami – wtedy krocze może się rozciągnąć już do 2/3 wielkości główki noworodka.

Wykonuj ćwiczenia mięśni dna miednicy, bądź aktywna fizycznie – spaceruj, pływaj, gimnastykuj się, rozciągając mięśnie i tkanki krocza.

Pisząc Plan Porodu pamiętaj, że jeżeli twoja ciąża jest fizjologiczna, to zgodnie ze standardem okołoporodowym masz prawo poprosić o ochronę krocza w czasie porodu oraz o pełną informację o tym, z jakiego powodu taki zabieg chirurgiczny musi być zastosowany.

W trakcie porodu

• jeżeli jest to możliwe, w trakcie parcia bądź w pozycji wertykalnej – wówczas nacisk na tkanki krocza jest równomierny;
• w II okresie porodu zastosuj ciepłe kompresy na krocze lub zanurz się w wodzie, okłady dają ulgę i rozluźniają;
• przyj jedynie wtedy gdy czujesz taką potrzebę, unikając parcia sterowanego; badania naukowe dowodzą, że spontaniczne parcie w II okresie porodu sprzyja ochronie krocza i zapobiega wysiłkowemu nietrzymaniu moczu w okresie poporodowym;
• gdy główka dziecka zbliża się do wyjścia, na tyle, na ile to możliwe zwolnij parcie;
• jeżeli wydawanie dźwięków pomaga ci w parciu, utrzymaj jak najniższe dźwięki, aby wprawić w drgania dolną część ciała – sprawdzają się niskie, seksowne dźwięki;
• czasem kobiety podczas wyłaniania się dziecka stymulują łechtaczkę, dzięki czemu pochwa bardziej nabiega krwią, co bardzo pomaga w ochronie krocza;
• wybierając szpital, wybierz ten, gdzie odsetek nacięć krocza jest najmniejszy;
• jeżeli nacięcie będzie konieczne, to, o ile będzie to możliwe, poproś o nacięcie środkowe (od dolnej części pochwy w stronę odbytnicy), a nie środkowo-boczne (skośne – od dolnej części pochwy w kierunku pośladka), gdyż to drugie goi się bardzo boleśnie.

Główka dziecka zwykle przesuwa się do przodu  w trakcie parcia, a następnie cofa się nieco, gdy parcie ustaje. Kobiety, które nie rozumieją tego procesu, mogą myśleć, że proces porodu się odwraca, kiedy główka dziecka cofa się pomiędzy parciem. Jednak proces ten jest pożyteczny, gdyż pomaga pochwie stopniowo osiągnąć rozmiar potrzebny, aby urodzić.

Po porodzie

Jeszcze przed urodzeniem się łożyska warto wykonać serię ćwiczeń mięśni dna miednicy –  pozwoli to na rozpoczęcie procesów regeneracji i utrzymania elastyczności rozciągniętych w trakcie porodu tkanek.

W trakcie połogu kobieta nie powinna dźwigać ciężarów – wanienki z wodą, wózka, czy ciężkich zakupów. Należy również unikać prac domowych wymagających ciągłego pochylania się. W przeciwnym razie mięśnie miednicy i jej więzadła mogą nigdy nie wrócić do stanu poprzedniej elastyczności, tym samym powodując obniżenie się narządu rodnego i nietrzymanie moczu. Dlatego też po porodzie należy wykonywać regularne ćwiczenia dna miednicy, aby uelastycznić rozciągnięte w czasie ciąży tkanki.

Należy również pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji naciętego lub pękniętego krocza. Wkładki higieniczne powinny być bawełniane, ponieważ te z siateczką na powierzchni są często przyczyną bolesnych odparzeń i trudności w gojeniu się rany. Powinny być często wymieniane. Ranę należy często wietrzyć, a po kąpieli do osuszenia używać suszarki do włosów. Po każdym oddaniu moczu i stolca krocze należy umyć wodą bez środków myjących. W razie opuchnięcia krocza można przykładać zimne okłady. Do podmywania i spłukiwania gojącego się krocza można używać naparu z nagietka, roztworu Tantum Rosa (do kupienia w aptece). Jeżeli rana jest bolesna i trudno się goi można spróbować płukania jej 10% roztworem NaCl. Należy unikać nasiadówek, ponieważ one mogą przyspieszyć rozpuszczanie się szwów.

Tak długo, jak kobiety będą akceptowały epizjotomię, lekarze będą je cięli. Ta zbędna, a czasem niebezpieczna praktyka, odejdzie w zapomnienie, gdy kobiety podejmą odpowiednie działania. Jeżeli jednak nadarzy się konieczność zastosowania tej interwencji medycznej, pamiętajmy o tym, co możemy zrobić jeszcze w ciąży oraz co robić i jak pielęgnować krocze po porodzie.

Foto: flikr.com/djs1021