Jak wybrać specjalistę?
Dzieci komunikują się z dorosłymi poprzez zachowanie, ponieważ często nie są jeszcze w stanie nazwać tego, co przeżywają. Gdy pojawiają się trudne, niepokojące zachowania – jak np. agresja, wycofanie, odmowa jedzenia, silne lęki, tiki, samookaleczenia, dolegliwości o podłożu psychosomatycznym czy moczenie się mimowolne – warto pamiętać, że zawsze są one wołaniem o pomoc. Tymi zachowaniami dziecko mówi nam: „Popatrz na mnie, w moim życiu dzieje się coś złego!”. Rolą psychologa nie jest zmusić dziecko do tego, by zachowywało się tak, jak oczekują tego dorośli. Psycholog powinien – wspólnie z rodzicami – rozszyfrować wysyłaną przez dziecko “wiadomość” i zrozumieć jego zachowanie w kontekście tego, co dzieje się w rodzinie, a następnie wspomóc rodziców we wprowadzaniu zmian. Może także dokonać diagnozy i zaproponować terapię.
Wybierając konkretnego psychologa, dobrze jest zwrócić uwagę na:
1. Wykształcenie
Psycholog pracujący z dziećmi powinien być specjalistą z zakresu psychologii klinicznej dziecka, psychologii wychowawczej, psychologii rozwojowej lub psychoterapii dzieci i młodzieży. Warto sprawdzić jego kwalifikacje, zakres ukończonych szkoleń i obszar pracy.
Jak zrozumieć małe dziecko
Poradnik pomagający w codziennej opiece nad Twoim dzieckiem
2. Doświadczenie
Jeśli wybieramy się do psychologa z konkretnym problemem, sprawdźmy, czy jest to osoba, która posiada doświadczenie w tym obszarze. Czy pracowała wcześniej z dziećmi z autyzmem, trudnościami szkolnymi, czy specjalizuje się w pracy z małymi dziećmi czy z nastolatkami.
Jeśli zależy nam na diagnozie dziecka w kierunku konkretnego zaburzenia (jak np. dysleksja, zespół Aspergera), warto przy umawianiu wizyty dopytać, czy specjalista, do którego się wybieramy, przeprowadza tego typu diagnozy – nie każdy psycholog dziecięcy zajmuje się diagnozą wszystkich zaburzeń.
Dzięki sprawdzeniu tych informacji upewnimy się, że po pierwszej wizycie nie zostaniemy odesłani w do innej osoby.
Książki o rozstaniu i rozwodzie: wsparcie dla dzieci i dorosłych
Książki o rozstaniu i rozwodzie dostępne w naszej księgarni mają na celu wspieranie całej rodziny. Bez względu na wiek, każdy członek rodziny znajdzie tutaj coś, co pomoże mu lepiej zrozumieć własne uczucia i odnaleźć nową równowagę. Dzięki literaturze można odkryć, że nawet po rozstaniu możliwe jest stworzenie szczęśliwego, pełnego wsparcia środowiska dla dziecka.
3. Podejście terapeutyczne
Podejmując decyzję o terapii lub korzystaniu z porad wychowawczych, warto sprawdzić, czy podejście, według którego pracuje dany terapeuta, jest zgodne z naszymi wartościami. Filozofia rodziców, którzy nie stosują nagród i kar, może stać w sprzeczności np. z założeniami terapii behawioralnej. Zakłada ona, że dziecko należy nauczyć pożądanych przez dorosłych zachowań za pomocą zasad, konsekwencji oraz nagród (w formie np. żetonów, punktów). Podporządkowanie się wymogom takiej terapii może być trudne dla osób, które tym metodom się sprzeciwiają.
Jeśli bliskie nam jest rodzicielstwo bliskości, koncepcja Juula czy też NVC, warto szukać specjalistów, którzy również się nimi inspirują lub ukończyli kursy i szkolenia w tym zakresie.
Nurty terapeutyczne, w których szczególny nacisk kładzie się na godność dziecka, to m.in.: podejście humanistyczne (np. Gestalt), niedyrektywna terapia zabawowa, podejście interpersonalne lub relacyjne, podejście psychodynamiczne, podejście psychoanalityczne.
Jak wygląda terapia?
By poznać sytuację rodziny, psycholog zwykle będzie potrzebował 1–2 spotkań z rodzicami (lub z dzieckiem i rodzicami – w przypadku starszych dzieci). Na pierwszą wizytę dobrze jest przynieść wszelkie wcześniejsze diagnozy, opinie, orzeczenia. Następnie odbywają się 2–3 spotkania z samym dzieckiem.
Po takich wizytach konsultacyjnych rodzice mogą zastanowić się nad tym, czy oni lub dziecko potrzebują wsparcia psychologa. W zależności od przebiegu konsultacji rodzicom zostają zazwyczaj zaproponowane takie formy pomocy jak terapia indywidualna dziecka, terapia rodzinna lub terapia małżeńska.
Przebieg terapii zależy od nurtu terapeutycznego oraz sposobu pracy psychoterapeuty; spotkania zwykle odbywają się raz w tygodniu i trwają 50 minut. Dziecko zostaje wtedy sam na sam z psychologiem i – jeśli jest w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym – spotkania te polegają głównie na zabawie. W przypadku starszych dzieci jest to po prostu rozmowa.
Warto pamiętać o tym, że trudności dziecka nigdy nie można rozumieć w oderwaniu od jego rodziny. Dlatego w terapię dzieci poniżej 10 roku życia zawsze powinni być zaangażowani rodzice. Zwykle około jeden raz w miesiącu psycholog spotyka się z samymi rodzicami, by porozmawiać z nimi o tym, co dzieje się w rodzinie i jak zachowanie dziecka może być rozumiane w odniesieniu do sytuacji w domu.
By dobrze zrozumieć rodzinę, psycholog może zadawać osobiste pytania: o relację pomiędzy rodzicami, o ich uczucia, myśli, poglądy na temat rodzicielstwa i życia rodzinnego, a także o dalszą rodzinę i przeszłość.
W przypadku dorastających dzieci może on zaproponować spotkanie z nastolatkiem oraz jego rodzicami, by omówić, co dzieje się w relacji rodzice–dziecko.
Warto pamiętać o tym, że psycholog nie ma „instrukcji obsługi” pasujących do wszystkich dzieci. Nie odpowie na pytanie „Jak namówić moje dziecko, żeby lepiej się uczyło?” albo „Jak zmusić dziecko, żeby sprzątało swój pokój?”. Może jednak, wspólnie z rodzicami, zastanawiać się nad tym, czego wyrazem jest trudne dla rodzica zachowanie dziecka, co chce ono przez to powiedzieć dorosłym, co takiego przeżywa.
O czym pamiętać?
- Psycholog, pracując z dzieckiem, pracuje z rodziną i w trakcie terapii mogą pojawiać się bolesne tematy oraz różne, także trudne, emocje.
- Terapia dziecka będzie wymagała autentycznego zaangażowania rodziców oraz pracy nad sobą.
- Warto wprost rozmawiać o aspektach terapii, które wzbudzają wątpliwości rodziców lub nie są zgodne z ich przekonaniami – psycholog powinien być otwarty na taką rozmowę.
- Jeśli rodzice nie są w stanie wyjaśnić spornych kwestii z psychologiem, zawsze mają prawo do tego, by skorzystać z pomocy kogoś innego.
- Decyzja o zmianie terapeuty lub zakończeniu terapii powinna zostać omówiona z psychoterapeutą. Niezwykle ważne jest, by dziecko miało szansę na pożegnanie – często pomiędzy nim a psychologiem tworzy się bliska więź.
Artykuł stworzony we współpracy z warszawską poradnią psychologiczną Dom Rozwoju.
4 odpowiedzi na “Potrzebujemy pomocy, czyli jak wybrać psychologa dziecięcego”
Najważniejsze informacje w jednym miejscu, super – dziękuję
Super artykuł, dziękuję
Absolutnie nie zgodzę się z tym co jest napisane w artykule,że psycholog nie podpowiada i nie podaje instrukcji rodzicom jak mają w danej sytuacji zachować się aby pomóc dziecku. Często jest to wręcz konieczne aby oprócz wyjaśnienia genezy mechanizmów zachowania dziecka podać konkretną receptę.
Bycie rodzicem bywa trudne, w szczególności jeśli dodatkowo Twoje dziecko jest trudnym dzieckiem. Starasz się, robisz wszystko dla swojej pociechy, ale niestety efekt jest jaki jest. Aby bardziej zrozumieć swojego malucha postanowiłam zapisać się na studia podyplomowe na WSKZ na kierunek praca z dziećmi sprawiającymi trudności wychowawcze. Studia otworzyły mi oczy na wiele rzeczy. Teraz w wielu kwestiach lepiej rozumiem swoje dziecko i potrafię do niego dużo lepiej trafić i jestem spokojniejsza.