Wymioty w ciąży – co powinny wiedzieć ciężarne?

Ciąża to specyficzny dla kobiety stan fizjologiczny, niestety bardzo często w początkowym okresie towarzyszą jej nudności i wymioty. Najczęściej pojawiają się one pomiędzy 4. a 10. tygodniem ciąży i kończą pod koniec I trymestru, lecz spotykane są także przypadki ustępowania wymiotów dopiero około 20-22 tygodnia lub trwania ich nawet do końca ciąży (u ok. 10 % kobiet). Tylko około 20 % ciężarnych nie uskarża się na uciążliwe dolegliwości, podczas gdy znaczny odsetek z nich cierpi zarówno na nudności (około 30 %), jak i wymioty (50 %).

^{_{Uwaga! Reklama do czytania}}

Stan, w którym wymioty są bardzo częste i prowadzą do utraty masy ciała to tzw. niepowściągliwe wymioty ciężarnych (HG), towarzyszące 0,3-1,5% ciężarnych (nie należy ich lekceważyć!). Ze względu na natężenie, jak i uporczywy charakter dolegliwości, zaburzone zostaje codzienne funkcjonowanie (obowiązki domowe, praca  zawodowa, przyjmowanie posiłków). Niestety nudności czy wymioty często nie są epizodem, lecz towarzyszą kobietom przez cały dzień (najczęściej występując rano).

Przyczyna?

Ciążowe dolegliwości wynikają przede wszystkim ze zmian hormonalnych, które obserwuje się wraz z rozwojem ciąży. Dopatruje się ich związku ze stężeniami hormonów takich jak: estradiol, progesteron, prolaktyna, estriol, TSH, T4 i T3 (przejściowa nadczynność tarczycy pojawiająca się przy współistnieniu niepowściągliwych wymiotów bez objawów typowych dla chorób tarczycy). Warto zwrócić uwagę także na pozostałe czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia uporczywych wymiotów w ciąży związane z: wiekiem matki (młodociane), zwiększona masa ciała (nadwaga lub otyłość), pierwsza ciąża, współistniejące zaburzenia lipidowe (hipercholesterolemia, hipertrójglicerydemia), zaburzenia odżywania przed ciążą (bulimia).

Dieta

Niezwykle istotną formą leczenia jest odpowiednia dietoterapia ciężarnej. Dieta ciężarnej powinna pokrywać jej zapotrzebowanie na energię (kaloryczność), białka, tłuszcze, węglowodany, a także witaminy i składniki mineralne. Na większość z nich wzrasta zapotrzebowanie w okresie ciąży (energia, pełnowartościowe białko, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, witaminy: B1, B2, B6, kwas foliowy, B12, a także składniki mineralne: szczególnie żelazo, cynk, jod). Prawidłowe pokrycie zapotrzebowania powyższych składników wpływa na stan odżywienia ciężarnej, a przede wszystkim na rozwijający się płód. Współistnienie nudności i wymiotów często wiąże się z ograniczeniem spożycia posiłków przez kobiety ciężarne.

Warto zaznaczyć, iż rola diety w tym okresie jest szczególnie istotna, do jej najważniejszych zasad należą:

• spożywanie 6 posiłków w ciągu dnia (regularne odstępy czasowe co 2-3 h) w małych porcjach objętościowych, aby nie potęgować nudności i wymiotów;
• unikanie produktów ciężkostrawnych obfitujących w spore ilości cukru i tłuszczu (wyroby cukiernicze, batony, czekolady, chipsy, posiłki typu Fast-food);
• ograniczenie znaczących ilości płynów w czasie posiłku lub bezpośrednio po jego spożyciu. Ważna jest jednak odpowiednia podaż płynów w ciągu dnia, należy przyjmować ich około 2-3l dziennie;
• spożywanie koktajli owocowych (z bananów, z czarnych jagód, z malin, z truskawek) z dodatkiem niewielkich ilości drobno posiekanych migdałów, czy płatków owsianych. Dobre efekty może przynieść także spożycie mleka migdałowego (dostępne w sklepach ze zdrową żywnością);
• przygotowywanie własnych świeżo wyciskanych soków owocowych (wskazane kwaśne np. grejpfrutowy, pomarańczowy);
• rezygnacja z przyjmowania suplementów winaminowo-mineralnych, szczególnie preparatów z żelazem (często potęgują wymioty);
• pokrycie zapotrzebowania na białko (zapotrzebowanie wzrasta w ciąży do około 100 g/dzień);
• zaobserwowano redukcję nudności i wymiotów  u ciężarnych przy dodatku imbiru do potraw, czy napojów. Może być on spożywany zarówno w postaci świeżej, jak i naparów, herbat czy tabletek. Badania potwierdzają jego skuteczność przy równoczesnym braku efektów ubocznych na rozwijającą się ciąże;
• spożywanie kilku porcji warzyw i owoców w formie surowej (jeśli nie potęgują wymiotów), jak i gotowanej;
• źródłem węglowodanów powinny być produkty takie jak: ziemniaki, ryż, makarony, chleb graham, bułki graham, płatki owsiane, drobne kasze np. jaglana, kuskus, manna;
• ważna jest odpowiednia podaż błonnika (forma rozpuszczalna) w okresie ciąży ze względu na często występujące zaparcia. Źródłem frakcji rozpuszczalnej błonnika są przede wszystkim: jabłka, gruszki, śliwki, marchew, cukinia, płatki owsiane (np. w postaci owsianki z dodatkiem owoców);
• rezygnacja z tłustych mięs (wieprzowina, gęś, kaczka), wędlin (salceson, boczek, szynki przerośnięte tłuszczem), podrobów, kiełbas, parówek, wędzonych: wędlin i ryb;
• gotowanie na parze, w naczyniu żaroodpornym.

Foto