Zupa – naturalny i wzmacniający posiłek

Obiad to główny posiłek w przedszkolu. Czy jest dobrze zbilansowany? Zrównoważony i odżywczy? Z jakich produktów został przygotowany? I czy możliwa jest wysoka jakość surowców i duża wartość odżywcza posiłków przy małym budżecie?

Tym razem zajmiemy się zupami – łatwymi do przygotowania, pożywnymi i urozmaiconymi. Zupy należą do tradycyjnych dań polskich, przygotowywanych z warzyw i zbóż dostępnych w okolicy, czasami z dodatkiem mięsa. Używając łatwo dostępnych produktów krajowych, można ugotować wiele zup, w różnych kombinacjach smakowych.

Jak ugotować zdrową zupę

• składniki zup powinny być urozmaicone, świeże, nie mrożone, sezonowe
• zupy powinny być świeżo gotowane, nie odgrzewane
• nie powinny być dodawane polepszacze smaku typu kostka rosołowa czy przyprawa wegeta
• sól dodawana jest w małych ilościach (sól morska lub kamienna)
• powinny przeważać zupy jarskie (zupy nie muszą być gotowane na kościach, mięsie czy z dodatkiem kiełbas)
• zupy powinny zawierać dużo różnorodnych przypraw, ziół i zieleniny
• zagęszczanie mąką i zabielanie śmietaną powinno być zastępowane innymi praktykami kulinarnymi
• produkty rafinowane: biała, zwykła mąka, ryż czy makaron powinny być zastępowane produktami pełnoziarnistymi
• na liście zakupów nie powinno być zupek w proszku i gotowych mieszanek przypraw.

Naturalna, wzmacniająca zupa

Produkty sezonowe. Ważne jest, by dzieci jadły zupy przygotowane zgodnie z panującą porą roku, z sezonowych warzyw korzeniowych, liściowych, kapustnych i strączkowych. Oprócz powszechnej włoszczyzny warto włączyć szpinak, czerwoną i zieloną soczewicę, ciecierzycę, różne rodzaje fasolek.

Produkty pełnoziarniste. Zupy podajemy z dodatkiem pełnoziarnistych produktów zbożowych, w tym: z orkiszem, kaszą jaglaną czy makaronem gryczanym. Warto wzbogacać zupy amarantusem.

Świeże zupy. Zupy warzywne i warzywno – zbożowe powinny być ugotowane ze świeżych składników, bez użycia mrożonek i kuchenki mikrofalowej. Mają najwięcej wartości odżywczych, gdy są podane zaraz po ugotowaniu, nie podgrzewane.

Naturalne przyprawy. Zupy gotowane z różnych warzyw cieszą się u dzieci powodzeniem, jeśli mają naturalny słodkawy smak. Całkowicie zbędne jest poprawianie smaku kostkami rosołowymi czy przyprawami typu wegeta. Zawarty w nich glutaminian sodu (E-621) jest jednym z najczęstszych alergenów u dzieci.

Naturalna sól. Zupy mogą być lekko osolone za pomocą soli morskiej lub kamiennej. Lepiej unikać soli warzonej, która jako produkt uzyskany przemysłowo, nie daje żadnych wartości odżywczych. Należy również rozważyć ilość dodawanej soli – może warto dodać więcej ziół, gomasio i zieleniny?

Zupy jarskie. Częstą praktyką przedszkolnych kuchni jest gotowanie zup na kościach, mięsie lub z dodatkiem kiełbasy. Nie jest to konieczne. Świetne są zupy jarskie, a ich smak, oprócz warzyw i zbóż, zapewniają zioła, zielenina, dodatek masła. Warto do zup dodawać różne przyprawy i zioła: majeranek, kminek, tymianek, bazylię, cząber, lubczyk, natkę, koperek.

Zagęszczanie zup. Większość przedszkolnych stołówek praktykuje zagęszczanie zup mąką i/lub zabielanie śmietaną. Jest to wynik przyzwyczajenia, zbędny w jadłospisie opartym na zasadach kuchni naturalnej. Dlaczego? Po pierwsze mąka oraz śmietana są produktami przetworzonymi przemysłowo (a każdy proces pozbawia je wartości odżywczych), a po drugie – zwykła mąka zawiera gluten, a śmietana kazeinę i laktozę (są to jedne z najczęstszych alergenów). Co proponujemy w zamian za zagęszczanie mąką i/lub śmietaną?

1. pomijanie tego etapu – pozwala na oszczędności (można listę zakupów wzbogacić o gomasio, zieleninę, zioła).
2. zagęszczanie zupy za pomocą kaszki kukurydzianej lub kaszki krakowskiej (są zdrowsze od zwykłej mąki pszennej)
3. zmiksowanie części warzyw w zupie.

Przygotowanie zup jest bardzo proste – wystarczy na wrzątek wrzucić pokrojone warzywa, zboża, zioła i przyprawy – w zależności od przepisu. Polska kuchnia jest bogata – można w niej znaleźć zupy praktycznie z każdego warzywa, i jedno- i wieloskładnikowe. Do wyboru, do koloru. Przykłady zup – dostosowane do pór roku – można znaleźć tutaj: dziecisawazne.pl/zdrowy-przedszkolak-przykladowe-jadlospisy-przedszkolne-na-caly-rok.

Ile kosztuje naturalna zupa?

• Barszcz ukraiński

• Zupa jarzynowa

• Rosół z mięs mieszanych

Uwaga: do rosołu podajemy osobno ugotowany ryż pełnoziarnisty lub kaszę jaglaną; sporadycznie makaron. Do posypania: natka pietruszki.

*Cena – podane ceny mają charakter orientacyjny i są podane w PLN. Jednostki:  w przypadku porcji w g – cena w kg, porcja w ml – cena w litrach, porcja w sztukach lub opakowaniach – cena odpowiednio w sztukach lub opakowaniach.

 

Foto