Plastusiowy pamiętnik, Rogaś z Doliny Roztoki… Życie i twórczość Marii Kownackiej

Maria Kownacka to polska pisarka i tłumaczka. Była autorką wielu sztuk scenicznych, słuchowisk dla dzieci oraz redagowanego w czasie powstania warszawskiego „Dziennika Dziecięcego”. Największą popularność przyniosły jej jednak dzieła takie jak Plastusiowy pamiętnik i Rogaś z Doliny Roztoki. Gotowi na niezwykłą literacką podróż w czasie?

Sylwetkę autorki książki Plastusiowy pamiętnik zdecydowało się przybliżyć Muzeum Domków Lalek, Gier i Zabawek w Warszawie, które prowadzi Fundacja Belle Époque. Zapraszamy Was do świata Marii Kownackiej.

Maria Kownacka – biografia

Autorka Plastusiowego pamiętnika urodziła się 11 września 1894 roku w malowniczej mazowieckiej wsi – Słupie. Gdy miała osiem lat, zmarła jej matka. Traumatyczne doświadczenia sprawiły, że dorastająca dziewczynka zaczęła spoglądać na świat z innej perspektywy. Kilka lat później odnalazła w sobie pedagogiczną pasję, a zaraz po osiągnięciu pełnoletności postanowiła uczyć wiejskie dzieci. W 1915 roku wybrała się do Mińska Litewskiego, gdzie – nadal ucząc – uczęszczała na wykłady z literatury. Tam właśnie powstały jej pierwsze opowieści i wierszyki dla dzieci. Po trzech latach wyjechała stamtąd, by ponad dwieście kilometrów od swojego miejsca urodzenia, we wsi Krzywda w powiecie łukowskim, założyć szkołę ludową. Opowiadała dzieciom wymyślone przez siebie opowieści, które następnie spisywała. W 1919 roku na łamach dwóch niedawno powstałych czasopism dla dzieci – „Płomyka” i „Płomyczka” – opublikowane zostały jej debiutanckie utwory.

Okoliczności powstania Plastusiowego pamiętnika

W 1931 roku autorka przeprowadziła się do domu Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej mieszczącej się na Żoliborzu. Sama wspominała tę dzielnicę jako młodą, najbardziej uspołecznioną i rozwojową w Warszawie. Trudno się z tym nie zgodzić – wszak to właśnie tutaj twórczyni Plastusia rozwinęła skrzydła. W tym samym roku na łamach wspomnianego już wcześniej „Płomyczka” opublikowała pierwszą część swojego najsłynniejszego dzieła – opowieści o Plastusiu. Najmłodsi od razu pokochali małego chłopca z plasteliny, zamieszkującego piórnik pierwszoklasistki Tosi. Sympatię zaskarbili sobie także pozostali mieszkańcy piórnika – ołówek, guma myszka, pióro, stalówki, linijka, scyzoryk i kredki. W 1936 roku Plastusiowy pamiętnik został wydany w formie książkowej, a przeszło dwadzieścia lat później w ręce dzieci trafiła kontynuacja dzieła, czyli Przygody Plastusia. 

Nie tylko Plastusiowy pamiętnik – za co jeszcze kochamy Marię Kownacką?

Plastusiowy pamiętnik i Przygody Plastusia należą do klasyki literatury dziecięcej. Opowieści o chłopcu z plasteliny znają dziś wszyscy – i mali, i duzi. Na ich podstawie powstał nawet serial animowany w reżyserii Zofii Ołdak, a także bajka muzyczna z Ireną Kwiatkowską w roli Plastusia. Pochodząca z mazowieckiej wsi pisarka stworzyła jednak wiele innych książek, które warto znać. Wśród nich należy przede wszystkim wymienić Rogasia z Doliny Roztoki, czyli powieść o sarniątku, którym zaopiekowały się dzieci, a także Kajtkowe przygody – zbiór opowiadań o bocianie Kajtku, który został przygarnięty przez państwa Orczyków po tym, jak złamał skrzydło. Książki Marii Kownackiej pełne są serdeczności i nadziei – jak sama mówiła, jej dzieciństwo było tak smutne, że nigdy nie będzie podawać dzieciom smutnych opowieści. Wszystko, o czym pisze, ma wywoływać na ich twarzach uśmiech. Tak jest do dziś.

Maria Kownacka zmarła 27 lutego 1982 roku w Warszawie. Spoczywa na Starych Powązkach.

Zapraszamy do zwiedzania wystawy na warszawskim Starym Mieście, ul.Krzywe Koło 2/4.