Kaszel u dziecka – jak sobie z nim radzić naturalnymi sposobami?

Kaszel jest naturalnym odruchem fizjologicznym i mechanizmem obronnym organizmu. U dzieci jest najczęściej objawem przeziębienia, grypy lub innego rodzaju infekcji dróg oddechowych. Pozwala pozbyć się zalegającej w układzie oddechowym wydzieliny, umożliwia również usunięcie np. ciała obcego z dróg oddechowych. Kaszel sam w sobie nie jest chorobą, a jedynie objawem jakiegoś schorzenia. Jednak jego obecność świadczy o toczącym się w organizmie procesie chorobowym i wymaga podjęcia interwencji.

Suchy kaszel u dziecka – jak się objawia?

Suchy kaszel określany jest jako nieproduktywny. Bywa uciążliwy, męczący, duszący, zatykający, czasem nawet bolesny. Może pojawiać się w postaci ataków lub jako suche pokasływanie. Suchy kaszel pojawia się zazwyczaj w przebiegu infekcji wirusowej. Wirusy powodują uszkodzenie i podrażnienie nabłonka dróg oddechowych. Przepływ powietrza podczas mówienia, oddychania czy śmiechu podrażnia śluzówkę i powoduje napady suchego kaszlu. 

Leczenie suchego kaszlu u dziecka polega na hamowaniu odruchu kaszlowego i powstrzymywaniu ataków kaszlu.

Mokry kaszel u dziecka – co go różni od kaszlu suchego?

Mokry kaszel nazywany jest także produktywnym lub wilgotnym. W jego przebiegu pojawia się wydzielina, która ma zazwyczaj ropny charakter. Dlatego kaszel mokry jest najczęściej wynikiem zakażenia bakteryjnego. Odkrztuszana wydzielina może być gęsta, zbita, w postaci grudek, o zabarwieniu żółtym, żółtozielonym lub nieco brunatnym albo może przyjąć postać lepkiego śluzu, przezroczystego lub białawego. 

Kaszel mokry często jest najbardziej nasilony rano, po wstaniu, kiedy zalegająca w drogach oddechowych wydzielina spływa po tylnej ścianie gardła i wywołuje odruch kaszlu. W przebiegu kaszlu mokrego może pojawiać się również chrypka, drapanie, a nawet ból gardła z potrzebą ciągłego odkrztuszania.

Uwaga! Kaszlu mokrego nie wolno hamować, gdyż spełnia on ważną rolę w oczyszczaniu drzewa oskrzelowego z zalegającej wydzieliny chorobowej. Leczenie kaszlu mokrego polega na upłynnianiu i rozrzedzaniu wydzieliny chorobowej oraz ułatwianiu jej odkrztuszania.

Co, poza trwającą infekcją, powoduje kaszel suchy?

Najczęstszą przyczyną kaszlu suchego u dzieci są rozmaite infekcje dróg oddechowych. Jeśli jednak wykluczymy zakażenie, a męczący kaszel suchy nadal się utrzymuje, trzeba szukać innej przyczyny. Może nią być między innymi:

• przewlekłe zapalenie oskrzeli, kaszel poinfekcyjny lub inne zapalenie dróg oddechowych o charakterze przewlekłym,
• astma oskrzelowa, która zwykle jest powiązana z innymi problemami układu oddechowego, jak np. utrudniony wdech lub wydech, duszność, skurcz oskrzeli,
• narażenie dziecka na obecność dymu papierosowego lub innego typu zanieczyszczenia powietrza,
• alergie oddechowe, związane z nadmierną reakcją na np. pyłki roślin, roztocza, kurz, pierze, sierść zwierząt i inne; wówczas pojawia się kaszel alergiczny (kaszlem alergicznym nie można się zarazić!),
• refluks żołądkowo-przełykowy – cofająca się kwaśna treść pokarmowa z żołądka do przełyku podrażnia śluzówkę układu oddechowego i prowokuje suchy kaszel,
• stres – gdy suchy kaszel lub pokasływanie jest efektem psychosomatycznym i wynika z nerwowej reakcji dziecka na określone sytuacje, osoby lub środowisko.

Przyczyny kaszlu mokrego – infekcje, których nie wolno bagatelizować

Z przyczyn kaszlu produktywnego można wymienić przede wszystkim bakteryjne infekcje układu oddechowego, jak np.:

• zapalenie zatok,
• zapalenie oskrzeli,
• zakażenie grzybicze dróg oddechowych,
• zapalenie płuc,
• mukowiscydoza.

Jak radzić sobie z kaszlem u dziecka domowymi sposobami?

W przypadku kaszlu suchego, będącego objawem infekcji, warto jak najszybciej sięgnąć po naturalne sposoby, które nie tylko zadziałają na sam kaszel, lecz wspomogą organizm w walce z chorobą i skrócą czas jej trwania.

Najlepsze domowe sposoby na kaszel suchy u dziecka to między innymi:

• Zioła – ciepłe napary z ziela babki lancetowatej, macierzanki, liści podbiału i ślazu dzikiego oraz z kwiatów czarnego bzu łagodzą suchy kaszel i nawilżają podrażnioną śluzówkę. Dobrze sprawdza się również wywar z korzenia lukrecji i/lub prawoślazu. Zioła te hamują ataki kaszlu i działają przeciwzapalnie.
• Inhalacje parowe – z dodatkiem takich olejków eterycznych jak: lawendowy, sosnowy, herbaciany, rumiankowy, majerankowy czy miętowy. Gorąca para nawilży drogi oddechowe, a substancje zawarte w olejkach zadziałają przeciwdrobnoustrojowo, przeciwzapalnie i przeciwkaszlowo. Najmłodsze dzieci (do 1. roku życia) można inhalować za pomocą nebulizatora, do którego używamy soli fizjologicznej. 
• Kompot z gruszek – przy suchym kaszlu ulgę przynosi picie ciepłego kompotu z gruszek z dodatkiem obranych migdałów i niewielką ilością miodu.

Domowy syrop z cebuli i leki homeopatyczne – sprzymierzeńcy w łagodzeniu suchego kaszlu

Domowy syrop z cebuli należy przyrządzić według przepisu: plasterki cebuli układamy warstwami w słoiczku i na każdą warstwę dodajemy łyżkę miodu. Do całości dodajemy kilka wyciśniętych ząbków czosnku oraz sok z cytryny. Miksturę odstawiamy na kilka godzin lub na całą noc, aby cebula puściła sok. Przecedzamy i podajemy do picia 3 razy dziennie po łyżeczce. Syrop można przechowywać w lodówce do dwóch tygodni. U dzieci poniżej 1. roku życia miód zastępujemy cukrem, którym przesypujemy kolejne warstwy cebuli. Można sięgnąć również po gotowe syropy roślinne, jak np. sosnowy, z pierwiosnka lekarskiego lub czarnego bzu.

W łagodzeniu kaszlu suchego i wspomaganiu odporności niezastąpione są też leki homeopatyczne. Wśród najczęściej polecanych przy tych dolegliwościach znajdują się:

• Drosera – wskazana w przebiegu suchego, napadowego i duszącego kaszlu, prowokowanego przez łaskotanie w krtani. Jest też bardzo skuteczna w przypadku kaszlu nocnego u dzieci. 
• Spongia tosta – polecana na kaszel suchy i drażniący, jak również ten określany jako kaszel szczekający, towarzyszący zapaleniu krtani.  
• Cuprum metallicum – przyniesie ulgę w przypadku napadowego kaszlu przypominającego krztusiec.
• Rumex crispus – wskazany, gdy suchy i chrapliwy kaszel pojawia się lub nasila pod wpływem zimna.

Naturalne leczenie – kaszel u dziecka. O czym jeszcze warto pamiętać?

W kaszlu suchym warto zadbać o nawilżanie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko. Zbyt suche powietrze wysusza i podrażnia śluzówki nosa i gardła oraz utrudnia pozbywanie się zalegającej w nich wydzieliny. Szczególnie w okresie grzewczym dobrze jest stosować specjalne nawilżacze powietrza, a pokój dziecka dokładnie wietrzyć przed snem.

Skutecznym, znanym od pokoleń sposobem przy suchym kaszlu, jest również stawianie baniek. Pobudzają odporność i wspierają organizm w walce z wirusami i bakteriami. Uwaga! Baniek nie powinno się stawiać u dzieci poniżej 1. roku życia oraz przy bardzo wysokiej gorączce!

Infekcja bakteryjna u dziecka – kaszel mokry. Jak wspomagać leczenie?

Infekcja bakteryjna wymaga wdrożenia antybiotyku. Nie oznacza to jednak, że w czasie terapii nie warto sięgać po naturalne sposoby leczenia. W zdecydowanej większości wypadków dzięki nim infekcja ma dużo łagodniejszy przebieg, a dziecko szybciej wraca do formy. Z naturalnych sposobów na leczenie kaszlu mokrego można wymienić:

• Zioła – w przypadku kaszlu mokrego sprawdzi się napar z tymianku lub krwawnika, które mają działanie wykrztuśne, przeciwdrobnoustrojowe i rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych.
• Inhalacje – do których można wykorzystać olejek tymiankowy, eukaliptusowy, czy miętowy. Spowodują rozrzedzenie zalegającej wydzieliny, ułatwią jej odkrztuszanie i udrożnią drogi oddechowe.
• Syropy roślinne – w leczeniu kaszlu mokrego polecane są syropy oparte na bazie tymianku, dziewanny, bluszczu lub babki lancetowatej.

Leki homeopatyczne na kaszel mokry – czy to dobry pomysł?

Wybierając leki homeopatyczne, należy uwzględnić rodzaj kaszlu – w przypadku kaszlu produktywnego będzie zależało nam na tym, aby dziecko bez problemu odkrztuszało wydzielinę. Najlepiej sprawdzą się:

• Antimonium tartaricum – wskazany w kaszlu mokrym z obfitą wydzieliną śluzową, trudną do wykrztuszenia. Kaszel jest grzechoczący, duszący i głęboki, a dziecko zmęczone i osłabione chorobą.
• Ipeca – przyda się w napadach kaszlu, który prowokuje odruchy wymiotne, z dużą ilością śluzu.
• Coccus cacti – można po niego sięgnąć, jeśli kaszel nasila się w cieple, a łagodnieje pod wpływem chłodnego powietrza lub wypicia chłodnej wody.

Jednocześnie warto zawsze pamiętać, że przy każdym rodzaju kaszlu dobrze jest podawać dziecku regularnie i często duże ilości ciepłych płynów. Pomogą one nawilżyć podrażnione gardło w przebiegu kaszlu suchego oraz rozrzedzić wydzielinę przy kaszlu wilgotnym. 

Czas trwania kaszlu – co jest objawem choroby przewlekłej?

Czas trwania kaszlu u dziecka ma znaczenie. Kaszel ostry, utrzymujący się przez około dwa do trzech tygodni jest zazwyczaj rezultatem infekcji dróg oddechowych i powinien ustąpić po wyleczeniu. Jeśli jednak symptom ten się przedłuża, nie można go bagatelizować. 
Kaszel utrzymujący się dłużej niż osiem tygodni jest objawem przewlekłym, który może świadczyć o współistnieniu innych chorób u dziecka, np. alergii. Podobnie niepokojącymi objawami może być pojawienie się krwi w wydzielinie oskrzelowej, ogólne osłabienie oraz duszności i problemy z oddychaniem. Jeśli więc kaszel nie ustępuje pomimo leczenia lub jeśli napady kaszlu systematycznie nawracają, należy koniecznie się skonsultować z lekarzem w celu wykonania badań i przeprowadzenia diagnostyki potencjalnie możliwych innych schorzeń, których kaszel jest objawem.