Kategorie
Wychowanie

Moc jest w tobie. Dlaczego warto wspierać motywację wewnętrzną dziecka

Motywacja – ogromna siła, dzięki której „się chce”. Od tego, skąd płynie, zależy, jakimi dorosłymi staną się nasze dzieci – samodzielnymi, pewnymi swoich kompetencji i niezależnie myślącymi czy biernymi, posłusznymi i uzależnionymi od uznania innych.

Motywacja to inaczej mówiąc stan gotowości do podjęcia określonego działania. Wystarczy zadać sobie pytanie „dlaczego coś robię?”, żeby zidentyfikować impuls, który do działania nakręca. Psychologowie wyróżniają dwa źródła pochodzenia tego impulsu. Okazuje się, że motywacja motywacji nierówna i choć cel ma ten sam, ważne skąd ją czerpiemy.

Motywacja zewnętrzna

Jeżeli powodem podjęcia wysiłku jest chęć zdobycia nagrody albo strach przed karą, mówimy o motywacji zewnętrznej i o dziecku zewnątrzsterownym. Szuka ono powodu do działania (zabawa, nauka, uprawianie sportu czy cokolwiek innego) w swoim otoczeniu (uczy się dla dobrych ocen, sprząta pokój, żeby uniknąć zakazu oglądania telewizji, bierze udział w konkursie dla nagrody). Dla dzieci głównym punktem odniesienia są rodzice, dziadkowie i nauczyciele. Upraszczając, dziecko motywowane zewnętrznie nie realizuje swoich potrzeb, a spełnia oczekiwania innych.

Uwaga! Reklama do czytania

Książka o tolerancji. Włosy

Przełomowa książka dla dzieci o tym, jak różnorodny jest świat dookoła. Najważniejsza książka dla dzieci w Natuli!

Odwiedź księgarnię Natuli.pl

Niebezpieczeństwa zewnątrzsterowności

Dzieci zewnątrzsterowne uchodzą za grzeczne, bo łatwo podporządkowują się woli opiekunów. To, co z punktu widzenia rodziców wygodne, w dłuższej perspektywie może obrócić się przeciwko nim. A dzieciom zaszkodzić. Główne niebezpieczeństwa zewnątrzsterowności to:

  • przyzwyczajenie się do materialnych nagród i pochwał; brak nagrody odbierany jest jako kara,
  • uzależnienie się od uznania innych,
  • skupienie się nie na czynności, a na nagrodzie (jej wizja odciąga uwagę od samego procesu działania).

Istnieje spore ryzyko, że z zewnątrzsterownego dziecka wyrośnie taki sam dorosły – posłuszny i mało twórczy, podporządkowany i konformistyczny, podatny na naciski i mający trudności z samodzielnym podjęciem decyzji.

Uwaga! Reklama do czytania

Połóg. Pierwszy rok życia rodzica

Oto długo wyczekiwany holistyczny przewodnik po połogu. Autorka z czułością i empatią przeprowadza czytelników przez szereg zagadnień związanych z tym przełomowym momentem.

Zobacz na natuli.pl

Motywacja wewnętrzna

Dziecko wewnątrzsterowne szuka powodów do działania w sobie. Dlatego tak chętnie robi wszystko to, co je w danym momencie interesuje. Nie dla materialnych nagród, nie dla uznania, ale dla samej przyjemności działania (uprawia sport, bo lubi ruch, uczy się, bo chce wiedzieć więcej, układa puzzle, bo rozwiązywanie łamigłówek sprawia mu radość). Motywacja wewnętrzna opiera się na potrzebie poznawania i tworzenia. Dziecko wewnątrzsterowne działając, zaspokaja potrzeby własne, a nie innych. Gdy uzna, że zadanie jest ciekawe, potrafi się w nie trwale zaangażować i nie potrzebuje do tego bodźców z zewnątrz (ani obietnicy nagrody, ani groźby kary).

Dziecku wewnątrzsterownemu w dorosłym życiu będzie łatwiej samodzielnie podejmować decyzje i mierzyć się z ich konsekwencjami, mieć odrębne zdanie, wierzyć we własną siłę i umiejętności.

Kiedy rodzi się motywacja wewnętrzna?

Dziecko dąży do wewnątrzsterowności już od pierwszych chwil życia. Ma naturalną ciekawość świata, poznaje go z ogromnym zaangażowaniem i determinacją nie dla nagród, ale dla doskonalenia się, przekraczania swoich ograniczeń, dla samej przyjemności zdobywania nowych umiejętności. Jaka siła je napędza? Czy za 10 cukierków zrobiłoby pierwszy kroczek szybciej?

To, czy wewnątrzsterowność będzie w dziecku podtrzymywana i wzmacniana, czy motywację wewnętrzną zastąpi motywacja zewnętrzna, zależy w ogromnej mierze od sposobu wychowania, cech, jakie rodzice będą w nim rozwijać.

Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli

Czego możemy nauczyć się o motywacji wewnętrznej od najmłodszych dzieci?

Obserwując małe dzieci, dla których każda aktywność jest wyzwaniem i sposobem poznawania siebie i świata, nietrudno wywnioskować, co leży u podstaw wewnętrznej motywacji. Właśnie te cechy warto wspierać, aby rozwijać wewnątrzsterowność.

3 filary motywacji wewnętrznej:

1. autonomia, czyli poczucie wpływu na własne życie

Dzieci chętniej angażują się w zajęcia, które same wybrały, które sprawiają im przyjemność i są zgodne z ich zainteresowaniami.

(Nie narzucaj jedynych słusznych rozwiązań, pozwól na samodzielne wybory, eksperymentowanie, daj możliwość popełniania błędów i uczenia się na nich.)

2. mistrzostwo, czyli ciągłe doskonalenie się

Dzieci uczą się najskuteczniej, gdy wykorzystują już zdobyte umiejętności, aby zrobić mały krok dalej. Zdobywanie nowych kompetencji daje im poczucie mocy.

(Stawiaj wyzwania na miarę dziecka, nie poniżej jego możliwości, ale też takie, które go nie przytłoczą.)

3. poczucie celu, czyli sprawczość

Dzieci chcą czuć, że ich praca jest ważna, sensowna, że ich działanie ma wpływ na otoczenie.

(Pomóż dziecku rozpoznać skutki jego działania, ale zwracaj uwagę nie tylko na efekt, ale też na wysiłek, zaangażowanie, wytrwałość i cel.)

Wychowując dziecko wewnątrzsterowne, trzeba liczyć się z tym, że nie zawsze będzie łatwo. Skoro dzieci motywowane zewnętrznie uchodzą za grzeczne, te czerpiące motywację z wewnątrz mogą być postrzegane jako trudne, krnąbrne i niezdyscyplinowane. Wysiłek jednak się opłaci. Gdy „chcę” jest ważniejsze niż „muszę”, posłuszeństwo zamienia się w samodzielność; i to nie tę polegającą na umiejętności zawiązania sznurowadeł, ale podejmowania decyzji i brania za nie odpowiedzialności.

Konsultacja merytoryczna: Monika Szczepanik

Avatar photo

Autor/ka: NATULI dzieci są ważne

Redakcja NATULI Dzieci są ważne

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.