W jakich sytuacjach należy odciągać pokarm?
1. Inicjacja karmienia piersią
Odciąganie pokarmu jest niezwykle istotne, gdy z jakiś przyczyn mama nie może przystawić noworodka bezpośrednio po porodzie. Zazwyczaj dzieje się tak wtedy, gdy mamy do czynienia z maluchem urodzonym przedwcześnie lub w złym stanie zdrowia. Zdarza się też tak, że niektóre noworodki mają trudność z właściwym przystawieniem do piersi i pobieraniem optymalnej ilości pokarmu. W takich sytuacjach bardzo ważna jest wczesna praca z laktatorem, w celu rozpoczęcia laktacji i doprowadzenia produkcji pokarmu do odpowiedniego poziomu.
Dobrze, by odciąganie rozpocząć w ciągu pierwszych 6 h godzin od porodu. Najlepiej, jeśli pierwsze krople siary zostaną zebrane już w 1-2 h po porodzie. Pierwszy pokarm może być pobierany strzykawką (ilości siary z reguły są minimalne, ale to pokarm niezwykle skoncentrowany i bardzo ważny dla noworodka). W dalszej kolejności należy rozpocząć regularną pracę z laktatorem. W pierwszych dobach kluczowa jest systematyczność, dlatego warto stymulować piersi do pracy minimum 8 x na dobę. Nie trzeba mieć własnego laktatora, można korzystać ze szpitalnego, w wielu miastach są również wypożyczalnie takiego sprzętu. Laktator klasy szpitalnej w pierwszych dniach będzie bardziej optymalny niż jego odpowiedniki przeznaczone do domowego użytku. Dobrze, by miał nieregularny rytm ssania – taki tryb pracy najlepiej imituje sposób ssania noworodka w pierwszych dniach życia.
Jak zrozumieć małe dziecko
Poradnik pomagający w codziennej opiece nad Twoim dzieckiem
2. Zwiększenie produkcji pokarmu
Czasem konieczne jest zwiększenie podaży pokarmu i/lub dokarmianie dziecka odciągniętym mlekiem. Gdy malec ssie słabo lub nieefektywnie, ma problemy z przybieraniem na wadze lub ilość mleka jest po prostu nieprzystająca do potrzeb dziecka warto popracować z laktatorem zamiast dokarmiać niemowlę mlekiem modyfikowanym. W takich sytuacjach technika pracy z laktatorem może być inna niż w przypadku inicjacji laktacji. Zazwyczaj zaleca się odciąganie pokarmu bezpośrednio po karmieniu (w celu “opróżnienia” piersi i pobudzenia ich do pracy, ponieważ “puste” piersi produkują więcej pokarmu). Jeśli zwiększenie produkcji pokarmu jest konieczne, ze względu na słabe przyrosty dziecka, koniecznie należy skonsultować się z doradcą laktacyjnym. Doradca ustali jak często i w jakich ilościach dziecko powinno być dokarmiane i podpowie jak optymalnie stymulować piersi do pracy.
3. Potrzeba zostawienia dziecka pod opieką innej osoby
Jeśli laktacja jest ustabilizowana i na odpowiednim poziomie wystarczy popracować z laktatorem między karmieniami 2-3 dni przed planowanym wyjściem, żeby nieco zwiększyć podaż mleka. Można także dodatkowo skorzystać z muszli laktacyjnych, które zbierają mleko wypływające z drugiej piersi w trakcie karmienia. Najlepiej byłoby odciągnąć pożądaną ilość na raz, ale jeśli nie jest to możliwe, można łączyć pokarm ściągany w przeciągu 24 h. Oczywiście po uprzednim schłodzeniu – nie mieszamy pokarmu o różnych temperaturach!.
Jeśli zaś przerwy w karmieniu mają być regularne (mama wraca do pracy/ na uczelnię, etc) mama powinna odciągać pokarm regularnie w porach, w których do tej pory przystawiała dziecko do piersi.
Nowa dyscyplina. Ciepłe, spokojne i pewne wychowanie od małego dziecka do nastolatka
Jak być przewodnikiem dziecka i odpowiedzialnie orientować je w tym chaotycznym świecie.
Autor mówi: rodzice, nie warto wdawać się w negocjacje, ciągle prosić, stawiać tylu pytań. Mamy inne rozwiązania, znacznie skuteczniejsze i korzystniejsze dla naszych relacji z dziećmi. Stoi za nimi nowa dyscyplina. I wcale nie trzeba być przy tym surowym.
4. Odbarczenie piersi
Konieczność odbarczenia piersi może pojawić się w momencie nawału (choć optymalnie, byłoby skorzystać z pomocy dziecka, żeby nie pobudzić laktacji jeszcze bardziej), zastoju, obrzęku lub stanu zapalnego. W takich sytuacjach mleko można ściągnąć laktatorem lub ręcznie WYŁĄCZNIE do uczucia ulgi – by nie prowokować większej produkcji.
5. Sprowokowanie wypływu mleka
Niektóre niemowlęta są niezwykle niecierpliwe i mają problem z czekaniem aż mleko zacznie płynąć w pożądanej ilości. Czasem sytuacja jest odwrotna – niektóre mamy mają hiperaktywny wypływ mleka. Pokarm tryska, zalewając wszystko dookoła, a maleństwo nie nadąża z łykaniem i bardzo się denerwuje. W takich przypadkach można odciągać pokarm laktatorem przez chwilę przed przystawieniem dziecka do piersi lub odciągnąć ręcznie odrobinę mleka.
6. Odciąganie pokarmu w ramach współpracy z bankiem mleka
Współpraca z bankiem mleka odbywa się na ściśle określonych zasadach. Kobieta, która chce podarować swój pokarm, musi przejść rozmowę i badania wstępne (które wykluczają chociażby zakażenie wirusem HIV i zapalenie wątroby typu B i C). Po przejściu weryfikacji współpraca jest ustalana indywidualnie.
Jak odciągać pokarm laktatorem?
Po pierwsze częstotliwość i sposób pracy z laktatorem zależy od tego w jakim celu chcemy pozyskać mleko. Jeśli stymulacja piersi jest konieczna ze względów medycznych. Na przykład noworodek nie jest w stanie pobierać pokarmu lub ssie nieefektywnie lub pokarmu jest za mało, wtedy niezbędna jest konsultacja z doradcą laktacyjnym lub innym specjalistą (położną, neonatologiem, pediatrą). Specjalista laktacyjny wyda indywidualne zalecenia. Najbardziej ogólnie mówiąc, przyjmuje się zasadę, że częstotliwość stymulacji piersi powinna być zbliżona do rytmu naturalnego karmienia piersią.
Sposób odciągania zależy od rodzaju laktatora. Jeśli pracujemy z laktatorem symultanicznym, obie piersi są stymulowane w tym samym czasie i pokarm pobierany jest z obu piersi na raz. W takim przypadku wystarczy stymulować piersi przez ok 10-15 min od momentu zaobserwowania wypływu mleka. Laktator symultaniczny jest najbardziej optymalny i zapewnia największą podaż mleka o większej zawartości tłuszczu.
Przy użyciu laktatora sekwencyjnego konieczna jest zmiana piersi. Jeśli laktator jest dwufazowy, wystarczy stymulować obie piersi przez 10-15 min każdą . Jeśli laktator jest jednofazowy i konieczne jest odciąganie pełne (w celu inicjacji laktacji, gdy przystawienie dziecka do piersi jest niemożliwe) najbardziej popularną metodą stymulacji jest metoda 7-5-3.
„Metoda 7-5-3 odciągania pokarmu” polega na naprzemiennej stymulacji piersi wg schematu:
1.
5-7 min odciąganie pokarmu z 1 piersi + 5-7 min odciąganie z 2 piersi
2.
3-5 min odciąganie pokarmu z 1 piersi + 3-5 min odciąganie z 2 piersi
3.
2-3 min odciąganie pokarmu z 1 piersi + 2-3 min odciąganie z 2 piersi
Cały cykl trwa jednorazowo od 20-30 minut. Jeśli dziecko nie jest przystawiane do piersi stymulacja powinna się odbywać minimum 8x na dobę, w przypadku starszych niemowląt minimum 6x na dobę lub więcej (przerwa nie powinna być dłuższa niż 6h).
Odciąganie częściowe stosowane przy odbarczaniu piersi lub między karmieniami trwa zazwyczaj kilka minut – zaleca się kontynuowanie do uczucia ulgi. Jeśli dziecko jest karmione piersią, a chcemy jedynie zwiększyć podaż pokarmu, można zastosować tzw. power pumping.
Metoda power pumping polega na stymulacji piersi 3 dni przez 1 h dziennie w cyklu:
- 5 min pracy z laktatorem – 15 min przerwy lub
- 10 min pracy z laktatorem -10 min przerwy
W czym przechowywać pokarm mamy?
Najlepiej zaopatrzyć się w specjalnie przeznaczone do tego celu pojemniki (to mogą być kubeczki lub woreczki). Są one przystosowane do przechowywania pokarmu kobiecego i ubytek dobroczynnych właściwości mleka jest w nich najmniejszy. Jeśli jednak odciąganie jest akcydentalne, można przechowywać pokarm w szklanych pojemnikach lub plastikowych pojemnikach do przechowywania żywności.
Dlatego jeśli odciągnie pokarmu odbywa się regularnie, koniecznie trzeba opisywać zapasy datą i godziną ściągania. Dzięki czemu możemy podawać pokarm w odpowiedniej kolejności.
Jak podawać pokarm?
- Świeży pokarm można podawać od razu, nie wymaga podgrzewania.
- Można podawać pokarm w temperaturze pokojowej (przyjmuje się, że lepiej by był za chłodny niż za ciepły)
- Pokarm wyjęty z lodówki najlepiej podgrzewać w kąpieli wodnej lub podgrzewaczu. Maksymalna temp. podgrzewania to 36-37 stopni. Nie należy go gotować ani podgrzewać w mikrofali, ponieważ powoduje to utratę cennych składników odżywczych.
- Pokarm w wyniku przechowywania może się rozwarstwiać, wówczas należy delikatnie obracać naczyniem w celu połączenia warstw. Nie należy potrząsać pojemnikiem!
- Można mieszać pokarm odciągnięty w czasie 12-24 h po uprzednim wychłodzeniu. Nie wolno mieszać mleka o różnej temperaturze!
- Jeśli dziecko nie zjadło całej porcji mleka w czasie karmienia, można podać resztę w przeciągu 1-2 h. Później należy pokarm wylać (ewentualnie można dodać do kąpieli lub wykorzystać do celów kosmetycznych).
- Nie wolno ponownie zamrażać raz rozmrożonego pokarmu.
- Warto pamiętać o tym, że mleko nie musi być podawane w butelce. Są różne rozwiązania, które nie zaburzają odruchu ssania (karmienie strzykawką, pipetą, kubeczkiem, łyżeczką, po palcu).
Jak przechowywać pokarm?
8 podstawowych zasad higieny podczas ociągania pokarmu, przechowywania i podawania:
1. Przed rozpoczęciem pracy z laktatorem należy dokładnie umyć ręce wodą z mydłem.
2. Odciąganie pokarmu powinno się odbywać w czystym miejscu, w żadnym wypadku nie należy robić tego w łazience czy w toalecie.
3. Przed odciąganiem dobrze jest wziąć ciepły prysznic lub zrobić piersiom ciepły okład – może to pomóc uwolnić wypływ mleka. Ale nie jest to konieczność – nie trzeba myć piersi przed karmieniem.
4. Po każdym odciąganiu mleka laktator należy rozłożyć na części i dokładnie umyć ciepłą wodą z płynem do mycia naczyń części, które miały kontakt z mlekiem.
Niegrzeczne Książeczki
Seria Niegrzeczne Książeczki to opowieści dla małych i dużych, które rozprawiają się z mitami dotyczącymi dzieciństwa. Czy dziecko zawsze powinno być posłuszne, zjadać wszystko z talerza i dzielić się swoimi rzeczami? Książeczki bez jasnego morału, dające przestrzeń na rozmowę i zrozumienie potrzeb, pisane w duchu Porozumienia bez Przemocy.
5. Niektóre laktatory można myć w zmywarce w temp. 60 stopni (wszystko zależy od rekomendacji producenta).
6. Po umyciu sprzęt należy zdezynfekować. Można to zrobić przez zanurzenie we wrzątku na 5-10 min, w sprzedaży dostępne są także specjalne wyparzacze lub woreczki do sterylizacji w kuchence mikrofalowej. Częstotliwość dezynfekcji jest uzależniona od wieku dziecka:
- noworodki i dzieci urodzone przed czasem – dezynfekcja jest konieczna po każdym użyciu
- niemowlęta od 2 miesiąca życia – wymagana jest sterylizacja 1 raz dziennie
- starsze niemowlęta – wskazana jest sterylizacja 2-3 razy w tygodniu
7. Umyty, wysterylizowany i osuszony laktator należy złożyć i przechowywać w czystym i suchym pojemniku.
8. Podczas odciągania mleka mamy ważna jest prywatność, intymność i skupienie. Stres i pośpiech mogą utrudniać wypływ mleka, zaburzają bowiem odruch oksytocynowy.
Źródło: CNOL
